The Relationship Between Teachers' Perceived Parental Attitudes And Self-Compassion Levels

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 240 - 269

Aylin Sukutlar Doğru , İshak Kozikoğlu

Öz

The purpose of this research is to examine the relationship between teachers' perceived parental attitudes and their self-compassion levels. The correlational survey model, a quantitative research design, was used in this study. The sample of the research was determined using cluster sampling method. The research was conducted with 374 teachers working in schools in the İpekyolu, Tuşba, and Edremit central districts of Van province during the 2022-2023 academic year. "Self-Compassion Scale" and "Parental Attitude Scale" were used as data collection instruments in this research. Descriptive statistics (mean, standard deviation), inferential statistics (independent samples t-test, ANOVA), Pearson Product-Moment Correlation Coefficient, and stepwise regression analysis were used in the data analysis of the research. As a result of the research; it was found that teachers perceived parental attitudes more as democratic attitudes, men had a higher perception of protective-demanding attitude compared to women, and there was a significant difference in the perception of protective-demanding attitude according to the father's level of education being high school or primary school, and there was no significant difference between parental attitudes and age. It was determined that teachers' perceived self-compassion level was moderate and male teachers had a higher level of self-compassion compared to female teachers. While there was no significant differentiation in self-compassion level according to the father's education level, it was found to be significant in favor of university graduate mothers. There was no significant differentiation in self-compassion level according to age. A significant relationship was found between perceived parental attitudes and self-compassion levels; a positively moderate relationship between democratic attitude and self-compassion, and a negatively moderate relationship between protective-demanding attitude, authoritarian attitude, and self-compassion were identified. It was found that democratic attitude predicted self-compassion by 15.6%, and when combined with protective-demanding attitude, it predicted it by 18.3%.

Anahtar Kelimeler

Parental attitudes, democratic attitude, protective-demanding attitude, authoritarian attitude, self-compassion, teachers.

Öğretmenlerin Algıladıkları Anne Baba Tutumları İle Öz-Şefkat Arasındaki İlişki

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin algıladıkları anne baba tutumları ile öz-şefkat düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu araştırmada nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi küme örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırma 2022-2023 öğretim yılında Van ili İpekyolu, Tuşba ve Edremit merkez ilçelerinde bulunan okullarda görev yapan 374 öğretmenle yürütülmüştür. Bu araştırmada veri toplama araçları olarak ‘’Öz-Anlayış Ölçeği’’ ve ‘’Ana Baba Tutum Ölçeği’’ kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizinde betimsel istatistikler (ortalama, standart sapma), fark istatistikleri (bağımsız örneklemler için t testi, ANOVA), Pearson Çarpım Momentler Korelasyon Katsayısı ve basamaklı regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; öğretmenlerin anne baba tutumlarını daha çok demokratik tutum olarak algıladıkları, erkeklerin kadınlara oranla daha yüksek koruyucu-istekçi tutum algısına sahip olduğu, babanın lise ve ilkokul eğitim düzeyine sahip olmasıyla koruyucu-istekçi tutumun algılaması arasında anlamlı bir farklılaşma olduğu, anne baba tutumları ile yaş arasında ise anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin algıladıkları öz-şefkat düzeyinin orta düzeyde olduğu ve erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere oranla öz-şefkat düzeyinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Öz-şefkat düzeylerinin baba eğitim düzeyine göre anlamlı farklılık göstermezken üniversite mezunu olan anneler lehine anlamlı farklılaştığı bulunmuştur. Öz-şefkat düzeyinin yaş değişkenine göre ise anlamlı farklılaşmadığı belirlenmiştir. Algılanan anne baba tutumları ile öz-şefkat düzeyleri arasında anlamlı ilişki bulunmuş; demokratik tutum ile öz-şefkat arasında pozitif yönlü orta düzeyde, koruyucu-istekçi tutum ve otoriter tutum ile öz-şefkat arasında ise negatif yönlü orta düzeyde ilişki tespit edilmiştir. Demokratik tutumun öz-şefkati %15.6 oranında, koruyucu-istekçi tutumla beraber olduğunda %18.3 oranında yordadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Anne baba tutumları, demokratik tutum, koruyucu-istekçi tutum, otoriter tutum, öz-şefkat.

Kaynakça

• Akkaş, İ. (2024). Cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramları çerçevesinde ortaya çıkan toplumsal cinsiyet ayrımcılığı. EKEV Akademi Dergisi, (ICOAEF Özel Sayı), 97-118.
• Akyol Kol, H. (2023). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin algılanan ebeveyn tutumları ile öz-duyarlık açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Altun, G. (2021). Geç ergenlik döneminde ebeveyn tutumları ile yaşam doyumu ve öz şefkat arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Başal, H. A., Kahraman, P. B., Derman, M. T., Kahraman, Ö., ve Sümer, H. (2014). Otoriter ve demokratik tutuma sahip ebeveynleri olan 5-6 yaş çocuklarının evcilik oyunlarında üstlendikleri roller. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 384-409.
• Baumrind, D. (1966). Effects of authoritative parental control on child behavior. Child Development, 37(4), 887-907.
• Bilecik, S. (2017). Anne baba tutumlarının bireylerin din algısına etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 15(33), 7-38.
• Bodur, B. (2021). Algılanan anne baba tutumu ve bilişsel çarpıtmalar ile internet bağımlılığı davranışı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Okan Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Çağdaş, A. (2015). Anne baba çocuk iletişimi. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çetinkale, E. (2006). 11. sınıf öğrencilerinin denetim odakları, problem çözme becerileri ve algılan anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin cinsiyet ve akademik alan değişkenleri açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Çetinkaya, E. (2022). Psikolojik esneklik, öz şefkat, algılanan stres ve evlilik kalitesinin bazı demografik değişkenler ve aralarındaki ilişki açısından incelenmesi. Ufuk Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Demiriz, S. ve Öğretir, A. D. (2007). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 10 yaş çocuklarının anne tutumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 105-122.
• Deniz, M., Kesici, Ş., and Sümer, A. S. (2008). The validity and reliability of the Turkish version of the Self-Compassion Scale. Social Behavior And Personality: An İnternational Journal, 36(9), 1151-1160.
• DeVore, R. (2013). Analysis of Gender Differences in Self-Statements and Mood Disorders. McNair Scholars Research Journal, 9(1), 5–12.
• Dilmaç Pınar, Ş. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ve öz-şefkat düzeylerinin belirlenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Dix, T. and Grusec, J. E. (1983). Parental influence techniques: An attributional analysis. Child Development, 54(3), 645–652.
• Doğruyol, S. (2023). Algılanan anne-baba tutumu ve ebeveyne bağlanma ile akran ilişkileri arasındaki ilişkide benlik saygısının aracılık rolü. Mersin Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Durmuş, R. (2006). 3-6 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin kişilik özellikleri ile anne-baba tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Marmara Üniversitesi: Yayımlanmamış doktora tezi.
• Dursun, A. (2010). Okul öncesi dönemdeki çocukların davranış problemleriyle anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Eker, H. (2011). Üniversite öğrencilerinin öz-duyarlık ve duyarlı sevgi düzeylerinin ebeveyn tutumları açısından incelenmesi. Sakarya Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Erginbay, Ş. (2014). Ortaokul 5. ve 8. sınıflarda algılanan anne baba tutumları ve ailelerin çocuk yetiştirme stillerinin akademik başarıya etkisi. Fatih Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Eroğlu, F. (2017). Evli bireylerde psikolojik iyi oluş ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Fan, J. and Zhang, L. F. (2014). The role of perceived parenting styles in thinking styles. Learning and Individual Differences, 32, 204-211.
• Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (2015). Çocuk ve ergen gelişimi. (çev. Ali DÖNMEZ ve Nermin ÇELEN). Ankara: İmge Kitabevi.
• Germer, C. (2009). The mindful path to self-compassion: Freeing yourself from destructive thoughts and emotions. New York: Guilford Press.
• Gilbert, P. (2019). Psychotherapy for the 21st century: An integrative, evolutionary, contextual, biopsychosocial approach. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 92(2), 164–189.
• Gökmenoğlu, E. (2011). Üniversite öğrencilerinin utangaçlık düzeyleri ile algıladıkları anne-baba tutumları arasındaki ilişki. Maltepe Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Gündüz, R. Ü. (2023). Üniversiteye devam eden öğrencilerin algılanan anne-baba tutumları ve çocukluk çağı narsisizminin iletişim becerilerini yordama gücü. İstanbul Arel Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Gülkaya, M. (2018). Ergenlerin algıladıkları ve mevcut anne baba tutumları arasındaki ilişki ve algılanan anne baba tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Ufuk Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Gürbüz, A. C. (2021). Üniversite öğrencilerinin yeme tutumları ile anne-baba tutumları ve depresyon arasındaki ilişki. İstanbul Gelişim Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Hall, J. L. (2015). An examination into the relationship between self-compassion and parenting styles. East Tennessee State University: Unpublished thesis.
• İmanoğlu, M. C. (2021). Algılanan ebeveynlik tutumları, benlik saygısı, olumlu-olumsuz duygulanım ve öz-şefkat ilişkisi. Maltepe Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• İskender, M. (2009). The relationship between self-compassion, self efficacy, and control belief about learning in Turkish university students. Social Behavior and Personality, 37(5), 711-720.
• Kaplan, D. (2021). Algılanan ebeveyn tutumları ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide öz duyarlılık, ilişkilere dair inançlar ve bilişsel çarpıtmaların aracı rolü. Maltepe Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Kara, A. Ç. (2019). Üniversite öğrencilerinde anne-baba bağlanması ile öz duyarlık düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akdeniz Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kawamura, K. Y., Frost, R. O. and Harmatz, M. G. (2002). The relationship of perceived parenting styles to perfectionism. Personality and individual differences, 32(2), 317-327.
• Kayaalp, İ. ve Gündüz, B. (2018). Ergenlerin anne baba tutumları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkide benlik saygısının aracı rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 514-536.
• Kıvrak, Z. (2021). Yetişkinlerde algılanan ebeveyn tutumu, öz şefkat, öz tiksinme ilişkisinin incelenmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Koch, K., Pauly, K., Kellermann, T., Seiferth, N. Y., Reske, M. and Backes, V. (2007). Gender differences in the cognitive control of emotion: An fMRI study. Neuropsychologia, 45, 2744–2754.
• Korap, N. (2013). Algılanan anne baba tutumlarının ergenlerin iletişim becerilerine etkisi. Marmara Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Kulaksızoğlu, A. (1989). Çocuk yetiştirme tutumları ve aile. Eğitim ve Bilim, 12(74).
• Kulaksızoğlu, A. (2011). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kuzgun, Y. (1972). Ana-baba tutumlarının bireyin kendini gerçekleştirme düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi: Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Kuzgun, Y. ve Eldeleklioğlu, J. (1999). Ana baba tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 63-68.
• Kuzu, S. (2011). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumları ve öz duyarlık düzeylerinin karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Küçük, M. (2020). Yetişkinlerin öz şefkat, bağlanma stilleri ve psikolojik iyi oluş özelliklerinin incelenmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• McClun, L. A., and Merrell, K. W. (1998). Relationship of perceived parenting styles, locus of control orientation, and self‐concept among junior high age students. Psychology in the Schools, 35(4), 381-390.
• Neff, K. D. (2003a). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2(3), 223-250.
• Neff, K. (2003b). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and identity, 2(2), 85-101.
• Neff, K. D. (2004). Self-Compassion and Psychological Well-Being. Constructivism in the Human Sciences, 9, 27-37. Neff, K. D., Rude, S. S. and Kirkpatrick, K. L. (2007). An Examination of Self-compassion in Relation to Positive Psychological Functioning and Personality Traits. Journal of Research in Personality, 41(4), 908–916.
• Neff, K. D., Pisitsungkagarn, K. and Hsieh, Y. P. (2008). Self-compassion and self-construal in the United States, Thailand, and Taiwan. Journal of cross-cultural psychology, 39(3), 267-285.
• Neff, K. D. and McGehee, P. (2010). Self-compassion and Psychological Resilience Among Adolescents and Young Adults. Self and Identity, 9(3), 225–240.
• Neff, K. D. (2012). The science of self-compassion. Compassion and wisdom in psychotherapy, 1, 79-92.
• Neff, K., and Germer, C. (2018). The Mindful Self-Compassion Workbook: A Proven Way to Accept Yourself, Build Inner Strength, and Thrive. New York: Guilford Press.
• Neff, K. D., Knox, M. C., Long, P. and Gregory, K. (2020). Caring for others without losing yourself: An adaptation of the Mindful Self-Compassion program for healthcare communities. Journal of Clinical Psychology. 76(9), 1543- 1562.
• Neff, K. D., and Knox, M. C. (2020). Self-compassion. In Encyclopedia of personality and individual differences. New York: Springer International Publishing.
• Okumuş, V. (2018). Çocukların sosyal medya kullanımları ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Okuyucu, A. (2017). İlkokul döneminde anne baba tutumlarının öğrenci başarısına etkisi Esenler İlçesi Örneği. Yıldız Teknik Üniversitesi: Yayımlanmamış doktora tezi.
• Öztürk, Ş. (2017). İlköğretim birinci kademe öğretmenlerinde öz-anlayış ile işe bağlı gerginlik düzeyleri arasındaki ilişki. Toros Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Pekdoğan, S., ve Kanak, M. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcılığa ilişkin algıları: Metafor analizi örneği. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (3), 138-147.
• Pekyürek, İ. (2018). Bir okul örnekleminde anne baba tutumlarının ergenlerin kişilik yapısı ve cinsiyet rolü ile ilişkisinin incelenmesi. Beykent Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Pepping, C. A., Davis, P. J., O'Donovan, A., and Pal, J. (2015). Individual differences in self-compassion: The role of attachment and experiences of parenting in childhood. Self and Identity, 14(1), 104-117.
• Rafferty, Y. and Griffin, K. W. (2010). Parenting behaviours among low‐income mothers of preschool age children in the USA: implications for parenting programmes. International Journal of Early Years Education, 18(2), 143-157.
• Rubin, J. B. (2013). Psychoanalysis is self-centered. Soul on the couch, 79-108.
• Sak, R., Sak, İ. Ş., Atlı, S. ve Şahin, B. (2015). Okul öncesi dönem: Anne baba tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 972-991.
• Sayın, K. B. (2010). İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerinin Empati Becerileri ile Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişki. Maltepe Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Solak Şimşek, N. (2019). Lise öğrencilerinde öznel iyi oluş ve öz şefkat arasındaki ilişki. Akdeniz Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Soyer, U. (2010). Özel eğitim öğretmen adaylarının öz duyarlık ve sürekli kaygı düzeylerinin belirlenmesi. Marmara Üniversitesi: Yayımlanmamış doktora tezi.
• Stolorow, R. D., Brandchaft, B. and Atwood, G. E. (1987). Psychoanalytic treatment: An intersubjective approach. Berkeley: Analytic Press.
• Sümer, A. (2008). Farklı öz-anlayış (self-compassion) düzeylerine sahip üniversite öğrencilerinde depresyon anksiyete ve stresin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi: Yayımlanmış yüksek lisans tezi.
• Şahin, D. (2018). Ortaöğretim kurumlarına devam eden 14-18 yaş arası ergenlerin anne baba tutumları ve öz anlayışlarının sosyal görünüş kaygılarına etkisi. Gazi Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Şanlı, D. ve Öztürk, C. (2012). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarını etkileyen etmenlerin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 31-48.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Pearson Publications.
• Tanaka, M., Wekerle, C., Schmuck, M. L., Paglia-Boak, A. and MAP Research Team. (2011). The linkages among childhood maltreatment, adolescent mental health, and self-compassion in child welfare adolescents. Child Abuse & Neglect, 35(10), 887-898.
• Temiz, Ö. (2020). Algılanan anne ve baba tutumunun bağlanma stilleri, öz-şefkat ve benlik saygısı üzerine etkisi. İstanbul Okan Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Tuncer, O. (1980). Çocuk ve Eğitim. Ankara: TED Yayınları.
• Uji, M., Sakamoto, A., Adachi, K. and Kitamura, T. (2014). The impact of authoritative, authoritarian, and permissive parenting styles on children’s later mental health in Japan: Focusing on parent and child gender. Journal of child and family studies, 23, 293-302.
• Ulu, G. (2022). Genç yetişkinlerde ebeveyn tutumları, anksiyete ve öz-şefkat ilişkisi. İstanbul Gelişim Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Waasdorp, T. E., Lindstrom Johnson, S., Shukla, K. D. and Bradshaw, C. P. (2020). Measuring school climate: Invariance across middle and high school students. Children & Schools, 42(1), 53-62.
• Yarnell, L. M., Stafford, R. E., Neff, K. D., Reilly, E. D., Knox, M. C. and Mullarkey, M. (2015). Meta-analysis of gender differences in self-compassion. Self and Identity, 14(5), 499–520.
• Yavuzer, H. (2020). Ana- baba okulu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldız Bıçakçı, M. (2004). Annesi çalışan ve çalışmayan çocukların anne baba tutumlarını algılamalarının ve benlik imajlarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi: Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
• Yılmaz, M. T. (2009). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayışları (self-compassion) ile anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi: Yayımlanmamış doktora tezi.
• Yılmaz, M. T. Ve Kesici, S. (2014). Anne baba tutumları ve kardeş sırasının üniversite öğrencilerinin öz-anlayışlarının gelişimine etkisi. OPUS-Uluslararası Toplum Arştırmaları Dergisi, 4(6), 131-157.
• Young, J. E., and Klosko, J. S. (1994). Reinventing Your Life: The Breakthough Program to End Negative Behavior and Feel Great Again. Londra: Penguin Books.
• Yücel, Y. (2013). Ortaokul öğrencilerinin algıladıkları anne-baba tutumlarının, benlik saygısı ve öğrenilmiş çaresizlik ile ilişkisi. İstanbul Arel Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Zengin, E. (2019). Ergenlerde anne baba tutumları ile sınav kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi: Ortaokul örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.