Aktivite Kuramı Çerçevesinde Yaşlıların Eğitimi

Yıl 2022, Sayı: 56, 26 - 35, 02.09.2022

Canan Gönüllü

Öz

Literatürde yaşlılık kuramları olarak öne sürülmüş olan birçok kurama rastlanılmaktadır. Özellikle sosyolojik kuramlar, yaşlılara yönelik geliştirilen sosyal politikalar da göz önünde bulundurulduğunda; kazanımlarıyla ve eleştirildiği noktalarda yol gösterici olabilmektedir. Bu çerçevede yaşlılık kuramlarından olan aktivite kuramı merkeze alınarak, yaşlıların sağlıklı ve başarılı yaşlanma konusunda yaşlılık dönemlerinde de sosyal hayattan ve aktivitelerden kopmaması gerektiği konusuna değinme gereksinimi doğmaktadır.
Yaşlılığın başlama yaşı konusunda yeniden düzenlemeler yapıldığı günümüzde, yaşlılar için çeşitli kurumlar ve kuruluşlar aracılığıyla kültür, sanat, spor ve sağlık aktivitelerinin düzenlendiği bilinmektedir. Hayat boyu öğrenme programları, halk eğitim programları ve son zamanlarda Türkiye’de de örnekleri görülmeye başlanmış olan Üçüncü Yaş Üniversiteleri, yaşlıların eğitimi söz konusu olduğunda gündeme gelmektedir. Her programın kendi içinde birtakım özellikleri ve hedefledikleri kazanımları olmasına rağmen; Üçüncü Yaş Üniversiteleri yaşlılar için diğer aktivitelere oranla daha uzun soluklu ve aynı zamanda içinde birden fazla aktiviteyi içermekte olan programlar olarak değerlendirilebilmektedir.
Yaşlılara yönelik olarak tasarlanmış ve yaşlıların eğitim aldığı bu programlar genel olarak yaşlılara sağladığı faydalar çerçevesinde değerlendiriliyor olsa da yaşlıların bu programlara katılmasının onların yaşlılık sürecine olumlu katkı sağlayacağı düşüncesini de destekleyen aktivite kuramı çerçevesinde, bu eğitimlerin bir değerlendirilmesinin yapılması hedeflenmiştir. Çalışmada, aktivite kuramı merkeze alınmış olsa da kuramın iddialarında yer aldığı şekliyle, bu eğitimlere katılan yaşlı profiline ek olarak katılmak isteyip katılamayan bireylere ulaşmak konusunda farkındalık oluşturulmak istenilmektedir.

Anahtar Kelimeler

yaşlı eğitimi, Başarılı Yaşlanma, Aktivite Kuramı

Kaynakça

• Bozkurt, V. (2011). Değişen Dünyada Sosyoloji. Bursa: Ekin Basım Yayın.
• Celkan, H. Y. (1990). Ziya Gökalp’in Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: MEB Yayınları.
• Formosa, M. (2010). Universities Of The Third Age: A Rationale For Transformative Education İn Later Life. Journal of Transformative Education. 8(3), 197–219. https://doi.org/10.1177/1541344611419857
• Formosa, M. (2014). Four Decades Of Universities Of The Third Age: Past, Present, And Future. Ageing & Society, 34(1), 42–66. https://doi.org/10.1017/s0144686x12000797
• Formosa, M. (2019). Active Ageing Through Lifelong Learning: The University of the Third Age. (Eds. Marvin Formosa) içinde, The University Of The Third Age And Active Aging. Switzerland: Springer Nature.
• Hsieh, H. F. ve Shannon, S. E. (2005). Three Approaches To Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277-1288.
• Kalaycıoğlu, S. vd, (2003). Yaşlılar ve Yaşlı Yakınları Açısından Yaşam Biçimi Tercihleri. Ankara: Tübitak Matbaası.
• Kemerlioğlu, E. vd. (1996). Eğitim Sosyolojisi. İzmir: Saray Kitabevleri.
• Kern, D. (2016). France. (eds. Brian Findsen, Marvin Formosa) içinde, International Perspectives on Older Adult Education Lifelong Learning Book Series, Vol. 22. Springer.
• Kollar, N. (1986). Personality Theories Religious Education and Older Adults. Religious Education. 81(4). 609-624. https://doi.org/10.1080/0034408600810407
• Morgan, L. A. ve Kunkel, S. (1998). Aging: The Social Context. California: Pine Forge Press.
• Narushima, M. vd. (2018). Lifelong Learning in Active Ageing Discourse: Itscons Erving Effect On Health, Wellbeing And Vulnerability. Ageing & Society, 38(4), 651–675. https://doi.org/10.1017/s0144686x16001136
• Oktay, A. (2007). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Onur, B. (1995). Gelişim Psikolojisi, Yetişkinlik, Yaşlılık, Ölüm. Ankara: İmge Kitabevi.
• Şişman, M. (2006). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• World Health Organization. (1999). Men, Ageing and Health. Geneva.
• World Health Organization. (2002). Active Ageing A Policy Framework. Spain.