Osmanlı İmparatorluğu’ndan İtibaren Anadolu ve Arap Yarımadası’nın Mutfak Etkileşimleri

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 3, 496 - 508, 30.10.2020

Neslihan Şimşek , Aykut Göktuğ Soylu , Fügen Özkaya

https://doi.org/10.24010/soid.725346

Cited By: 1

Öz

Türklerin Anadolu’yu yurt edinmeleri ile birlikte meydana gelen Türk ve Arap halkının etkileşimi pek çok alanda kendisini göstermiştir. Kültürel anlamda yaşanan etkileşim ve değişimin de en net görülebileceği alanlardan biri mutfak kültürüdür. Bu bağlamda yapılan çalışmanın amacı; Osmanlı İmparatorluğu döneminden itibaren Türk ve Arap mutfaklarında yaşanan değişim ve etkileşimi ortaya koymaktır. Bu kapsamda araştırma derleme çalışması olarak planlanmıştır. Araştırmanın ilk bölümünde iki mutfak kültürü hakkında genel bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde ise kültürlerarası etkileşime dair örneklere değinilmiştir. İki kültür arasındaki etkileşimin din, coğrafya, savaşlar, göçler gibi unsurlar vasıtası ile gerçekleştiği görülmüştür. İki mutfak kültürü de birbirlerinden aldıkları zenginlikler ile gelişerek günümüze kadar ulaşmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk, Arap, Mutfak, Osmanlı, Kültür, Etkileşim

The Culinary Interactions of the Anatolian and Arabian Peninsula From the Ottoman Empire

Öz

The interaction of the Turkish and Arab civilizations, which took place after the Turks acquired Anatolia, showed itself in many areas. Culinary culture is one of the areas where cultural interaction and change can be clearly seen. The aim of the study carried out in this context is to reveal the changes and interactions in Turkish and Arab cuisines since the Ottoman Empire period. In this context, research is planned as a review. In the first part of the research, general information about two culinary cultures are informed. In the second part, examples of intercultural interaction are expressed. It was seen that the interaction between the two cultures was realized through elements such as religion, geography, wars, migrations. Both culinary cultures have grown with the richness they have received from each other and have survived to the present day.

Anahtar Kelimeler

Turkish, Arab, Cuisine,, Ottoman,, Culture, Interaction

Kaynakça

• Agriculture in the Kingdom of Saudi Arabia. (tarih yok). 05.01.2020 tarihinde https://www.macs g20.org/fileadmin/macs/Annual_Meetings/2019_Japan/Agriculture_in_the_Kingdom_of_Saudi_Arabia.pdf adresinden alındı.
• Alkazami, D. (2011). Arabian Peninsula (Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Saudi Arabia, The United Arab Emirates and Yemen). S. Edelstein (editör) içinde, Food, Cuisine and Cultural Competency-For Culinary, Hospitality and Nutrition Professionals (pp. 525-532). United States of America: Jones and Bartlett Publishers.
• Argunşah, M. A. ve Çakır, M. (2005). 15. Yüzyılda Osmanlı Mutfağı Muhammed bin Mahmud Şirvani. Gökkube Yayınları: İstanbul.
• Bahreyn. (2019). 06.10.2019 tarihinde Encyclopaedia Britannica: https://www.britannica.com/place/Bahrain adresinden alındı.
• Beşirli, H. (2017). Yemek Sosyolojisi Yiyeceklere ve Mutfağa Sosyolojik Bakış (2 b.). Ankara: Phoenix.
• Bilge, M. L. (1991). Bahreyn. TDV İslam Ansiklopedisi (Cilt 4, s. 492-495). içinde 10 01, 2019 tarihinde https://islamansiklopedisi.org.tr/bahreyn adresinden alındı.
• Bilgin A. ve Samancı Ö. (2008). Türk Mutfağı. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: Ankara.
• Bilgin, A. (2016). Saray Mutfağı. A. Bilgin, ve S. Önçel içinde, Osmanlı Mutfağı (s. 26-48). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Büyükcoşkun, K. (1991). Arabistan. 28.02.2020 tarihinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/arabistan adresinden alındı.
• Crawford-Oppenheimer, C. (2011). Arabian Peninsula. K. Albala (Dü.) içinde, Food Cultures of the World Encyclopedia Africa and the Middle East Volume I (s. 217-229). California, United States of America: Greenwood.
• Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Umman Ülke Bülteni, (2017). 03.10.2019 tarihinde https://www.deik.org.tr/uploads/oman.pdf adresinden alındı.
• Doulatabadi, F. (2018). Anadolu ve İran Türk Göçebe Toplulukları Arasında Ortaklıklar. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(13), 28-37.
• Saudi Arabia (2019 Encyclopaedia Britannica, 10 03, 2019 tarihinde Encyclopaedia Britannica: https://www.britannica.com/place/Saudi-Arabia adresinden alındı.
• Fragner B. (2000). “Kafkaslardan Dünyanın Damına: Bir mutfak Serüveni”, Ortadoğu Mutfak Kültürleri, Samı Zubaıda-Rıchard Tapper, Çeviri: Ülkü Tansel, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Göker, G. (2011). Destinasyon Çekicilik Unsuru Olarak Gastronomi Turizmi (Balıkesir İli Örneği), Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
• Gümüş, M. ,. (2013). Türklerde Vatan Kültürünün Oluşumu: Aadolu Tecrübesi. Turkissh Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9), 1553-1570.
• Gürcan, D. (2014, Ağustos). Türk Mutfağına Özgü Bir Tasarım Önerisi: Kendin Hazırla Kendin Tüket. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lİsans Tezi.
• Halıcı, N. (2009). Türk Mutfağı. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Işın, P. M. (2014). Osmanlı Mutfak İmparatorluğu. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Işın, P. M. (2018). Avcılıktan Gurmeliğe Yemeğin Kültürel Tarihi. Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• Karaosmanoğlu, N. D. (2017). Yemekle Devrialem-Küreselleşme, Kimlik, Teknoloji. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Kelpetin, M. (2017). İslam Öncesi Güney ve Kuzey Arabistan. İstanbul: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Kur'an Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Kızıldemir, Ö., Öztürk, E., ve Sarıışık, M. (2014). Türk Mutfak kültürünün Tarihsel Gelişiminde Yaşanan Değişimler. Abant İzzet Baysal Üiversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 191-210.
• Kilci K. & al-Ashraf N. (2015). Arap Mutfağı, Cantaş Yayınları: İstanbul.
• Közleme, O. (2012). Türk Mutfak Kültürü ve Din. Rağbet Yayıncılık: İstanbul.
• Kuwait. (2020). 03 01, 2020 tarihinde Encyclopaedia Britannica https://www.britannica.com/place/Kuwait adresinden alındı
• Oman. (2019). 10 05, 2019 tarihinde Encyclopaedia Britannica: https://www.britannica.com/place/Oman adresinden alındı
• Pedani, M. P. (2018). Osmanlı'nın Büyük Mutfağı. (G. Karaca-Şahin, Çev.) Ankara: Hece Yayınları.
• Qatar. (2020) 05.03.2020 tarihinde Encyclopaedia Britannica: https://www.britannica.com/place/Qatar/Economy#ref45188 adresinden alındı
• Samancı , Ö. ve Bilgin , A. (2010). II. Mahmut Dönemi İstanbul ve Saray Mutfağı. (C. Yılmaz, Dü., & Z. Kandur, Çev.) İstanbul: İstanbul Avrupa Kültür Başkenti. 02 29, 2020 tarihinde https://www.academia.edu/11341226/_II._Mahmut_D%C3%B6neminde_%C4%B0stanbul_ve_Saray_Mutfa%C4%9F%C4%B1_II._Mahmut_Yeniden_Yap%C4%B1lanma_S%C3%BCrecinde_%C4%B0stanbul_ed._Co%C5%9Fkun_Y%C4%B1lmaz_%C4%B0stanbul_2010_p._324-347 adresinden alındı
• Samancı, Ö. (2016). Osmanlı Mutfağı. A. Bilgin, & S. Önçel içinde, Osmanlı Mutfağı (s. 50-70). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları,.
• Sarı, E. (2010). Mardin’de Kültürlerarasılık. İletişim Yayınları: İstanbul.
• Solmaz, S. (2011). Danişmendillerin İskan Politikası. M. H. Gökmen içinde, Büyük Selçuklu Devletinden Türkiye Selçuklu Devletine (s. 145-165). Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
• Sürücüoğlu, M. S. (tarih yok). Osmanlı İmparatorluğu'nda Mutfak Teşkilatı Protokol Tören ve Şenlik Yemekleri. 03 13, 2020 tarihinde Turkish Cuisine: http://www.turkish-cuisine.org/print.php?id=21&link=http://www.turkish-cuisine.org/food-and-social-life-2/ceremonial-and-celebratory-meals-21.html adresinden alındı
• Şirvani, M. (2005). 15. Yüzyıl Osmanlı Mutfağı. İstanbul: Gökkubbe Yayıncılık.
• Tuncel, M. (2000). Fast-Food (Hızlı Yemek) Sisteminin Türk Mutfağına Uyarlanması ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm ve Otel İşletmeciliği.
• Uhri, A. (2016). Arkeolojik, Arkeometrik, Dilsel, Tarihsel ve Etnolojik Veriler Işığında Anadolu Mutfak Kültürünün Kökenleri. İstanbul: Ege Yayınları.
• United Arab Emirates. (2020). 05.03.2020 tarihinde Encyclopaedia Britannica: https://www.britannica.com/place/United-Arab-Emirates/Languages-and-religion#ref45239 adresinden alındı
• Üner, E. H. (2014). Her şey Dahil Sistemde Türkiye Gastronomi Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Yemen. (2019). 10 03, 2019 tarihinde Encyclopaedia Britannica: https://www.britannica.com/place/Yemen adresinden alındı.
• Yerasimos, M. (2014). 500 Yıllık Osmanlı Mutfağı (13. Baskı b.). İstanbul: Boyut Yayıncılık.
• Zubaide S. (2009). “Ortadoğu Yemek Kültürlerinin Ulusal, Yerel ve Küresel Boyutları”, İçinde: Zubaide, Sami ve Tapper, Richard, Ortadoğu Mutfak Kültürleri, Çev: Ülkün Tansel, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.