Üsküdarlı Süleyman Sâlim Bey ve Dîvânçe’si

Year 2020, Issue: 51, 239 - 252, 31.12.2020

Filiz Duman

Abstract

XIX. yüzyıl, Osmanlı Devleti’nin çöküş sürecinde olduğu bir dönemdir. Siyasî karışıklıkların olduğu bu yüzyılda edebî çalışmalar devam etmiştir. Bu dönemde Türk Edebiyat’ında yenilikler yapılmış, eski edebiyat ile yeni edebiyat içiçe olmuştur. Yüzyılın şairlerinin eski edebiyat anlayışından tamamen kopamadıkları bu dönemde manzumeler kaleme alan Üsküdarlı Süleyman Sâlim Bey de hem zamanındaki sanatkârları örnek almış hem de kendinden önceki dîvan şairlerini takip etmiştir.
Çalışmamımızın konusunu oluşturan Üsküdarlı Süleyman Bey, çok tanınan bir şair değildir. Dîvanının basılmamış olması ve Dîvânçe’sinin de bugüne kadar yeni yazıya aktarılmaması şairin günümüzde bilinmemesinin en büyük nedenleri arasındadır. XIX. yüzyıl şairi Üsküdarlı Süleyman Sâlim Bey’e ait olan Dîvânçe’nin iki nüshası da Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesinde bulunmaktadır ve bu çalışmada Dîvânçe günümüz Türkçesine transkribe edilmiştir. Makalede bugüne kadar hakkında çalışma yapılmamış olan, döneminin en seçilmiş şairleri arasında yer alan Üsküdarlı Süleyman Sâlim Bey’in hayatı hakkında bilgilendirme yapılmıştır. Kaynakların verdiği bilgiler ile Dîvânçe’sindeki otuz üç manzumeden yola çıkılarak şairin edebî özellikleri üzerinde durulmuştur.

Keywords

Süleyman Sâlim, Dîvânçe, XIX. yüzyıl Klasik Türk Edebiyatı, Hazîne-i Fünûn

References

• Ayan, H., Cevrî Hayatı Edebî Kişiliği Eserleri ve Divanının Tenkidli Metni, Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum, 1981.
• Balkan, A. Fuat, Nâbî’nin Türkçe Divanı (Karşılaştırmalı Metin), Basılmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1973.
• Bilgin, A., Üsküdarlı Meşhurlar Ansiklopedisi, Üsküdar Belediyesi, Elma Basım, İstanbul, 2012.
• Bursalı Mehmed Tahir Bey, Osmanlı Müellifleri, C. II, Yaylacık Matbaası, İstanbul, 1972.
• İnal, İ. M. Kemal, Son Asır Türk Şairleri, Millî Eğitim Basımevi, Cüz: VII, İstanbul, 1969.
• Gökalp, İ. Seval, Hazîne-i Fünûn Dergisi (27-52. Sayılar) İnceleme ve Seçilmiş Metinler, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas, 2003.
• İsen, M., Horata, O., Macit, M., Kılıç, F., Aksoyak, İ. Hakkı, Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara, 2014.
• Mengi, M., Divan Şiirinde Hikemî Tarzın Büyük Temsilcisi Nâbî, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 1987.
• Mengi, M., Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara, 2006.
• Tökel, D: Ali, Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar, Akçağ Yayınları, Ankara, 2000.
• Tuman, M. Nail, Tuhfe-i Nâilî, Bizim Büro Yayınları, C. I, Ankara, 2001.
• Turan, L., Yenişehirli Avnî Bey Divanı’nın Tahlili (Tenkitli Metin) Encümen-i Şu’arâ ve Batı Tesirinde Gelişen Türk Edebiyatına Geçiş, (Basılmamış Doktora Tezi), C. I, Erzurum, 1998.
• Yaroğlu, A., Hazîne-i Fünûn Dergisi (4. Yıl, 1-20. Sayılar) İnceleme ve Seçilmiş Metinler, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas, 2013.
• Yıldırım, F., Hazîne-i Fünûn Dergisi (1-26. Sayılar) (İnceleme ve Seçilmiş Metinler), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas, 2003.
• Yılmaz, M., Edebiyatımızda İslamî Kaynaklı Sözler, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1992.
• Faik Reşad, Eslâf, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, 2019, s. 156-157. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/64564,eslafpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 07.05.2020
• Tufs, 2020a. http://www.tufs.ac.jp/common/fs/asw/tur/htu/data/HTU0917-03/index.djvu, Erişim Tarihi: 17.06.2020, Erişim Saati: 02.32
• Tufs, 2020b. http://www.tufs.ac.jp/common/fs/asw/tur/htu/data/HTU0917-04/index.djvu, Erişim Tarihi: 17.06.2020, Erişim Saati: 02.34