1858 tarihli Osmanlı Arazî kanunnâmesinde arazi çeşitlerinin tabi oldukları hukuk
rejimlerine göre ele alınarak İntikal kanunları ile İslâm miras hukuku açısından değerlendirilecek
olan bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde kanunnâmeye
yapılan şerhler çerçevesinde ilgili literatüre, ikinci bölümde kanunnâmenin hazırlanış
süreci, genel yapısı ve Osmanlı hukukundaki önemine yer verilecektir. Üçüncü bölümde
kanunnâmedeki mülk, mîrî ve vakıf vb. arazi çeşitleri tabi oldukları hukuk rejimleri açısından
ele alınarak özellikle mîrî ve mülk arazilerin toprak yapısındaki değişim süreci,
dördüncü ve son bölümde ise kanunnâmenin İslam hukuku açısından temelleriyle intikal
ve miras hukuku arasındaki benzerlik ve farklılıklar incelenecektir.
Altunsu, A. (1972). Osmanlı şeyhülislâmları, Ankara: Ayyıldız Matbaası.
Ahmet Cevdet Paşa. (1986). Tezâkîr: 1–40 ve tetimme, yay. Cavid Baysun, 2. bs., Ankara:
Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Atıf Bey. (1902). Arazi kanunname-i hümayunu şerhi = şerh-i kanunname-i arazi, İstanbul:
Mahmud Bey Matbaası.
Aydın, M. A. (1991). Arazi kanunnâmesi, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, III,
s. 346–347.
Aydın, M. A. (1989). Ali Haydar Efendi, Küçük, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları,
II, s. 396–397.
Aytekin, E. A. (2005). Hukuk, tarih ve tarih yazımı: 1858 Osmanlı Arâzi Kanunnâmesi’ne
Yönelik Yaklaşımlar, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, c. 3 (5), s. 723–
444.
Barkan, Ö. L. (1980). Türk toprak hukuku tarihinde Tanzimat ve 1274 (1858) tarihli arazi
kanunnâmesi, Türkiye’de toprak meselesi, hz. Abidin Nesimi v.dğr., Gözlem
Yayınları, İstanbul, s. 291-375.
Bilge, M. L. (1991). Arif Hikmet Bey, şeyhülislam”, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları,
III, s. 365-366.
Cin, H. (1987). Miri arazi ve bu arazinin özel mülkiyete dönüşümü, 2. bs., (Konya: Selçuk
Üniversitesi Hukuk Fakültesi.
-------------. (1966). “Osmanlı toprak hukukunda miri arazînin hukukî rejimi ve bu arazinin
TMK karşısındaki durumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,
XXII, (1), s. 745–798.
-------------. (1992). Osmanlı toprak düzeni ve bu düzenin bozulması, 3. bs., Konya: Selçuk
Üniversitesi Hukuk Fakültesi.
Cürcânî, Ebü’l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed. (1903/1322). Şerhu’s-Sirâciyye,
Mahmut Bey Matbaası, İstanbul.
Çeker, O. (1985). Arâzi kanunnâmesi, İstanbul: Ebru Yayınları.
Ebü’l-Ulâ Mardin. (1946). Medeni hukuk cephesinden Ahmet Cevdet Paşa, İstanbul:
Cumhuriyet Matbaası.
Ebü’l-ûlâ Mardin. (1947). Toprak hukuku dersleri, İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
Gayretli, M. (2008). Tanzimat sonrasından Cumhuriyet’e kadar olan dönemde kanunlaştırma
hareketleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
Güleç, H. (1991). Âtıf Mehmed Bey, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA),
İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, IV, s. 61.
Günay, H. M. (2005). Son devir Osmanlı hukukçusu Küçük Ali Haydar Efendi (1853–
1935): Hayatı, İlmi Faaliyetleri ve Eserleri, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi,
sy. 6, s. 179–188.
Haydar, Ali (Büyük). (1311). Şerhu cedîd li-kanûni’l-arâzî, İstanbul: Estepan Matbaası.
Hilmi, Ömer. (1301/1884). Ahkâmü’l-arâzî, İstanbul: Hacı Muharrem Efendi Matbaası,
Hüseyin Hüsnü (Efendi). (1310). Arazi kanunnâmesi şerhi, 2. bs., Dersaadet: Mahmut
Bey Matbaası.
İpşirli, M. (1998). Hüseyin Hüsnü Efendi, (DİA), Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul,
XVIII, s. 552–553.
Karakoç, S. (2006). Külliyât-ı kavanîn: Kavanîn nizâmât ve ferâmîn ve berevât ve irâdâtı
seniyye ile muahedât ve umûma ait mukâvelâtı muhtevidir. Fihrist-i Tarihi 16
Muharre 855- 3 Şaban 1293 (1451-1876), edt. Mehmet Akif Aydın vd., Ankara:
Türk Tarih Kurumu, , I-II.
Karpat, K. H. (1968). The land regime, social structure and modernization in the Otoman
Empire, beginnings of modernization in the middle east in the nineteenth century,
edt. W.R. Polk, Chicago: R.L. Chambers.
Kenanoğlu, M. M. (2006). 1858 Arazi kanunnamesi ve uygulanması, Türk Hukuk Tarihi
Araştırmaları, Say. 1, (Bahar), s. 107–138.
------------. (2005). Mîrî arazi, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, XXX, s. 157–
160.
Ortaylı, İ. (1983). İmparatorluğun en uzun yüzyılı, İstanbul: Hil Yayınları.
Özcan, T. (2007). Ömer Hilmi Efendi, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, XXXIV,
s. 70–71.
Topal, Ş. (2005). “Karinâbâdî Ömer Hilmi Efendi (1845–1889)”, İslâm Hukuku Araştırmaları
Dergisi (İHAD), say. 6, , s. 69–76.
Yavuz, C. (1998). “Ebü’l-Ulâ Mardin”, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, X, s.
363–364.
Altunsu, A. (1972). Osmanlı şeyhülislâmları, Ankara: Ayyıldız Matbaası.
Ahmet Cevdet Paşa. (1986). Tezâkîr: 1–40 ve tetimme, yay. Cavid Baysun, 2. bs., Ankara:
Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Atıf Bey. (1902). Arazi kanunname-i hümayunu şerhi = şerh-i kanunname-i arazi, İstanbul:
Mahmud Bey Matbaası.
Aydın, M. A. (1991). Arazi kanunnâmesi, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, III,
s. 346–347.
Aydın, M. A. (1989). Ali Haydar Efendi, Küçük, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları,
II, s. 396–397.
Aytekin, E. A. (2005). Hukuk, tarih ve tarih yazımı: 1858 Osmanlı Arâzi Kanunnâmesi’ne
Yönelik Yaklaşımlar, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, c. 3 (5), s. 723–
444.
Barkan, Ö. L. (1980). Türk toprak hukuku tarihinde Tanzimat ve 1274 (1858) tarihli arazi
kanunnâmesi, Türkiye’de toprak meselesi, hz. Abidin Nesimi v.dğr., Gözlem
Yayınları, İstanbul, s. 291-375.
Bilge, M. L. (1991). Arif Hikmet Bey, şeyhülislam”, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları,
III, s. 365-366.
Cin, H. (1987). Miri arazi ve bu arazinin özel mülkiyete dönüşümü, 2. bs., (Konya: Selçuk
Üniversitesi Hukuk Fakültesi.
-------------. (1966). “Osmanlı toprak hukukunda miri arazînin hukukî rejimi ve bu arazinin
TMK karşısındaki durumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,
XXII, (1), s. 745–798.
-------------. (1992). Osmanlı toprak düzeni ve bu düzenin bozulması, 3. bs., Konya: Selçuk
Üniversitesi Hukuk Fakültesi.
Cürcânî, Ebü’l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed. (1903/1322). Şerhu’s-Sirâciyye,
Mahmut Bey Matbaası, İstanbul.
Çeker, O. (1985). Arâzi kanunnâmesi, İstanbul: Ebru Yayınları.
Ebü’l-Ulâ Mardin. (1946). Medeni hukuk cephesinden Ahmet Cevdet Paşa, İstanbul:
Cumhuriyet Matbaası.
Ebü’l-ûlâ Mardin. (1947). Toprak hukuku dersleri, İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
Gayretli, M. (2008). Tanzimat sonrasından Cumhuriyet’e kadar olan dönemde kanunlaştırma
hareketleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
Güleç, H. (1991). Âtıf Mehmed Bey, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA),
İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, IV, s. 61.
Günay, H. M. (2005). Son devir Osmanlı hukukçusu Küçük Ali Haydar Efendi (1853–
1935): Hayatı, İlmi Faaliyetleri ve Eserleri, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi,
sy. 6, s. 179–188.
Haydar, Ali (Büyük). (1311). Şerhu cedîd li-kanûni’l-arâzî, İstanbul: Estepan Matbaası.
Hilmi, Ömer. (1301/1884). Ahkâmü’l-arâzî, İstanbul: Hacı Muharrem Efendi Matbaası,
Hüseyin Hüsnü (Efendi). (1310). Arazi kanunnâmesi şerhi, 2. bs., Dersaadet: Mahmut
Bey Matbaası.
İpşirli, M. (1998). Hüseyin Hüsnü Efendi, (DİA), Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul,
XVIII, s. 552–553.
Karakoç, S. (2006). Külliyât-ı kavanîn: Kavanîn nizâmât ve ferâmîn ve berevât ve irâdâtı
seniyye ile muahedât ve umûma ait mukâvelâtı muhtevidir. Fihrist-i Tarihi 16
Muharre 855- 3 Şaban 1293 (1451-1876), edt. Mehmet Akif Aydın vd., Ankara:
Türk Tarih Kurumu, , I-II.
Karpat, K. H. (1968). The land regime, social structure and modernization in the Otoman
Empire, beginnings of modernization in the middle east in the nineteenth century,
edt. W.R. Polk, Chicago: R.L. Chambers.
Kenanoğlu, M. M. (2006). 1858 Arazi kanunnamesi ve uygulanması, Türk Hukuk Tarihi
Araştırmaları, Say. 1, (Bahar), s. 107–138.
------------. (2005). Mîrî arazi, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, XXX, s. 157–
160.
Ortaylı, İ. (1983). İmparatorluğun en uzun yüzyılı, İstanbul: Hil Yayınları.
Özcan, T. (2007). Ömer Hilmi Efendi, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, XXXIV,
s. 70–71.
Topal, Ş. (2005). “Karinâbâdî Ömer Hilmi Efendi (1845–1889)”, İslâm Hukuku Araştırmaları
Dergisi (İHAD), say. 6, , s. 69–76.
Yavuz, C. (1998). “Ebü’l-Ulâ Mardin”, (DİA), İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, X, s.
363–364.