ALPARSLAN TÜRKEŞ: "PORTRAIT OF A LEADER AND DEMOCRATIC NATIONALISM AS A THEORY"

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 31, 30.06.2022

Fatih Furkan Alpdoğan

https://doi.org/10.37991/sosdus.1120201

Cited By: 1

Öz

Alparslan Türkeş is one of the most difficult leaders in Turkish political and social life to tell. This stems from Türkeş's versatility and originality. Türkeş has packed many sociological events into his life adventure that started in Nicosia in 1917. He was a soldier in the 1930s; He is a prisoner tried for Turkism in 1944, a member of the National Unity Committee (MBK) of 1960, Counsellor to the Prime Minister and party leader of 1965, a social movement leader and minister of the 1970s, a leader on death row in the 1980s, a top mind and democrat of the 1990s. For this reason, it is possible to imagine Türkeş as one of the important figures who served as a key figure in Turkish political life. Türkeş has built a development model suitable for the Republic of Turkey and the Turkish people with various titles as a leader and theoretician.

Anahtar Kelimeler

Alparslan Turkes, Turkish Nationalism, Democratic Nationalist Model.

ALPARSLAN TÜRKEŞ: ”BİR LİDER PORTRESİ VE TEORİ OLARAK DEMOKRATİK MİLLİYETÇİLİK”

Öz

Alparslan Türkeş, Türk siyasi ve sosyal hayatında hikâyesi en zor anlatılacak liderlerden biridir. Bu durum Türkeş’in çok yönlülüğü ve özgünlüğünden kaynaklanır. Türkeş 1917’de Lefkoşa’da başlayan yaşam serüvenine birçok sosyolojik olay sığdırmıştır. 1930’larda askerdir; 1944’de Türkçülükle yargılanan bir mahkûmdur, 1960’ın Milli Birlik Komitesi (MBK) üyesi, Başbakanlık Müşaviri ve 1965’in parti genel başkanıdır, 1970’lerin sosyal hareket lideri ve bakanıdır, 1980’lerde idamla yargılanan bir liderdir, 1990’ların üst akılı ve demokratıdır. Teorisyendir; devlet adamıdır, ülkücüdür ve en önemlisi devlet geleneğine sahip bir liderdir. Türkeş’te bu sıfatları taşıyan tarihi bir karakterdir. Bu nedenle bazı hayatların sonu kadar başlangıcı ve devamında gelişen olaylar da büyük bir anlam ifade etmektedir. Hayatının her döneminde çeşitli ünvanlar ve görevlerle sosyal yapı içerisinde güçlü bir model çizmiştir. Üstlendiği sosyal roller ile fikri dünyasındaki gerçekleri temele alarak, Türk toplumunun problemlerini çözmek için çaba göstermiştir. Bu nedenle Türkeş’i Türk siyasi hayatı içerisinde kilit görevi görmüş önemli isimlerden biri olarak imgelemek mümkündür. Türkeş lider ve teorisyen olarak çeşitli ünvanlarla Türkiye Cumhuriyeti’ne ve Türk insanına uygun bir gelişim modeli inşa etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alparslan Türkeş, Siyasi Lider, Türk Milliyetçiliği, Demokratik Milliyetçi Model.

Kaynakça

• Alpdoğan, F.F (2021). Lider Portresinin Sosyolojik Boyutları: Alparslan Türkeş. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Alsaç, N.T. (2009). Türkiye'de milliyetçilik ve kalkınma: Alparslan Türkeş'in çalışmaları ve günümüze etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Anadol, C. (Tarihsiz). Haksızlığa yolsuzluğa siyonizme komünizme her türlü emperyalizme karşı Türkeş. İstanbul: Milliyetçi Anadolu yayınları.
• Atsız, H.N. (2017). Türk ülküsü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Balaban, M. (2017, Kasım). Başbuğ Alparslan Türkeş’in siyasete girişi ve Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’ne genel başkan oluşu. Ülkü Ocakları Aylık Eğitim ve Kültür Dergisi, 171, 60-63.
• Can, A.T. (2016). Ülkücülük tarihi. Ankara: Tutku Yayınevi.
• Canbay Tatar, H. (2012, Mart). Irkçılık ve öteki. Türk Yurdu, 295 (32), 432- 435.
• Cengiz, O. (2015). Alparslan Türkeş ve dokuz ışık. İstanbul: Bilgeoguz Yayınları.
• Çakmak, H. (2012, Mart). Türklüğün ve milliyetçiliğinin 21. yüzyıl sorunları. Türk Yurdu, 295 (32), 372- 376.
• Dilek, S. (2019). Başbuğ Türkeş: 1980 öncesi Ülkü Ocakları başkanları Alparslan Türkeş’i anlatıyor içinde M.M. Kaplan (Ed.), (s. 21-26). İstanbul: Bukan Yayınları.
• Donuk, A. (1997, Nisan-Mayıs-Haziran). Türkeş ve Ercişliler. Ülkü Ocağı Dergisi Aylık Sosyo-Politik Kültür Dergisi, 218-219. Ekşi, R. (2007). Amerikan, İngiliz ve Fransız belgelerinde Alparslan Türkeş. İstanbul: Bilgeoğuz Yayıncılık.
• Ercilasun, A. B. (2018). Atsız: Türkçülüğün mistik önderi. Ankara: Panama Yayıncılık.
• Hazır, Y. (2017). Turan’a giden yolda ülkücü hareket. İstanbul: Bahçelievler Kültür Yayınları.
• Hocaoğlu, D. (1997, Nisan-Mayıs-Haziran). Hakka yürüyen er kişi [Başbuğ özel sayısı]. Ülkü Ocağı Dergisi Aylık Sosyo-Politik Kültür Dergisi, 299.
• Işık, F. (2016). Başbuğ Türkeş. İstanbul: Kriminal Kitaplar.
• Kaçmazoğlu, H.B. (2013b). Türk Sosyoloji tarihi II: II. Meşrutiyetten cumhuriyete. (4. Bs.). İstanbul: Doğu Kitapevi.
• Kafesoğlu, İ. (Tarihsiz). Türk Milliyetçiliğinin meseleleri. İstanbul: Hamle Yayın Dağıtım.
• Kaya, Y. (2005). Sosyal ve kültürel değişme. İstanbul: Turan Yayıncılık
• Keskin, M. (1999). Atatürk’ün millet ve milliyetçilik anlayışı. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Kirişçioğlu, F. (1997, Nisan-Mayıs-Haziran). Çağ ve Başbuğ [Başbuğ özel sayısı]. Ülkü Ocağı Dergisi Aylık Sosyo-Politik Kültür Dergisi, 250- 251.
• Krech., & Crutchfield., & Ballachey (1970). Cemiyet içinde fert, (Çev. Mümtaz Turhan), İstanbul: M.E.B. Yayınları.
• Özbey, E. (2017, Kasım). Türk tarihinde Başbuğ’ luk makamı ve Alparslan Türkeş. Ülkü Ocakları Aylık Eğitim ve Kültür Dergisi, 171, 77-82.
• Poyraz, H. (2012, Mart). Milliyetçiliğin değerleri değerlerin milliyetçiliği. Türk Yurdu, 295 (32), 276- 282. Sarıoğlu, S. (2005, Ekim). Tarihi yazan fikir: Milliyetçilik. Ülkü Ocakları Aylık Eğitim ve Kültür Dergisi,28, 57-60.
• Şahin, F. (2012, Nisan). Büyük adam düşüncesinden liderlikte özellikler kuramına kavramsal bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 141-163.
• Tonguç, K. (2015). Ülkücü manifesto. Ankara: Adonis Yayınları.
• Türkeş, A. (1972). Yeni ufuklara doğru. İstanbul: Hamle Yayınları.
• Türkeş, A. (1973). Türkiye’nin meseleleri. (3.bs.). İstanbul: Kutluğ Yayınları.
• Türkeş, A. (1976). 1944 Milliyetçilik Olayı. (9.bs). İstanbul: Kutluğ Yayınları.
• Türkeş, A. (1977). Gönül seferberliğine. Ankara: Anda Yayınları.
• Türkeş, A. (1979). Türkiye ve Dünya. Ankara: Emel Matbaacılık.
• Türkeş, A. (1982). Sorgu: MHP ve ülkücü kuruluşlar davası. Ankara: Mayaş Matbaacılık.
• Türkeş, A. (1987). Savunma: MHP ve ülkücü kuruluşlar davası. Ankara: Mayaş Matbaacılık.
• Türkeş, A. (1994). Bunalımdan çıkış yolu. (3.bs.). İstanbul: Kamer Yayınları.
• Türkeş, A. (1995). Basılan kervanımız. İstanbul: Kamer Yayınları.
• Türkeş, A. (1996). Temel görüşler. İstanbul: Hamle Yayınları.
• Türkeş, A. (1998). Milliyetçilik ülkücülük üzerine konuşmalar. İstanbul: Kamer Yayınları.
• Türkeş, A. (2000a). Ahlakçılık. Ankara: Berikan Yayınları.
• Türkeş, A. (2000b). Dış meselemiz. Ankara: Berikan Yayınları.
• Türkeş, A. (2017). Milli doktrin dokuz ışık. İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
• Türkeş, U. (1997, Nisan-Mayıs-Haziran). Hakkını helal et başbuğum [Başbuğ özel sayısı]. Ülkü Ocağı Dergisi Aylık Sosyo-Politik Kültür Dergisi, 198-201.
• Uzman, N. (2019, Nisan). Başbuğ Alparslan Türkeş’in kitap sevgisi, Ülkü Ocakları Aylık Eğitim ve Kültür Dergisi, 187, 104-112.
• Uzun, T. (2011, Eylül). Türk siyasal yaşamında MHP. Türk Yurdu, 289(31), 192-214.
• Yalçın, C. (2002, Nisan). Alparslan Türkeş’in ardından. Ülkü Ocağı Dergisi Aylık Sosyo-Politik Kültür Dergisi, 85, 28-30.
• Yalçın, S. E. (2003). Alparslan Türkeş’ in ardından. içinde Y. Hacaloğlu (Ed.), Milli Birlik ve Milliyetçilik (s. 13- 21). Ankara: Türk Ocakları Şubesi Yayınları 4.
• Yalçın, S.E. (2005, Nisan). Siyaset ve devlet adamı olarak Alparslan Türkeş. Ülkü Ocakları Aylık Eğitim ve Kültür Dergisi, 22, 15-18.
• Yeniçeri, Ö. (2003, Ocak). Geleceği inşa etmek ya da stratejik Türkçülük. Ülkü Ocağı Dergisi Aylık Sosyo-Politik Kültür Dergisi, 95(6), 49-59.
• Yiğit, K. Özkaynar, K. (2017). Ülkücü hareketin kronolojisi: İstanbul: Delidumrul Kitapevi
• Yiğit, M. (2019, Nisan). Alparslan Türkeş: Milli Egemenlik ve Demokrasi. Ülkü Ocakları Aylık Eğitim ve Kültür Dergisi, 187, 11-20.