Humanism and Mechanics In Critical Theory: How Alex Murphy Becomes RoboCop?

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 6, 115 - 134, 25.12.2018

Deniz Kurtyılmaz

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.492143

Öz

Adorno
and Horkheimer, in their book Dialectic
Of Enlightenment, emphasize that the equality of man and nature has been
established to form an equality in modern ages. Moreover, mentioned parity is
narrowed persistently, so that both sides fit together in precision. While
nature is commodificated with instrumental rationality, commodification also
causes the human to turn into machine elements involved in production. Thus,
from the point of view of existence, there is nothing but a rational mind and a
functional hand that makes mass production are back from humankind. It is
possible to see these views of two philosophers in Robocop, 4. film of the series, directed by José Padilha in 2014.
In the film, it is a thought-provoking detail that only the head and right hand
are left behind from police officer Alex Murphy who will transform into a
cybernetic organism soon. Our work, aims to analyze the RoboCop in the context of the thoughts of critical theory. The
philosophical debates about the transformation of man into a machine by a
process and reduction of modern era will be examined by a methonimic film
reading.

Anahtar Kelimeler

humanism, mechanism, RoboCop, Critical theory

Eleştirel Teori Açısından Hümanizm ve Mekanik: Alex Murphy Nasıl RoboCop Olur?

Öz

Adorno
ve Horkheimer, beraber kaleme aldıkları Aydınlanmanın
Diyalektiği adlı eserlerinde modern çağda insan ve doğa denkleminin bir
eşitlik oluşturacak şekilde kurulduğunu vurgulamaktadırlar. Üstelik söz konusu
eşitliğin her iki tarafı, devamlı olarak, birbirine uyacak şekilde daralır.
Araçsal rasyonalite ile doğa metalaşırken, metalaşma da insanın üretime katılan
makine elemanlarına dönüşmesine sebep olur. Böylece, var oluş açısından
bakıldığında, insandan geriye salt rasyonel bir zihinden ve seri üretim yapan
işlevsel bir el’den başka bir şey kalmaz. İki felsefecinin bu görüşlerini,
yönetmenliğini José Padilha’nın üstlendiği, serinin 4. filmi olan 2014 yapımı RoboCop filminde görmek mümkündür.
Filmde, bir sibernetik organizma hâline gelen polis memuru Alex Murphy’nin
insan yanından geriye yalnızca kafasının ve sağ elinin kalmış olması
düşündürücü bir ayrıntı olmaktadır. Çalışmamız, RoboCop filmini eleştirel teorinin düşünceleri bağlamında analiz
etmeyi amaçlamaktadır. Modern dönemle birlikte, insanın bir işleve indirgenmek
suretiyle bir çeşit makineye dönüşmesine dair felsefi tartışmalar filmin
metonimik olarak okunmasıyla irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

hümanizm, mekanizm, RoboCop, eleştirel teori

Kaynakça

• Adorno, Theodore ve Horkheimer, Max. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefi Fragmanlar. Çevirenler: Nihat Ülner ve Elif Öztarhan Karadoğan. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Asimov, Isaac. (1950). I, Robot. New York: Genome Press.
• Anders, Günther. (2018). İnsanın Eskimişliği I. Cilt. Çevirenler: Herdem Belen ve Hüseyin Öztürk. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Batukan, Can. (2017). Robo-tizm. İstanbul: Altı Kırkbeş Yayınları.
• Baudrillard, Jean. (2012). Kötülüğün Şeffaflığı: Aşırı Fenomenler Üzerine Bir İnceleme (5.Baskı). Çeviren: Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean. (2014). Nesneler Sistemi (3. Baskı). Çeviren: Oğuz Adanır ve Aslı Karamollaoğlu. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. (2011). Bireyselleşmiş Toplum (2. Baskı). Çeviren: Yavuz Alogan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Buck-Morrs, Susan. (2000). Dreamworld and Catastrophe: The Passing of Mass Utopia in East and West. Cambridge & London: MIT Press.
• Crary, Jonathan. (2015). 7/24: Geç Kapitalizm ve Uykuların Sonu. Çeviren: Nedim Çatlı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Descartes, René. (2010/1644). Felsefenin İlkeleri (12. Baskı). Çeviren: Mesut Akın. İstanbul: Say Yayınları.
• Descartes, René. (2013/1641). Metafizik Üzerine Düşünceler. Çeviren: Çiğdem Dürüşken. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Foucault, Michel. (1992). Hapishanenin Doğuşu. Çeviren: Mehmet Ali Kılıçbay. İstanbul: İmge Yayınları.
• Freyer, Hans. (2014). Sanayi Çağı. Çevirenler: Bedia Akarsu ve Hüseyin Batuhan. İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
• Giddens, Anthony. (2012). Modernliğin Sonuçları (5. Baskı). Çeviren: Ersin Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gorz, André. (2008). İktisadi Aklın Eleştirisi: Çalışmanın Dönüşümleri/Anlam Arayışı (2. Baskı). Çeviren: Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Harraway, J., Donna. (2006). Siborg Manifestosu: Geç Yirminci Yüzyılda Bilim, Teknoloji ve Sosyalist-Feminizm. Çeviren: Osman Akınbay. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Harraway, J., Donna. (2010). Başka Yer. Çeviren: Güçsal Pusar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Harvey, David. (2012). Postmodernliğin Durumu (6. Baskı). Çeviren: Sungur Savran, İstanbul: Metis Yayınları.
• Kacznsky, J., Theodore. (2013). Sanayi Toplumu ve Geleceği (2. Baskı). Çeviren: Kolektif Çalışma. İstanbul: Kaos Yayınları.
• Kakoudaki, Despina. (2017). Robot Anatomisi. Çeviren: Deniz Aras. İstanbul: Kolektif Kitap.
• Koyré, Alexandre. (2013). “Filozoflar ve Makine”. Koyré’nin Bilimsel Düşünce Tarihi Üzerine Denemeleri (Derleyen: Talip Kabadayı). İstanbul: Bilgesu Yayınları.
• Küçükalp, Kasım ve Cevizci, Ahmet. (2017). Batı Düşüncesi: Felsefi Temeller (4. Baskı). İstanbul: İsam Yayınları.
• Marcuse, Herbert. (1968). Tek Boyutlu İnsan: İlerin Endüstriyel Toplumun İdeolojisi Üzerine Bir İnceleme. Çeviren: Seçkin Çağan. İstanbul: May Yayınları.
• Mollaer, Fırat. (2016). Modernlik Kehanetleri. Ankara: Orion Yayınları.
• Mumford, Lewis. (1996). Makine Efsanesi. Çeviren: Fırat Oruç. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Mumford, Lewis. (2015). İnsanın Durumu. Çeviren: Yusuf Kaplan. İstanbul: Açılım Kitap.
• Mumford, Lewis. (2017). Teknik ve Uygarlık. Çeviren: Emre Can Ercan. İstanbul: Açılım Kitap.
• Postman, Neil. (2006). Teknopoli: Yeni Dünya Düzeni (2. Baskı). Çeviren: Mustafa Emre Yılmaz. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Ritzer, George. (2014). Toplumun McDonaldlaştırılması: Çağdaş Toplum Yaşamının Değişen Karakteri Üzerine Bir İnceleme (3. Baskı). Çeviren: Şen Süer Kaya. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sawday, Jonathan. (2007). Engines of the Imagination: Renaissance Culture and the Rise of the Machine. London & New York: Routledge.
• Smelik, Anneke. (2010). “Cinematic Fantasies of Becoming-Cyborg”. The Scientific Imaginary in Visual Culture (ed. Anneke Smelik). Goettingen: V&R unipress.
• Sweedler, Milo. (201). “Class Warfare in the RoboCop Films” Jump Cut: A Review of Contemporary Media, No. 56, Winter 2014-2015. http://www.ejumpcut.org/archive/jc56.2014-2015/SweedlerRobocop/text.html, Son Erişim Tarihi: 15.11.2018.
• Sussman, Herbert. (2009). Victorian Technology: Invention, Innovation, and the Rise of the Machine. Oxford: ABC Clio.
• Touraine, Alan. (2002). Modernliğin Eleştirisi (4. Baskı). Çeviren: Hülya Tufan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Wallerstein, Immanuel. (2012). Tarihsel Kapitalizm ve Kapitalist Uygarlık (6. Baskı). Çeviren: Necmiye Alpay. İstanbul: Metis Yayınları.
• Westfall, Richard. (2008). Modern Bilimin Oluşumu (16. Baskı). Çeviren: İsmail Hakkı Duru. Ankara: Tübitak Yayınları.
• --------, “Detroit becomes largest U.S. city to enter bankruptcy”, https://www.usatoday.com/story/news/nation/2013/12/03/detroit-bankruptcy-eligibility/3849833/, Son Erişim Tarihi: 01.11.2018.
• --------, “Why Steve Jobs didn’t listen to his customers”, https://www.helpscout.net/blog/why-steve-jobs-never-listened-to-his-customers/, Son Erişim Tarihi: 03.11.2018.