KENT YOKSULLUĞU PROFİL ARAŞTIRMASI (MUĞLA İLİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 1, 1 - 27, 30.04.2024

Orhan Kahya , Kasım Yıldırım , Sergender Sezer , Tuğba Hoşgörür , Mine Kizir , Mirace Karaca Evren , Eda Yeşil , Perihan Korkut , Vural Hoşgörür

https://doi.org/10.18490/sosars.1476297

Öz

Bu araştırma makalesi 120K993 nolu “Yoksulluğun Yeni Yüzü Kent Yoksulluğunun Eğitime Yansımalarına İlişkin Bir Eylem Araştırması” adlı TÜBİTAK 1001 projesinin ayaklarından birini oluşturmaktadır. Yoksulluğun eğitime etkilerini ölçmek için yapılan çocuklar, öğretmenler ve yöneticiler gözünden nasıl göründüğüne dair çalışmaların sonuncusu olarak ebeveynlerle yapılan araştırma sonuçlarına dayanmaktadır. Yoksulluk araştırmaları sosyal bilimciler tarafından 19. yüzyıldan bu yana tüm dünyada, özellikle de gelişmekte olan ülkelerde yoğunlukla yürütülmektedir. Ancak kent yoksulluğu yeni bir kavramdır ve bu konudaki araştırmalar daha yakın tarihlere dayanmaktadır. Kent yoksulluğu düzensiz ve yetersiz gelir, yetersiz ve riskli temel varlıklar, güvensiz-tehlikeli ve kalabalık haneler, yetersiz kamusal alt yapı, yetersiz temel hizmetler, sınırlı sosyalleşme, sınırlı destek, yoksulların yasalar yoluyla korunmasındaki yetersizlik ve politik ve bürokratik sistemde yoksulların daha az korunması gibi özünde iyi oluş halindeki eksikliği ifade etmektedir. Bu araştırmada Muğla il merkezi (Menteşe) özelinde kent yoksulluğu profilinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada kesitsel tarama tekniği kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırma kapsamında geliştirilen anket kullanılmıştır. 207 haneden veri toplanmıştır. Araştırmaya katılan hanelerdeki sağlık ve beslenme durumları, mülkiyet ve çevre, çocuklarla ilişkiler ve çocukların katılımı ile çocukların eğitimlerine ilişkin bulgulara yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, kent yoksulluğu, yoksulluk profili, kesitsel tarama tekniği.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

120K993

Kaynakça

• Adams, E.A., Stoler, J. ve Adams, Y. (2020). “Water insecurity and urban poverty in the Global South: Implications for health and human biology.” American Journal of Human Biology, 32(1), 1-12.
• Addi-Raccah, A. ve Israelashvili, M. (2014). “The long-term effects of a university outreach programme: Implications on higher education enrolment.” Higher Education Policy, 27, 111-130.
• Aguilar, G. R. ve Sumner, A. (2020). “Who are the world’s poor? A new profile of global multidimensional poverty.” World Development, 126, 104716.
• Akerele, D. ve Adewuyi, S. A. (2011). “Analysis of poverty profiles and socioeconomic determinants of welfare among urban households of Ekiti State, Nigeria.” Current Research Journal of Social Sciences, 3(1), 1-7.
• Akıllı, H. ve Dirikoç, A. (2017). “Türkiye’de kent yoksulluğu ve çocuk: Nevşehir örneği.” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 197-224.
• Babanyara, Y. Y., Usman, H. A. ve Salah, U. F. (2010). “An overview of urban poverty and Environmental problems in Nigeria.” Journal of Human Ecology, 31(2), 135-143.
• Başaran, A. A. ve Çetinkaya, M. (2013). “Türkiye'de sübjektif yoksulluk profili: 2003-2008.” Sosyoekonomi, 19(19), 243-262.
• Baud, I., Sridharan, N. ve Pfeffer, K. (2008). “Mapping urban poverty for local governance in an Indian mega-city: The case of Delhi.” Urban Studies, 45(7), 1385–1412. doi:10.1177/0042098008090679
• Bektaş, Y. (2017). Kentsel dönüşümde karma gelirli konut stratejisi ve Türkiye’ye özgü dinamikler: ankara-Altındağ Gültepe mahallesi örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Castañeda, A., Doan, D., Newhouse, D., Nguyen, M. C., Uematsu, H. ve Azevedo, J. P. (2018). “A new profile of the global poor.” World Development, 101, 250-267.
• Çetin, S. (2012). “Kalkınmada kentleşme ve konut politikalarının önemi.” Hukuk ve İktisadi Araştırmalar Dergisi, (4), 293-304.
• Cilesiz, S. ve Drotos, S. M. (2016). “High-poverty urban high school students’ plans for higher education: Weaving their own safety nets.” Urban Education, 51(1), 3-31.
• Coley, R. L. (2001). “Emerging research on low-income, umaried, and minority fathers.” American Psychologist, 56(9), 743-753.
• Connelly, L. M. (2016). “Cross-sectional survey research.” Medsurg nursing, 25(5), 369.
• Dedeoğlu, N. (2004). “Sağlık ve yoksulluk.” Toplum ve Hekim Dergisi, 19(1), 51-53.
• Dixon, J. ve Macarow, D. (1998). Poverty: A persistent global reality. London: Routledge.
• Drotos, S. M. ve Cilesiz, S. (2016). “Shoes, dues, and other barriers to college attainment: Perspectives of students attending high-poverty, urban high schools.” Education and Urban Society, 48(3), 221-244.
• Ejakait, E., Mutisya, M., Ezeh, A., Oketch, M. ve Ngware, M. (2011). “Factors associated with low achievement among students from Nairobi’s urban informal neighborhoods.” Urban Education, 46(5), 1056-1077.
• Erder, S. (1995). “Yeni kentliler ve kentin yeni yoksulları.” Toplum ve Bilim, 66, 107-119
• Erder, S. (1996). İstanbul’a bir kent kondu: Ümraniye. İletişim Yayınları.
• Ergun, C. ve Koçancı, M. (2017). “Yoksulluk ve kentsel mekân üzerine birkaç not.” Toplum ve Demokrasi, 11(24), 201-228.
• Eryurt, M. A. ve Koç, İ. (2009). “Yoksulluk ve çocuk ölümlülüğü: hanehalkı refah düzeyinin çocuk ölümlülüğü üzerindeki etkisi.” Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 52, 113-121.
• Ferguson, H. B., Bovaird, S. ve Mueller, M. P. (2007). “The impact of poverty on educational outcomes for children.” Paediatrics & child health, 12(8), 701-706.
• Gazioğlu Terzi, E. (2014). “Toplumsal Yapı ile Bireysel Eylem Arasındaki İlişki Bağlamında Pierre Bourdieu’nun Habitus Kavramı.” Eğitim Bilim Toplum, 12(46), 73-83.
• Güneş, F. (2009). “Kentsel yoksulluk/dışlanma (mı), göç ve istihdam: Eskişehir’de belediyeden yardım aileler.” SÜ İBBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(18), 449-471.
• Gürarslan-Baş, N. ve Karataş, B. (2013). “Yoksulluğun 1-4 yaş grubu çocuklarda hastalanma sıklığı üzerine etkileri.” Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(3), 141-147.
• Işık, O. ve Pınarcıoğlu, M. M. (2012). Nöbetleşe yoksulluk: Sultanbeyli örneği. İletişim.
• Jackson, A. P., Choi, J. K. ve Franke, T. M. (2009). “Poor single mothers with young children: Mastery, relations with nonresident fathers, and child outcomes.” Social Work Research, 33(2), 95-106.
• Jackson, M. A. ve Nutini, C. D. (2002). “Hidden resources and barriers in career learning assessment with adolescents vulnerable to discrimination.” The Career Development Quarterly, 51(1), 56–77.
• Kahraman, F. (2015). “Türkiye’de iç göç ve çocuk yoksulluğu: Gaziantep örneği.” Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 12(12).
• Kahraman, F. ve Sallan-Gül, S. (2015). “Türkiye’de çocuk yoksulluğu: Gaziantep üzerine bir araştırma.” Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 340-366.
• Kaiser, A.P. ve Delaney, E.M. (1996). “The effects of poverty on parenting young children.” Peabody Journal of Education, 71(4), 66-85.
• Kaplan, M. ve Yardımcıoğlu, M. (2020). “Alan, habitus ve sermaye kavramlarıyla Pierre Bourdieu.” HABITUS Journal of Sociology, 1, 23-37.
• Kaya, F. (2011). “Ağrı kent profilinde sosyo-ekonomik boyutlarıyla kentsel yoksulluk.” Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 2019-242.
• Kiser, L. J. (2007). “Protecting children from the dangers of urban poverty.” Clinical Psychology Review, 27, 211-225.
• Kiser, L. J. ve Black, M. M. (2005). “Family processes in the midst of urban poverty: What does the trauma literature tell us?” Aggression and Violent Behavior, 10(6), 715-750.
• Kurnaz, Ş. A. (2007). “Çocuk yoksulluğu.” Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 12(12).
• Levin, C. E., Ruel, M. T., Morris, S. S., Maxwell, D. G., Armar-Klemesu, M. ve Ahiadeke, C. (1999). “Working women in an urban setting: traders, vendors and food security in Accra.” World Development, 27(11), 1977-1991.
• Lucci, P., Bhatkal, T. ve Khan, A. (2018). Are we underestimating urban poverty? World development, 103, 297-310.
• Maziya-Dixon, B. M., Akinyele, I. O., Oguntona, E. B., Nokoe, S., Sanusi, R. A. ve Harris, E. (2004). Nigeria food consumption and nutrition survey 2001- 2003 Summary. International Institute of Tropical Agriculture (IITA).
• Middlemiss, W. (2003). “Poverty, stress, and support: Patterns of parenting behaviour among lower income black and lower income white mothers.” Infant and Child Development: An International Journal of Research and Practice, 12(3), 293-300.
• Mitlin, D. ve Satterthwaite, D. (Ed.). (2013). Empowering squatter citizen local government, civil society and urban poverty reduction. London: Eartscan.
• Montgomery, M. R. ve Hewett, P. C. (2005). “Urban poverty and health in developing countries: household and neighborhood effects.” Demography, 42(3), 397–425.
• Muyeba, S. (2019). “Institutional capital, urban poverty and household wealth in Cape Town.” World Development Perspectives, 16, 100139.
• Nasir, N. I. S., Jones, A. ve McLaughlin, M. (2011). “School connectedness for students in low-income urban high schools.” Teachers College Record, 113(8), 1755-1793.
• Nguyen, C., Linh, V. ve Nguyen, T. (2013). “Urban poverty in Vietnam: determinants and policy implications.” International Journal of Development Issues, 12(2), 110-139.
• Noguera, P. A. (2011). “A broader and bolder approach uses education to break the cycle of poverty.” Phi Delta Kappan, 93(3), 8-14.
• Nolan, L. B., Waldfogel, J. ve Wimer, C. (2017). “Long-term trends in rural and urban poverty: New insights using a historical supplemental poverty measure.” The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 672(1), 123-142.
• Ocak, E. (2002). “Yoksulun evi.” N. Erdoğan (Der.). Yoksulluk hâlleri. Türkiye’de kent yoksulluğunun toplumsal görünümleri (s. 89-115). İstanbul: İletişim Yayınları.
• OECD. (2021). Income inequality. Erişim tarihi: 21.04.2023, https://data.oecd.org/inequality/income-inequality.
• Oktik, N. (2008). “Yoksulluk olgusuna kavramsal ve kuramsal yaklaşımlar.” N. Oktik (Der.). Türkiye’de yoksulluk çalışmaları (s. 21-56). İstanbul: Yakın.
• Özmen, D., Dündar, P. E., Çetinkaya, A. C., Taşkın, O., ve Özmen, E. (2008). “Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler.” Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9, 8-15.
• Russell, M., Harris, B. ve Gockel, A. (2008). “Parenting in poverty: Perspectives of high-risk parents.” Journal of children and poverty, 14(1), 83-98.
• Saçlı, A. (2019). “Türkiye’de kentsel yoksulluk olgusu üzerine bir değerlendirme.” Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi, 2(2), 1-21.
• Samaan, R. A. (2000). “The influences of race, ethnicity, and poverty on the mental health of children.” Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 11(1), 100-110.
• Şantaş, F. (2016). Yoksulluk olgusu ve Türkiye’de yoksulluğun ve çeşitli faktörlerin sağlık statüsü ve sağlık hizmetleri kullanımı üzerindeki etkisi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Satterthwaite, D. (2001). “Reducing urban poverty: Constraints on the effectiveness of aid agencies and development banks and some suggestions for change.” Environment and Urbanization, 13(1), 137–157.
• Schulz, K. F., Altman, D. G., Moher, D. ve CONSORT Group. (2010). “CONSORT 2010 statement: updated guidelines for reporting parallel group randomized trials.” Annals of internal medicine, 152(11), 726-732.
• Sharma, K. (2012). “Changing profile of urban poverty: A case study of Jharkhand (India).” Transcience, 3(2), 2191-1150.
• Shifa, M. ve Leibbrandt, M. (2017). “Urban poverty and inequality in Kenya.” Urban Forum, 28, 363-385.
• Silva-Laya, M., D'Angelo, N., García, E., Zúñiga, L. ve Fernández, T. (2020). “Urban poverty and education. A systematic literature review.” Educational Research Review, 29, 100280.
• Stamoulis, K. G., Pingali, P. L. ve Shetty, P. (2004). “Emerging challenges for food and nutrition policy in developing countries.” eJADE: electronic Journal of Agricultural and Development Economics, 1(2), 154-167.
• Şengül, S. ve Cafrı, A. G. R. (2010). “Yoksulluk Ölçümünde Engel ve Rothbarth Eşdeğerlik Ölçekleri.” Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 47-61.
• Tacoli, C. (2013). “Urban poverty, food security and climate change.” IIED Briefing Paper - International Institute for Environment and Development, 17149, 4 pp.
• Threlfall, J. M., Seay, K. D. ve Kohl, P. L. (2013). “The parenting role of African-American fathers in the context of urban poverty.” Journal of Children and Poverty, 19(1), 45-61.
• TÜİK. (2022). Göç istatistikleri, 2021. Erişim: 18.04.2023, ttps://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ic-Goc-Istatistikleri-2021-45869
• Uwizeye, D., Irambeshya, A., Wiehler, S. ve Niragire, F. (2020). “Poverty profile and efforts to access basic household needs in an emerging city: a mixed-method study in Kigali’s informal urban settlements, Rwanda.” Cities & Health, 1-15.
• Vilar-Compte, M., Bernal-Stuart, A., Sandoval-Olascoaga, S. ve Pérez-Lizaur, A. (2014). “The effect of Mexican household food security status and income distribution on food access.” Food Studiess Interdisciplinary Journal, 3(31).
• Vilar-Compte, M., Burrola-Méndez, S., Lozano-Marrufo, A., Ferré-Eguiluz, I., Flores, D., Gaitán-Rossi, P., Teruel, G. ve Pérez-Escamilla, R. (2021). “Urban poverty and nutrition challenges associated with accessibility to a healthy diet: a global systematic literature review.” International Journal for Equity in Health, 20(1), 1-19.
• Wratten, E. (1995). “Conceptualizing urban poverty.” Environment & Urbanization, 7(1), 11–38.
• Yaşar, S. ve Taşar, M. O. (2019). “Kavramsal olarak yoksulluk ve Türkiye’de yoksullukla mücadele politikalarının etkileri.” Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19(38), 118-144.
• Yıldız, M. Z. ve Alaeddinoğlu, F. (2011). “Göç ve yoksulluk: Hakkâri örneği.” Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 437-462.
• Yıldızak, G. B. (2020). “Kentsel yoksulluk: Çanakkle örneğinde Fevzipaşa mahallesi.” Akademik Düşünce Dergisi, 1, 46-67.
• Yılmaz, C. (2008). “Kentsel yoksulluk: dayanışma, güven ve risk ilişkisinin dönüşümü.” N. Oktik (Der.) Türkiye’de yoksulluk çalışmaları (s. 163-206). İstanbul: Yakın.