Okullarda Yapılan Denetim Uygulamalarının Öğretmenlerde Yarattığı Stres

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 193 - 213, 15.12.2022

Hüseyin Aslan , Ayşe Hülya Baydın Buket Gülmez

https://doi.org/10.31798/ses.1124264

Öz

Araştırmanın amacı okullarda yapılan denetim uygulamalarının öğretmenlerde yarattığı stres durumlarını belirlemektir. Denetimin öğretmenlerde yarattığı stres durumlarının belirlenmesindeki bu nitel araştırmada fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Çalışma grubu maksimum çeşitlilik ile belirlenmiş ve toplam yirmi öğretmenin görüşleri betimsel analiz edilmiştir. Analiz sonucunda öğretmenler, denetim uygulamalarının öğretmende yarattığı stres kaynaklarını denetçinin davranışlarından kaynaklanan; iletişim dilinin sert ve soğuk olması, denetim kavramından kaynaklanan; izleme, kontrol durumunun telaş yaratması, denetimin değerlendirme kriterlerinden kaynaklanan streslerin; kriterlerinin net olmaması, kriterlere kişisel ilişkilerin yansıması ve denetlenenin kendisinden kaynaklanan stres durumları ise; aşırı heyecanlandıklarından performanslarını yansıtamayacaklarına ilişkin görüşleri ve denetimin anlamsızlığına ilişkin görüşlerini ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Denetim, stres, okul, öğretmen, denetim uygulamaları

Kaynakça

• Akcan, E. & Polat, S. (2015). Müfettiş denetiminin öğretmen motivasyonuna etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8(40), 502-510.
• Akpınar, B. (2008). Eğitim Sürecinde Öğretmenlerde Strese Yol Açan Nedenlere Yönelik Öğretmen Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (2), 359-366.
• Alade, O. M. (2007). Teacher attitude to ınspectors and ınspection: quality control. International Journal of Educational Research, 3(2): pp. 203-215.
• Aldemir, Ş.G. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin teftiş uygulamalarına yönelik stress kaynakları ve stres belirtileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Altun, S. A., & Memişoğlu, S. P. (2008). Performans değerlendirmesine ilişkin öğretmen, yönetici ve müfettiş görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53, 7-24.
• Aslanargun, E., & Tarku, E. (2014). Öğretmenlerin mesleki denetim ve rehberlik konusunda müfettişlerden beklentileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(3), 281-306.
• Aydın, M. (1993). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Aydın, İ. (2016). Öğretimde denetim durum saptama değerlendirme ve geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Aydın, İ. (2020). İş yaşamında stres. Ankara: Pegem Akademi
• Aydın, B. ve Kaya, A. (2016). Sources of stress for teachers working in private elementary schools and methods of coping with stress. Universal Journal of Educational Research 4(12A): 186-195, http://www.hrpub.org DOI: 10.13189/ujer.2016.041324.
• Beach, D. M. & Reinhartz, J. (2000). Supervisory leadership: focus on instruction. Boston, MA:Allyn and Bacon
• Bilgili, H. ve Tekin, E. (2019). Örgütsel stres, örgütsel bağlılık ve öğrenilmiş güçlülük ilişkisi üzerine bir araştırma. OPUS Uluslararası Toplum araştırmaları Dergisi, 11(18), 2165-2200.
• Britton, P. J., Goodman, J. M. & Rak, C. F. (2002). Presenting workshops on supervision: a didacticeperiential format, Counselor Education & Supervision, 42(1), 31-39.
• Can, N. (2004). İlköğretim öğretmenlerinin denetimi ve sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 164, 112-122.
• Çidem, A. (2019). İlkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin, öğretmenlerin stress düzeylerini etkileyen etkenlere ilişkin algıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Okan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, M. (2009). İlköğretim Müfettişlerinin Ders Teftişlerinin Öğretmenler Tarafından Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Doğan, F. (2008). Sınıf öğretmenlerinin stres kaynakları ve baş etme yolları (Kilis İli Örneği) (Yüksek lisans tezi) Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
• Erdoğan, İ. (1999). İşletme yönetiminde örgütsel davraniş, İstanbul: Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri.
• Eren, E. (2008). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayıncılık
• Glickman, C. D.. Gordon, S. P., & Ross-Gordon, J. M. (2001). Supervision and instructional leadership. Boston: Allyn & Bacon.
• Gökçe, F. (1994). Eğitimde denetimin amaç ve ilkeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(10), 72-78.
• Gündüz, Y. & Coşkun, K. (2011). Teftiş uygulamalarının öğretmenlerde yarattığı stress düzeyinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 24 (2) , 367-388 .
• Jeffrey, B., & Woods, P. (1996). Feeling deprofessionalised: the social construction of emotions during an OFSTED inspection. Cambridge Journal of Education, 26(3), 325-343.
• Perryman, J. (2007) Inspection and emotion, Cambridge Journal of Education, 37(2), 173-190, DOI: 10.1080/03057640701372418.
• Khoza, H., & Milner, K. (2008). A comparison of teacher stress and school climate across different matric success rates. South African Journal of Education, 28, 155-173.
• Kırel, A. Ç. (2013). Örgütsel stres kaynakları ve yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi
• Kyriacou, C. (2016) Teacher stress and burnout: an international review, Educational Research,29, pp. 146-152.
• Liu, H., Luo, L. & Tang,W. (2021). Kindergarten teachers’ experiences of stress under a highstake inspection regime: An exploration in the Chinese context. International Journal of Educational Research. 109 (2), 883-355.
• Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 23(6), 695-706.
• Memduhoğlu, H. B. (2012). Öğretmen, yönetici, denetmen ve öğretim üyelerinin görüşlerine göre Türkiye’de eğitim denetimi sorunsalı, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 135-156.
• Özdayı, N., & Özcan, Ş. (2002). Teftiş sürecindeki geri bildirimlere göre teftişin öğrenen örgüt kültürüne katkılarının öğretmen görüşleriyle değerlendirilmesi. Öğrenme ve Öğretme Sempozyumunda Sunulan Bildiri, Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Özdemir, T. Y., Özan, B. M., & Akgün, M. (2011). Denetlenenlerin rehberlik/teftiş sürecinde memnun oldukları/olmadıkları hususlar. III. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 22-24 Haziran 2011, 506-518.
• Özkalp, E. (2013). Örgütsel davranış. Anadolu Üniversitesi.
• Pehlivan, İ. (1998). “Denetimde Personel Geliştirme”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi (Ed), İlköğretim Müfettişleri Semineri (27 Temmuz–21 Ağustos 1998) Ders Notları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara, s.242–261.
• Sabancı, A. ve Şahin, A. (2010). Denetmenlerin, öğretmenlik yeterlik alanları açısından devlet ilköğretim okulu sınıf öğretmenlerine rehberlik görevlerini gerçekleştirme düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 32(145), 85-95.
• Sapancı, A., Aslanargun, E., ve Kılıç, A. (2014). Eğitim müfettişlerinin öğretmen denetiminde kullandıkları güç türleri. AJELI-Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction, 2(2), 52-68.
• Şenturan, Ş. (2014). Örnek olaylarla örgütsel davranış. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Taymaz, H. (1993). Teftiş. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.