Mesleki Etik Kavramı ve Avukatlık Meslek Etiğine Yönelik Tartışmalar

Year 2022, Volume: 31 Issue: 1, 173 - 193, 15.04.2022

Zeynep Ceren Nurata

Abstract

Bu çalışmanın amacı, profesyonellik kriterleri arasında kabul edilen meslek etiği konusuna yaklaşımları açısından farklı mesleki statüde çalışan avukatlar arasında algı ve beklentiler açısından anlamlı bir farklılık olup olmadığını ortaya koymaktır. Ülkemizde avukatlar, kamu kesimi avukatları, özel kurum ve kuruluşlarda hizmet sözleşmesi kapsamında çalışan kurum avukatları (avukatlık bürosunda çalışan avukatlar dahil) ile serbest çalışan avukatlar olarak faaliyet göstermektedirler. Kamu kesimi avukatları ile özel kurum avukatları, bir avukatlık bürosunda çalışan avukatlar da dahil olmak üzere, bir
işverene bağlı olarak mesleki faaliyetlerini icra etmektedirler ve bağlı avukat statüsündedirler. Serbest çalışan avukatlar ise herhangi bir işverene bağlı olmaksızın kendi nam ve hesaplarına mesleklerini icra ederler. Bu durumun meslek etiği konusuna yaklaşımları açısından söz konusu iki grup arasında bir farklılık yaratması beklenmektedir. Araştırmaya katılan tüm avukatların, kamu kesimi/kurum avukatı ve serbest avukat ayrımı olmaksızın, meslek etiğine uyma konusunda algıları ve beklentileri arasında anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Mesleki etik algılar konusunda, serbest ve bağlı avukatlar karşılaştırıldığında, anlamlı bir fark görülmezken, mesleki etik beklentilerde, avukatın “özen, doğruluk ve onur içinde görev yapma yükümlülüğü” ve “avukatlık faaliyetinin ticari nitelikte olmayışı” alt boyutları için serbest çalışan avukatlar ile bağlı avukatlar arasında anlamlı düzeyde farklılık olduğu görülmektedir.

Keywords

Meslek, Meslek Etiği, Profesyonel, Avukat, Hukuk, Ankara

The Concept of Professional Ethics and Debates on Professional Ethics in the Legal Profession: The Case of Ankara

Abstract

The purpose of this study is to determine the extent to which professional ethics, which is a criterion of professionalism, is realized for public sector lawyers and corporate lawyers (including lawyers working in law offices) and for self-employed lawyers, and to compare and evaluate the findings. This study examined how the problem of professional ethics in the practice of law is handled according to the professional status of lawyers (self-employed, public and corporate), and it aims to contribute to the literature by focusing on both the perceptions and expectations of the two groups regarding
professional ethics. The findings obtained from the research were evaluated by considering the Attorneys’ Act, the Code of Professional Conduct, and professional practices. It was observed that there is a significant difference between perceptions and expectations of all lawyers participating in the research, without a distinction between public sector and corporate or self-employed, regarding compliance with professional ethics. When the professional ethics perceptions of self-employed lawyers and of public sector and corporate lawyers are compared, no significant difference is found. However, in terms of professional ethical expectations, it is observed that there are significant differences between the two groups regarding some ethical dimensions.

Keywords

Profession, Professional Ethics, Professional, Code of Conduct, Lawyer, Ankara

References

• Aarnio, A (2001). Lawyers’ Professional Ethics-Do They Exist? Ratio Juris, 14(1), 1-9.
• Aktan, C.C. (2008). Meslek Ahlakı ve Sosyal Sorumluluk. İş Ahlakı Dergisi, 1(1), 99-121.
• Ankara Barosu Meslek Sorunları Kurulu. (2004). Avukatların Ekonomik Sorunları. Ankara: Ankara Barosu Yayınları.
• Arslan, M. (2001). İş ve meslek ahlakı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Arup, C. (2004). Social Responsibilities of Lawyers The Future of Regulation. Other. Victoria University, Melbourne, Australia, 1-15. vuir.vu.edu.au/112/1/conf_socialresp2004_arup.pdf
• Atkinson, R. (1993). Neutral Partisan Lawyering and International Human Rights Violators. Fordham International Law Journal, 17 (3), 531-546.
• Başpınar V. (2008). Avukatın Özen Borcu. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(1-2), 39-62. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789708
• Coşar, V.A. (2018). Avukatlık Mesleğinin ve Baroların Tarihsel Gelişimi. Ankara Barosu Dergisi, 4, 225-242. Erişim adresi: http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/2018-4/7.pdf
• Çelik, L. (2016). TBB Disiplin Kurulu Kararları Işığında AVUKATLIK MESLEK KURALLARI (3. bs). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çine, Ö. (2014). Uygulamada Soru ve Cevaplarla AVUKATLIK HUKUKU. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Daniels, S. ve Martin J. (2012). Plaintiffs’ Lawyers and the Tension between Professional Norms and the Need to Generate Business. In L.C. Levin ve L. Mather (Eds.), Lawyers in Practice Ethical Decision Making in Context (pp. 111-130). USA: The University of Chicago Press.
• Davis, E.A. (2003). The Meaning of Professional Independence. Columbia Law Review, 103 (5), 1281-1292.
• DNB Legal. (2021). Sarbanes Oxley Yasası (“SOX”) ve Türkiye Yansımaları. Erişim adresi: http://dnblegal.com.tr/sarbanes-oxley-yasasi-%E2%80%9Csox%E2%80%9D-ve-turkiye-yansimalari/
• Erem, F. (1995). MESLEK KURALLARI (ŞERH) (4. bs). Ankara: Ankara Barosu Yayınları:4.
• Erem, F. (1996). Reklam Yasağı. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1, 16-26. Erişim adresi: http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m1996-19961-915
• Etherington L. & Lee R. (2007). Ethical Codes and Cultural Context: Ensuring Legal Ethics in the Global Law Firm. Indiana Journal of Global Legal Studies, 14(1), 95-118.
• Fisher, L. (2016). Civil Disobedience as Legal Ethics: The Cause-Lawyer and the Tension between Morality and “Lawyering Law”. Harvard Civil Rights-Civil Liberties Law Review, 51(2), 481-508.
• Freedman, M.H. (2011). Client-Centered Lawyering-What It Isn’t. Hofstra Law Review, 40(2), 349-354.
• Glater, J.D. (2001). Making a Network Of Lawyers; Small Firms Find Way To Compete With Giants. The New York Times, Section C, Page 1. Erişim adresi: https://www.nytimes.com/2001/06/08/business/making-a-network-of-lawyers-small-firms-find-way-to-compete-with-giants.html
• Gökcan, H. T. (2001). Açıklamalı Avukatlık Yasası, Görev Suçları, Kovuşturma ve Hukuki Sorumluluk. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güner, S. (2003). AVUKATLIK HUKUKU (2. bs). Ankara: Ankara Barosu Yayınları.
• Heinz J.P., Nelson R.L., Sandefur R.L. & Laumann E.O. (2005). Urban Lawyers. The New Social Structure of the Bar. Chicago, USA: The University of Chicago University Press.
• İnanıcı, H (2000). “Avukatlık Etiği ve Meslek Kuralları”. Avukatlık Hukuku Bildiri III. Hukuk Kurultayı 2000, Ankara.
• İzmir Bar Association. (2004). Evrensel Bakış İçin Avukatlık Yasaları-I (1. bs). İzmir: İzmir Barosu Yayınları. Erişim adresi: http://kutuphane.izmirbarosu.org.tr/img/Evrensel-Bakis-icin-Avukatlik-Yasalari---1.pdf
• Journal of Ankara Bar Association. (1986). Avukatın Disiplin Hukuku. Ankara Barosu Dergisi, 5, 727-735. Erişim adresi: http://www.ankarabarosu.org.tr/Siteler/1944-2010/Dergiler/AnkaraBarosuDergisi/1986-5.pdf
• Journal of Ankara Bar Association. (1991). Avukatın Disiplin Hukuku. Ankara Barosu Dergisi, 3, 443-448. Erişim adresi: http://www.ankarabarosu.org.tr/Siteler/1944-2010/Dergiler/AnkaraBarosuDergisi/1991-3.pdf
• Journal of Ankara Bar Association. (1993). Avukatlık Sözleşmesi ile İlgili Yargıtay Kararları. Ankara Barosu Dergisi, 3, 443-529. Erişim adresi: http://www.ankarabarosu.org.tr/Siteler/1944-2010/Dergiler/AnkaraBarosuDergisi/1993-3.pdf
• Journal of Ankara Bar Association. (1996). Hukuk Açısından Dünyaya Açılan Pencere. O. Balcı, B. Belgin, G. Çiğdemtekin, V. Ergün, Ç. Ersoy vd. (Der.), Ankara Barosu Dergisi, 4, 592-599. Erişim adresi: http://www.ankarabarosu.org.tr/Siteler/1944-2010/Dergiler/AnkaraBarosuDergisi/1996-4.pdf
• Journal of Ankara Bar Association. (2002). Avukatın Disiplin Hukuku. Ankara Barosu Dergisi, 1, 307-315. Erişim adresi: http://www.anakarabarosu.org.tr/Siteler/1944-2010/Dergiler/AnkaraBarosuDergisi/2002-1.pdf
• Journal of Ankara Bar Association. (2004). Avukatın Disiplin Hukuku. Ankara Barosu Dergisi, 4, 155-164. Erişim adresi. http://www.ankarabarosu.org.tr/Siteler/1944-2010/Dergiler/AnkaraBarosuDergisi/2004-4.pdf
• Journal of Bursa Bar Association. (2003). Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu Kararları. İ. Bölük (Ed.), Bursa Barosu Dergisi, 71, 126-134.
• Levin L.C. (2001). Preliminary Reflections on the Professional Development of Solo and Small Law Firm Practitioners. Fordham Law Review, 70 (3), 847-900.
• Mather, L. (2011). How and Why Do Lawyers Misbehave? Lawyers, Discipline, and Collegial Control. In S. L. Cummings (Ed.), The Paradox of Professionalism LAWYERS AND THE POSSIBILITY OF JUSTICE (pp. 109-131). USA: Cambridge University Press.
• Miles J.A. (2016). Vekalet Kuramı. M. Polat ve K. Arun (Çev. Ed.), Yönetim ve Organizasyon Kuramları Management and Organization Theory içinde (s. 33-39). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Özgener, Ş. (2008). İş Ahlakının Kurumsallaşmasında Üst Yönetim Kademesinin Rolü. İş Ahlakı Dergisi, 1 (1), 31-54.
• Pieper, A. (2012). Etiğe Giriş (2. bs). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Rumpf C. (2010). Türk Hukuku ile Mukayese Edildiğinde Almanya’da ve Avrupa’da Avukatların Reklam Yapma Hakkı. Ankara Barosu Dergisi, 1, 145-166.
• Sav, A. (2005). MESLEK KURALLARI- The Occupational Rules. Ankara Barosu Dergisi, 3, 185-192.
• Singh J. & Sirdeshmukh D. (2000). Agency and Trust Mechanisms in Consumer Satisfaction and Loyalty Judgments. Journal of the Academy of Marketing Science, 28 (1), 150-167.
• Stagg-Taylor, J. (2011). Lawyers’ Business: Conflicts of Duties Arising from Lawyers’ Business Models. Legal Ethics, 14 (2),173-192.
• Sungurtekin, M. (1994). Avukatlık mesleği avukatın hak ve yükümlülükleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Sungurtekin Özkan, M. (2012). AVUKATLIK MESLEĞİ AVUKATIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (3. bs). İzmir: Barış Yayınları.
• Taeusch, C. F. (1935). The Relation Between Legal Ethics and Business Ethics. California Law Review, 24 (1), 79-95.
• Tengiz, D. (2001). Meslekler Sosyolojisi Açısından Mühendislik Mesleği ve Mühendisler Diyarbakır Türk Mimar ve Mühendisler Odası Birliğine Kayıtlı Mühendisler Üzerine Sosyolojik Bir İnceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Tepe H. (2015). Etik ve Meslek Etikleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• The Evidentiary Use of The Ethics Codes In Legal Malpractice: Erasing A Double Standard. (1996). Harvard Law Review, 109, 1102-1119.
• Ulukapı, Ö., Akcan, R. ve Ercan, İ. (2002). Kaynakçalı, İçtihatlı ve Notlu AVUKATLIK HUKUKU MEVZUATI. Konya: Mimoza Yayınları.
• Ülgen, C. (Ed.) (2016). AVUKATLIK KANUNU (3. bs). İstanbul: Beta Basım AŞ.
• Wilkins, DB. (2012). Some Realism about Legal Realism for Lawyers: Assesing the Role of Context in Legal Ethics. In L.C. Levin ve L. Mather (Eds.), Lawyers in Practice Ethical Decision Making in Context (pp 25-43). USA: The University of Chicago Press.
• Wines, W.A. & Napier N.K. (1992). Toward an Understanding of Cross-Cultural Ethics: A Tentative Model. Journal of Business Ethics, 11(11), 831-841.
• Wood, D. (2000). Professional Legal Ethics: Critical Interrogations by Donald Nicolson, Julian Webb; Just Lawyers: Regulation and Access to Justice by Christine Parker.Journal of Law and Society, 27(3), 486-491.
• Yasa İzleme Enstitüsü (2020). Türkiye Barolar Birliği’nin Avukatlık Kanunu’nda Yapılmasını Önerdiği Değişiklik Tekliflerinin 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu Özelinde İncelenmesi. Erişim adresi: http://yasaizleme.org.tr/turkiye-barolar-birliginin-avukatlik-kanununda-yapilmasini-onerdigi-degisiklik-tekliflerinin-1136-sayili-avukatlik-kanunu-ozelinde-incelenmesi/
• Yazıcı A. ve Yazıcı S. (2010). Etik Durum Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8 (4), 1001-1017.
• Yılmaz, M. (2005). AVUKATLIK MESLEĞİ VE HUKUKU ÜZERİNE DÜŞÜNCELER V. Manisa Barosu Dergisi, 24 (94), 141-154.
• Yılmaz, E. (2008). Kamuda Çalışan Avukatlar Public Sector Lawyers. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 57 (3), 733-751.