1486 Numaralı Rize/Pazar Şer’iyye Sicilinin Tanıtımı

Year 2017, Volume: 3 Issue: 5, 99 - 121, 22.06.2017

Memiş Murat Atar

Abstract

Osmanlı Devleti’nde mahkemelerde verilen kararlar ve tutulan kayıtlar şer’iyye sicillerinde toplanmıştır. Bu siciller yerel tarih açısından önemli veriler sağlamaktadır. Siciller incelendiğinde bir bölgenin sosyal, ekonomik, idari ve hukuki yönü ortaya konulabilmektedir. Bu çalışmada Lazistan Sancağı’nın Atina Kazası’na ait 1909-1912 tarihlerini kapsayan 1486 numaralı Rize/Pazar Şer’iyye sicili tanıtılmış, Atina Kazası mahkeme kayıtları aile yapısı, idari, sosyal ve iktisadi yönden sınıflandırılarak bunun üzerinden Rize/Pazar’ın sosyo-ekonomik hayatına dair değerlendirmeler yapılmıştır.

Keywords

Şer’iyye Sicili, Lazistan Sancağı, Atina, Mahkeme

References

• 1486 Numaralı Rize/Pazar Şer’iyye Sicili
• Akgündüz, Ahmet, Şer’iye Sicilleri, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Cilt 1, İstanbul 1988.
• Ansay, Sabri Şakir, Hukuk Tarihinde İslam Hukuku, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara 1958.
• Atar, Fahreddin, İslâm Adliye Teşkilatı, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 1999.
• Atar, Fahreddin, “Kadı”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 24, İstanbul 2001, s. 66-69.
• Aydın, Mehmet Akif, “Aile”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 2, İstanbul 1989, s. 196-201.
• Bayındır, Abdulaziz, İslâm Muhâkeme Hukûku (Osmanlı Devri Uygulaması), Süleymaniye Vakfı Yayınları, İstanbul 2015.
• Demirci, Süleyman, Saraç, Hüseyin, “XIX. Yüzyılda Trabzon Eyaleti’nin İdari Birimi Olarak Atina/Pazar Kazası“, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:4, 2012, s. 9-18.
• Ekin, Ümit, Kadı Buyurdu Kâtip Yazdı: Tokat’a Dair Bir Sakk Mecmuası, Bilge Kültür Sanat, Nisan 2010.
• Ekinci, Ekrem Buğra, Osmanlı Mahkemeleri: Tanzimat ve Sonrası, Arı Sanat Yayınları, İstanbul 2004, s. 237.
• Gedikli, Fethi, “Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Şer’iyye Sicilleri”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 5, İstanbul 2005, s. 187-213.
• Gürkan, Feyyaz, “Şer’iyye Mahkemeleri Sicilleri Üzerinde Bir Araştırma”, IX. Türk Tarih Kongresi, 2. Cilt, Ankara 1988, s. 765-779.
• Minorsky, Viladimir, “Lazlar“, İslam Ansiklopedisi, Cilt 7, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1972, s. 24-28.
• Öztürk, Nazif, “Evkâf-ı Hümâyun Nezareti”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 11, İstanbul 1995, s. 521-524.
• Saraç, Hüseyin, Osmanlı İdaresinde Atina(Pazar) Kazası 1875-1920, Pazar Kaymakamlığı Yayını, Ankara 2015.
• Şahin, İlhan, “Nahiye”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 32, İstanbul 2006, s. 306-308.
• Tural, Erkan, Son Dönem Osmanlı Bürokrasisi, İmge Kitabevi, Ankara 2016.
• Uğur, Yunus, “Şer’iyye Sicilleri”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Cilt 39, İstanbul 2010, s. 8-11.
• Uluçay, M. Çağatay, “Manisa Şer’iye Sicillerine Dair Bir Araştırma”, Sancaktan Saraya (Seçme Yazılar), Haz. M. Sabri Koz, Haşim Şahin, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2012, s. 641-654.
• Kırmızı, Abdülhamit, “Meşrutiyette İstibdat Kadroları: 1908 İhtilalinin Bürokraside Tasfiye ve İkame Kabiliyeti”, 1908-2008: Jön-Türk Devriminin Yüzüncü Yılı Kongresi (28-30 Mayıs), Ankara Üniversitesi SBF, Erişim Tarihi: 22 Şubat 2017. http://hist.sehir.edu.tr/SiteAssets/Pages/Arastirma/.../Mesrutiyette_Istibdat_Kadrolari.pdf