Yusuf Atılgan'ın "Çıkılmayan" Adlı Öyküsünde Gölge Arketipi ve Kitle Psikolojisi

Year 2016, Volume: 1 Issue: 2, 221 - 227, 30.12.2016

Abdullah Turut

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.267193

Abstract

Edebî eserlerde arketipler farklı şekillerde ortaya
çıkmaktadır. Gölge arketipi, Carl Gustav Jung’un kolektif/ortak bilinç dışı
kuramında yer alan önemli arketiplerden birisidir. Gölge; insan, toplum ve
medeniyet tarafından hoş karşılanmadığı için bilinç dışına bastırılan ilk
benliğimizdir. Gölgenin ortaya çıkmasına imkân sağlayan nedenlerden biri
kitledir. Bireyin psikolojisine nazaran kitle psikolojisi birçok durumda
farklılık göstermektedir. Bu makale, öncelikle gölge arketipi ve kitle
psikolojisini tanımlamaya, daha sonra Yusuf Atılgan’ın, “Çıkılmayan” adlı
öyküsünde gölge arketipi ve kitle psikolojisinin başkarakter üzerindeki
etkisini anlamlandırmaya çalışacaktır.

Keywords

Yusuf Atılgan, Gölge Arketipi, Kitle Psikolojisi, arketipsel eleştiri, gölge, kitle, öykü

The Shadow Archetype and Mass Psychology in the Story of "Çıkılmayan" By Yusuf Atılgan

Abstract

In literary works, the archetypes arise in various forms. The
shadow archetype is one of the most important components of Carl Gustav Jung’s collective
unconscious theory. The shadow is our primary ego suppressed to unconscious
since it is not well received by the society and civilization. One of the
reasons that urge the shadow to appear is the mass, and mass psychology is more
changeable than individual pschology in many cases. This article primarily aims
at defining the shadow archetype and mass psychology and secondly, it tries to
explain their effect on the protagonist in the story of “Çıkılmayan” by Yusuf
Atılgan.

Keywords

Key Words: Yusuf Atılgan, Shadow Archetype, Crowd Psychology, archetypical criticism, shadow, crowd, story

References

• Atılgan, Yusuf (2013). Bütün Öyküleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Fordham, Frieda (2015). Jung Psikolojisinin Ana Hatları. Çev. Aslan Yalçıner. İstanbul: Say Yayınları.
• Gülsoy, Murat (2012). “Küçük Yağmacının Otomobil Sevgisi”. https://muratgulsoy.wordpress.com/2012/09/30/kucuk-yagmacinin-otomobil-sevdasi/ (Erişim Tarihi: 10 Ekim 2016).
• Jung, Carl Gustav (2005). Dört Arketip. Çev. Zehra Aksu Yılmazer. İstanbul: Metis Yayınları.
• Le Bon, Gustave (2015). Kitleler Psikolojisi. Çev. Fatma Zehra Bayrak. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Oğuz, Orhan (2012). “Yusuf Atılgan’ın Hikâyelerinde Kent”. Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012, s. 1653-1669.