SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ELEŞTİREL DÜŞÜNME DÜZEYLERİ VE OKUMAYA YÖNELİK TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Year 2015, Issue: 61, 211 - 228, 30.01.2015

Büşra Koçak , Yasemin Kurtlu Halim Ulaş Cahit Epçaçan

Abstract

Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının eleştirel düşünme düzeyleri ile okumaya yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından ve aralarındaki ilişki bakımından incelenmesidir. Bu amaçla tarama modelinde bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Bölümünde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise bu evren içinden basit tesadüfi örnekleme ile seçilen 433 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ve “California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği”nin Kökdemir (2003) tarafından Türkçeye uyarlanmış hali ve Susar Kırmızı (2012) tarafından geliştirilen “Öğretmen Adaylarının Kitap Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 16.0 paket programından faydalanılarak Kolmogorov Smirnov Normallik Testi, Man Whitney U, Kruskal Wallis H ve Spearman Brown Sıra Farkları Korelasyon Testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmen adaylarının eleştirel düşünme düzeylerinin orta düzeyde yoğunlaştığı, cinsiyet değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaşmazken, sınıf değişkenine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Okumaya yönelik tutumlarının ise genelde olumlu olduğu cinsiyete göre anlamlı düzeyde farklılaştığı ancak sınıf değişkenine göre farklılaşmadığı görülmüştür. Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme düzeyleri ile okumaya yönelik tutumları arasında ise düşük, pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Öğretmen Adayı, Eleştirel Düşünme, Okuma, Tutum.

References

• Akar, Ü. (2007). Öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Akyol, H. (2003). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. Arı, E. ve Demir, M.K. (2013). İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128.
• Arslan, Y., Çelik, Z., Çelik, E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. PÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 113–124.
• Aydın, N., Yılmaz, A. (2010). Yapılandırıcı yaklaşımın öğrencilerin üst düzey bilişsel becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 39, 57-68.
• Batur, Z., Gülveren, H., Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
• Beşoluk, Ş. ve Önder, İ. (2010). Öğretmen adaylarının öğrenme yaklaşımları, öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9 (2), 679-693, [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr/ adresinden 01.04.2014 tarihinde indirilmiştir.
• Bozpolat, E. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 2(1), 411-428.
• Bökeoğlu, O. Ç., Yılmaz, K. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik tutumları ile araştırma kaygıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 41, 47 – 67.
• Bulut, S., Ertem, G., ve Sevil, Ü. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2(2), 27-38.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi. Cüceloğlu, D. (1994). İyi düşün doğru karar ver. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çekiç, S. (2007). Matematik öğretmenliği lisans öğrencilerinin eleştirel düşünme gücü düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Çetin, A. (2008). Sınıf öğretmeni adayların eleştirel düşünme gücü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 93- 108.
• Demir, M. K. (2006). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara
• Demirel Ö. (2004). Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Ekinci, Ö. ve Aybek, B. (2010). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 816-827, [Online]: http://ilkogretim- online.org.tr/ adresinden 01.04.2014 tarihinde indirilmiştir.
• Facione, P.A., Facione, N.C., ve Giancarlo, C.A.F. (1998). the California critical thinking disposition ınventory. California: Academic Press.
• Facione, P. A., vd. (2000). The disposition toward critical thinking: ıts character, measurement, and relationship to critical thinking skill. Informal Logic, 20(1), 61-84.
• Gömleksiz, M. N. (2004). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okumaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-21.
• Gülveren, H. (2007). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve bu becerileri etkileyen eleştirel düşünme faktörleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kalyocu, R. (2013). Görsel sanatlar öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Electronic Journal of Social Sciences, 12(45).
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. 20. Basım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kaya, B. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının düşünme becerilerinin öğretimine yönelik öz-yeterliklerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Korkmaz, Ö. (2009) Öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 10 (1), 1-13.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kürüm, D. (2002). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Narin, N. (2009). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Odabaş, H., Odabaş, Z.Y., ve Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara üniversitesi örnegi. Bilgi Dünyası. 9(2), 431-465.
• Özbay, M., Bağcı, H., ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 117-136.
• Özdemir, S. M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 3(3), 1-17.
• Özden, Y. (1999). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Öztürk, N., Ulusoy, H. (2008). Lisans ve yüksek lisans hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(1), 15-25.
• Saçlı, F. ve Demirhan, G. (2008). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği programında öğrenim gören öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin saptanması ve karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 19 (2), 92-110.
• Saracaloğlu, A. S., Bozkurt, N. ve Serin, O. (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve okuma alışkanlıklarını etkileyen faktörler. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4, 12.
• Susar Kırmızı, F. (2012). Öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 7(3), 2353-2366.
• Şen, U. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks. ZfWT, 1(2), 69-89.
• TDK (2005). Türkçe sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• Türnüklü, E. B. ve Yeşildere, S. (2005). Türkiye’den bir profil: 11-13 yaş grubu matematik öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim ve becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(2), 167-185.
• Ünalan, Ş. (2006). Düşünme tefekkür ibadeti ve eleştirel düşünme yöntemi. https:// groups.google.com/forum/#!topic/ihlasnur/pehSuGLia0U. Adresinden 12/03/ 2014 tarihinde alınmıştır.
• Yalınkılıç, K. (2007). Türkçe öğretmen adaylarının okumaya ilişkin tutum ve görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, The Journal Of International Social Research, 1(1), 226-241.
• Yamaner, F., Kartal, A. (2001). İnönü üniversitesi eğitim fakültesi beden eğitimi ve spor bölümü öğrencilerinin, serbest zaman faaliyetlerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1, 2-3.
• Yeşilyurt, E. (2013). Bir eğitim programının nasıl olması gerektiğine ilişkin öğretmen adayı inançları, e-Journal of New World Sciences Academy (NWSA) Education Sciences, 8(1), 133-145.
• Yıldırım, A. Ç. (2005). Türkçe ve Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Zayif, K. (2008). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.