Turist Rehberlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İşe Yabancılaşma Eğilimlerine Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 1, 20 - 32, 03.04.2017

Ezgi Kırıcı Aziz Gökhan Özkoç

https://doi.org/10.24010/soid.303638

Cited By: 9

Öz

Bu araştırmanın amacı turist rehberlerinin
işe yabancılaşma eğilimlerine etki eden tükenmişlik boyutlarını analiz etmek ve
değerlendirmektir. Tükenmişlik ile işe yabancılaşma etkileşimine
dair ortaya konulan teorik çerçeve temel alınarak geliştirilen üç araştırma
hipotezinin çözümlenmesi amacıyla, Nevşehir Rehberler Odasına (NERO) bağlı
turist rehberleri üzerinde bir alan araştırması yapılmış ve
veriler anket yardımıyla toplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, tükenmişliğin
boyutlarından duygusal tükenme ve duyarsızlaşmanın turist rehberlerinin işe
yabancılaşma eğilimlerini doğrusal yönde; kişisel başarı hissinin ise ters
yönde etkilediği belirlenmiştir. Değişkenlere ilişkin genel ortalamalar göz
önüne alındığında ise, turist rehberlerinin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma
düzeylerinin düşük olmasının ve kişisel başarı hislerinin yüksek
olmasının,  işe yabancılaşma eğilimlerini
azalttığı sonucu ortaya çıkmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Turist Rehberleri, Tükenmişlik, , İşe yabancılaşma.

Kaynakça

• Aiken, M. ve Hage, J. (1966), ‘Organizational Alienation: A Comparative Analysis’ American Sociological Review, 31(4), ss. 497-507.
• Alkan, M F. (2014), Ortaokul Öğretmelerinin Tükenmişlik Düzeyi ve Nedenleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2008), ‘Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ Örneği)’ Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), ss. 69-96.
• Babür, S. (2009), Turizm Sektöründe Örgütsel Yabancılaşma: Antalya Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Behar, R. (2007), Endüstri İşletmelerinde Çalışma Koşullarının, İşgörenler Üzerindeki Yabancılaşma Etkisi ve Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bostancı, Ö. (2014), Kamu Hastanelerinde Çalışan Diyetisyenlerde Tükenmişlik Düzeyinin Ölçülmesi Üzerine Bir Araştırma; Ankara İli Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Brouwers, A. ve Tomic, W. (2000), ‘A Longitudinal Study of Teacher Burnout and Perceived Self-Efficacy in Classroom Management’ Teaching and Teacher Education, 16, ss. 239-253.
• Budak, G. ve Sürgevil, O. (2005), ‘Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama’ Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), ss. 95-108
• Carton, T. (2016), ‘Burnout as Alienation in the Counselling Field: The Descent from Homo-Faber to Homo-Economous’. Sociology Mind, 6, ss. 33-39.
• Celep, B. (2008), İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması (Kocaeli İli Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Chiaburu, D.S., Thundiyil, T. ve Wang, J. (2014), ‘Alienation and İts Correlates: A Meta-Analysis’, European Management Journal, 32, ss. 24–36.
• Cordes, C L., Dougherty, T W. ve Blum, M. (1997), ‘Patterns of Burnout Among Managers And Professionals: A Comparison Of Models’, Journal of Organizational Behavior, 18(6), ss. 685-701.
• Çağlar, Ç. (2012), ‘Öğrenci Yabancılaşma Ölçeğinin (ÖYÖ) Geliştirilmesi’ Eğitim ve Bilim, 37(166), ss. 195-205.
• Çelikkaleli, Ö. (2011), ‘Yetişkin Eğitimcisi Öğretmelerin Tükenmişlik ve Mesleki Yetkinliklerinin İncelenmesi’ Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), ss. 38-53.
• Çetin, E. ve Turan, N. (2013), ‘The Relationship Between Qualitative Job İnsecurity and Burnout’, European Journal of Research on Education, Special Issue, ss. 21-28.
• Dean, D G. (1961), ‘Its Meaning And Measurement’ American Sociological Review, 26(5), ss. 753-758.
• Durmaz, M. (2015), Sağlık Çalışanlarında Yabancılaşma Düzeyi: Isparta İli Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Ergin, C. (1992), ‘Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması’, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, , ss. 143-154.
• Ergun Özler, N D. ve Dirican, M. (2014), ‘Örgütlerde Yabancılaşma İle Tükenmişlik Sendromu Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma’ Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39, ss. 291-310.
• Gaines, J. ve Jermier, J M. (1983), ‘Emotional Exhaustion in A High Stress Organization’ Academy of Management Journal, 26(4), ss. 567-586.
• Gold, Y. (2001), ‘Does Teacher Burnout Begin With Student Teaching’ Education, 105(3), ss. 254-257.
• Gül, B. (2014), Tükenmişlik Ölçekleri ve Erzincan Üniversitesi Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Hirschfeld, R R. ve Feild, H S. (2000), ‘Work Centrality and Work Alienation: Distinct Aspects of A General Commitment To Work’ Journal of Organizational Behavior, 21, ss. 789-800.
• Hock, R R. (1988), ‘Professional Burnout Among Public School Teachers’ Public personnel management, 17(2), ss. 167-189.
• Igodan, O C. ve Newcomb, L H. (1986), ‘Are You Experiencing Burnout?’ Journal of extension, 24(1).
• Jackson, S E., Schwab, R L. ve Schuler, R S. (1986), ‘Toward An Understanding of The Burnout Phenomenon’ Journal of Applied Psychology, 71(4), ss. 630-640.
• Kulaklıkaya, K. (2013), İşkoliklik, Tükenmişlik Sendromu ve İş Yükü Algısı Arasındaki İlişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Leiter, M P. ve Maslach, C. (2001), ‘Burnout And Health’ Handbook of health psychology.
• Maslach, C., Schaufeli, W B. ve Leiter, M P. (2001), ‘Job Burnout’ Annu. Rev. Psychol., 52, ss. 397-422.
• Mottaz, C J. (1981), ‘Some Determinents of Work Alienation’ The Sociological Quarterly, 22(4), ss. 515-529.
• O’Donohue, W. ve Nelson, L. (2012), ‘Work Engagement, Burn-Out, and Alienation: Linking New and Old Concepts of Positive and Negative Work Experiences’, 2012 BAM Annual Conference, Australia.
• Osin, E. N. (2003), ‘Subjective Experience of Alienation: Measurement and Correlates’, https://www.hse.ru/pubs/share/direct/document/76388542 (Erişim Tarihi: 28.04.2016).
• Osin, E. N. (2015), ‘Alienation from Study as a Predictor of Burnout in University Students: the Role of the Educational Environment Characteristics’, Psychological Science and Education, 20 (4), ss. 57-74.
• Özbek, M. F. (2011), ‘Örgüt İçerisindeki Güven ve İşe Yabancılaşma İlişkisinde Örgüte Uyum Sağlamanın Aracı Rolü’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), ss. 231-248.
• Pearlin, L I. (1962), ‘Alienation From Work: A Study of Nursing Personel’ American Sociological Review, 27(3), ss. 314-326.
• Rabinowitz, K R. (1985), ‘Perceptions of Organizational Control and Clinical Social Worker Autonomy: Implications For Conflict, Organizational Alienation and Burnout’ Dissertation Abstracts International, 46(3).
• Sağlam Arı, G. ve Çına Bal, E. (2008), ‘Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi’ Yönetim ve Ekonomi, 15(1), ss. 131-148.
• Seeman, M. (1959), ‘On The Meaning of Alienation’ Amer. Sociol. Rev., 24, ss. 783-91.
• Seeman, M. (1983), ‘Alienations Motifs in Comtemporary Theorizing: The Hidden Continuity of The Classic Themes’ Social Psychology Quarterly, 46(3), ss. 171-184.
• Sowmya, K R. ve Panchanatham, N. (2011), Job Burnout: An Outcome of Organisational Politics in Banking Sector’ Far East Journal of Psychology and Business, 2(1), ss. 49-58.
• Şıklar, E. ve Tunalı, D. (2012), ‘Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi: Eskişehir Örneği’ Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, ss. 75-84.
• Taboli, H. (2015), ‘Burnout, Work Engagement, Work Alienation as Predictors of Turnover İntentions among Universities Employees in Kerman’, Life Science Journal, 12(9), ss. 67-74.
• Tekin, Ö A. (2012), Yabancılaşma ve Beş Faktör Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkiler: Antalya Kemer’deki Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Tomei, G., Casale, T., Tomei, F., Nieto, H. A., Prenna, A., Schifano, M. P. ve Pimpinella, B. (2011). ‘Alienation to Burnout. Psyche and the Universe of Technology’, Giornaleitaliano di Medicina del Lavoroedergonomia, 34, ss. 400-409.
• Toprak, E. (2013), Mesleki Tükenmişlik Düzeyi ile İş Tatmini Arasındaki İlişki: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Tuğrul, B. ve Çelik, E. (2002), ‘Normal Çocuklarla Çalışan Anaokulu Öğretmelerinde Tükenmişlik’ Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (12), ss. 1-11.
• Usul, H. ve Atan, A. (2014), ‘Sağlık Sektöründe Yabancılaşma Düzeyi’, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (26): ss. 1-10.
• Yumuk, Y. (2011), Otel İşletmelerinde İşe Yabancılaşmanın İş Tatmini Üzerine Etkisi: Nevşehir İlinde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.