A GENERAL ASSESSMENT UPON THE CONCEPTS USED IN THE FIELD OF DISABILITY

Yıl 2012, Cilt: 7 Sayı: 28, 69 - 85, 01.03.2012

Yrd. Doç. Dr. Yener Şişman

Öz

We can not see clear, standardized and commonly accepted terms in the field of disability. Therefore too many new concepts

emerge day by day; thus poorly defined new concepts occur and make the issue even more complicated. While legal text and

public organizations used “özürlü”, some people prefer “engelli” due to the negative denotation of “özürlü”. Yet the humiliating

aspect is not related with the words but about the life conditions and negative situation of the people called with those terms.

If we failed to correct these conditions, today’s terms supposed as positive would become negative in tomorrow. “Özürlü” term

was begun to be used instead of “sakat” in the end 1990s. Now we can see the iteration in the modulation from “özürlü” to

“engelli” by pleading the negative denotation of the previous one.

This study aimed to put forward the existing complicated situation with its causes not to define a new concept.

Anahtar Kelimeler

Handicapped, disabled, defective

Özürlülük Alanında Kullanılan Kavramlar Üzerine Genel Bir Değerlendirme

Öz

Özürlülük alanında kullanılan kavramlarla ilgili olarak açık, standart ve genel kabul görmüş tanımlar bulunmamakta, bu gerekçeyle pek çok yeni tanım yapılmakta, hatta yeterince tanımlanmamış yeni kavramlar geliştirilerek, konu daha da içinden

çıkılmaz bir hale sokulmaktadır. Hukuki metinler ile kamusal kurumlarda ağırlıklı olarak “özürlü” kavramı kullanılırken, ifade

edilmek istenenin ötesinde bir anlam ve değer yüklü olduğu gerekçesiyle birçok kişi “özürlü” kavramı yerine “engelli” kavramını

tercih etmektedir. Oysa asıl kırıcı olan kullanılan sözcük değil, o sözcüğün ifade ettiği grubun içinde bulunduğu güç koşullar

ve olumsuz toplumsal konumdur. Bu durum değişmediği sürece bugün kırıcı olmadığını düşünerek kullandığımız sözcüklerin

anlamı da zaman içinde olumsuzlaşacaktır. Bu durumun örneklerini 1990’lı yılların sonlarında “sakat” sözcüğü yerine “özürlü”

sözcüğünü tercih eden tartışmalarda ya da günümüzde “engelli” sözcüğünü de kırıcı kabul eden ve değiştirilmesini öneren

tartışmalarda görebiliriz.

Bu çalışmanın amacı, yeni bir tanım yapmaktan ziyade mevcut karmaşık durumu nedenleriyle birlikte ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Özürlü, engelli, sakat, malûl