Maziden Günümüze Edebî Bir Esinti: Rûzigâr Dergisi

Year 2024, Volume: 9 Issue: 3, 1291 - 1308, 31.12.2024

Derviş Erdal

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1574646

Abstract

Taşra dergileri, yerel ve ulusal söylemler arasında bir diyalog kurma ve kökenlerinin özgünlüklerini yansıtan bir ses oluşturma yeteneğine haizdir. Kültürel merkeziyetçiliğe karşı yeni seslerin duyurulmasına olanak tanıyan bu dergiler, yerel kültürel üretimin zenginliğini ve çeşitliliğini gözler önüne serer. Taşra dergileri içerisinde edebiyat dergilerinin temel özelliklerinden biri de bölgelerinin kendine özgü kültürel dinamiklerini yansıtma yeteneğidir. 1995-1996 yılları arasında Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi öğrencilerinden Erol Arslan, Hüseyin Kaya ve Hasan Kaya tarafından çıkarılan Rûzigâr, tarihsel ve kültürel açıdan birçok zenginliği barındıran bir edebiyat dergisidir. Dergi, toplamda 13 sayı yayımlanmıştır. Yayın hayatına başladığı günden itibaren hem yerel hem de ulusal düzeyde kültürel dinamikleri göz önünde bulundurmayı ilke edinen Rûzigâr; şiir, hikâye, deneme, eleştiri, mektup, çeviri alanında yayımladığı ürünlerle Türk edebiyatına katkıda bulunmuştur. Rûzigâr, sayfalarında ulusal ve yerel kalemlerin ürünlerinin yanı sıra Batı edebiyatından yapılmış çevirilere de yer veren çok yönlü bir dergidir. Bu yönüyle Rûzigâr sadece taşradaki kültürel üretimin marjinal bir parçası olarak değil, ulusal hatta uluslararası düzeyde dinamizm ve kültürel zenginliğinin de bir göstergesi olarak görülmelidir. Çalışmada bu bağlamda dönemin edebiyat eğilimi göz önünde bulundurularak Rûzigâr dergisinin tüm yönleriyle incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın Sivas dergileri ve taşradaki edebiyat dergileri üzerine inceleme yapacak araştırmacılara katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırmada veri toplama aracı olarak doküman tarama ile betimsel analiz yöntemleri tercih edilmiştir. İnceleme sonrasında elde edilen veriler, içerik analizi tekniğine göre müstakil başlıklar altında değerlendirilmiştir.

Keywords

Rûzigâr dergisi, süreli yayınlar, edebiyat dergileri, taşra dergileri

A Literary Breeze from the Past to the Present: Rûzigâr Magazine

Abstract

Provincial magazines have the ability to establish a dialogue between local and national discourses and to create a voice that reflects the specificities of their origins. These magazines, which allow new voices to be heard against cultural centralisation, reveal the richness and diversity of local cultural production. One of the main characteristics of literary journals among provincial journals is their ability to reflect the unique cultural dynamics of their regions. Rûzigâr, which was published between 1995-1996 by Erol Arslan, Hüseyin Kaya and Hasan Kaya, students of Sivas Cumhuriyet University Faculty of Literature, is a literary magazine that contains many historical and cultural riches. The journal was published for 13 issues in total. Rûzigâr, which has adopted the principle of considering cultural dynamics at both local and national level since the day it started its publishing life, has contributed to Turkish literature with the products it has published in the fields of poetry, story, essay, criticism, letter and translation. Rûzigâr is a multifaceted magazine that includes translations from Western literature as well as the works of national and local writers. In this respect, Rûzigâr should be seen not only as a marginal part of cultural production in the provinces, but also as an indicator of national and even international dynamism and cultural richness. In this context, the study aims to analyse Rûzigâr magazine in all aspects by considering the literary tendency of the period. It is thought that the contribute to researchers who will work on Sivas journals and literary journals in the provinces. In the research, document scanning and descriptive analysis methods were preferred as data collection tools. The data obtained after the examination were evaluated under separate headings according to the content analysis technique.

Keywords

Rûzigâr magazine, periodicals, literary magazines, provincial magazines

References

• Adanır, Hakan (2002). “Yerel Dergicilik”. Kültür Hayatımızda Yerel Dergiler ve Yerel Dergi Yayımcılığı Bilgi Şöleni (2002, Bolu), Azize Aktaş Yasa vd. (Haz.). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Aka, Belde (2015). Divan Şiirinde Rüzgâr. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atmaca, Seher (2019). “Tayyib Atmaca’nın Hece Serüveni Üzerine Bir Değerlendirme”. Karabük Türkoloji Dergisi, Cilt/Sayı I, s. 1-18.
• Ayata, Yunus (1996). “Utarid Dergisi Üzerine Bir İnceleme”. Türklük Bilimi Araştırmaları, Sayı 2, s. 113-120.
• Celâl, Metin (1999). Yeni Türk Şiiri:”80’li Yıllar”. İstanbul: Çizgi Yayınları.
• Çağdaş, Halûk (2017). Şehir Yazıları. İstanbul: Sivas Belediyesi, Sivas Şehrengizi 3.
• Doğan, Mehmet Can (2018). Modern Türk Şiiri Olgular, Eğilimler, Akımlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Erdem, Erdoğan (2002). “Yerel Dergilerin Kültür Yaşamımızdaki Yeri ve İşlevi”. Kültür Hayatımızda Yerel Dergiler ve Yerel Dergi Yayımcılığı Bilgi Şöleni (2002, Bolu). Azize Aktaş Yasa vd. (Haz.). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Gerçel, Âlim (2002). “Sosyal ve Kültürel Bakımından Mahallî Dergiler”. Kültür Hayatımızda Yerel Dergiler ve Yerel Dergi Yayımcılığı Bilgi Şöleni (2002, Bolu). Azize Aktaş Yasa vd. (Haz.). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Kanar, Mehmet (2016). Büyük Türkçe-Farsça Sözlük. İstanbul: Say Yayınları.
• Karataş Ülger, Evren (2023). “Edebiyatın kılcal damarları: Taşrada edebiyat dergiciliği/Sivas Örneği: Sühan dergisi”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 34, s. 143-157.
• Kaya, Doğan. Âşık Edebiyatında Satranç. (https://dogankaya.com/fotograf/dogan_kaya_satranc.pdf) (erişim 19.10.2024).
• Kaya, Hüseyin (2005). “Rûzigâr’ın Hikâyesi”. Sühan Dergisi, Sayı 10, s. 25-26.
• Kaya, Hüseyin (2023). “Tayyib Atmaca ile Şiir Yürüyüşü /1”. Hece Taşları, Sayı 99, s. 13-16.
• Mahiroğulları, Adnan (2015). “Sivas Dergisi (1951-1952)”. Hayat Ağacı, Sayı 28, s. 59-61.
• Mahiroğulları, Adnan (2018). Bozkırdaki Çekirdek Sivas. Sivas: Özlem Kitabevi Yayınları.
• Nair, Güney (1999). 1878-1999 Sivas Basını. Sivas: Dilek Ofset Matbaacılık.
• Payam, Nazım (2002). “Yerel Dergilerin Çok Engelli Müşterekleri ve Öneriler”. Kültür Hayatımızda Yerel Dergiler ve Yerel Dergi Yayımcılığı Bilgi Şöleni (2002, Bolu). Azize Aktaş Yasa vd. (Haz.). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Polat, N. H., Bozdoğan, A., Ayata, Y. ve Haykır, T. (2014). Birlik Sivas Türk Ocağının Mecmuası. Sivas: Es-Form Ofset.
• Polat, N. Hikmet (2002). “Türkiye’de Yerel Basının Gelişimine Kısa Bir Bakış”. Kültür Hayatımızda Yerel Dergiler ve Yerel Dergi Yayımcılığı Bilgi Şöleni (2002, Bolu). Azize Aktaş Yasa vd. (Haz.). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Pürlü, Kadir (2019). “1914’ten Günümüze Sivas Dergileri”. Erciyes Alık Fikir ve Sanat Dergisi, Sayı: 500, s. 59-71.