The Environmental Awareness in the Context of Sustainable Development: A Scale Development and Reliability Study

Year 2022, Volume: 12 Issue: 3, 646 - 665, 15.12.2022

Elif Atabek-yiğit Fatime Balkan Kıyıcı

https://doi.org/10.19126/suje.1167444

Abstract

Sustainable development, with its roots dating back 35 years, is gaining more and more importance, and it states that meeting the needs of the present must also take into account the ability of future generations to meet their needs. To realize sustainable development, that has environmental, economic, and social dimensions; there are activities of various institutions and organizations as well as the work of governments. It is known that environmental education will contribute to individuals in terms of taking important responsibilities in the construction of our future and creating awareness, knowledge, and awareness of ecology and the environment. In this study, a scale for environmental awareness in the context of sustainable development was developed. The sample of the study consists of 492 secondary school students. The scale development process, which started with the preparation of the item pool, continued with the necessary analyzes and eventually resulted in the acquisition of a valid and reliable measurement tool consisting of 2 factors and 15 items. It is expected that the developed scale will contribute to the literature for evaluating environmental activities, projects, or instructional designs in the context of sustainable development.

Keywords

Sustainable development, environmental awareness, scale, secondary school students

Sürdürülebilir Kalkınma Bağlamında Çevresel Farkındalık: Ölçek Geliştirme ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Günümüzün ihtiyaçlarını karşılarken gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini de göz önünde bulundurmak gerektiğini ifade eden ve yaklaşık 35 yıllık bir geçmişe sahip olan sürdürülebilir kalkınma olgusu giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Çevresel, ekonomik ve sosyal boyut olarak ifade edilebilecek sürdürülebilir kalkınmayı geçekleştirebilmek için devletlerin çalışmaları yanında çeşitli kurum ve kuruluşların faaliyetleri de mevcuttur. Şüphesiz ki bu noktada da eğitime önemli sorumluluklar düşmektedir. Çevre eğitimi ile bireylere ekoloji ve çevre ile ilgili konularda farkındalık, bilgi ve bilinç kazandırmanın yanında geleceğimizin dünyasının inşasında önemli sorumluluklar alabilme noktasında da katkı sağlayacağı bilinmektedir. Bu çalışmada sürdürülebilir kalkınmada çevresel farkındalığa yönelik bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. çalışmanın örneklemi 492 ortaokul öğrencisinden oluşmaktadır. Madde havuzunun hazırlanmasıyla başlayan ölçek geliştirme süreci, madde analizleri, geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılmasıyla devam etmiş ve neticede toplam 2 faktör ve 16 maddeden oluşan geçerli ve güvenilir bir ölçme aracının (McDonald Omega= 0.833) elde edilmesiyle sonuçlanmıştır. Geliştirilen ölçeğin çevre ile ilgili gerçekleştirilen etkinliklerin, projelerin ya da öğretim tasarımlarının sürdürülebilir kalkınma bağlamında değerlendirilebilmesi amacıyla literatüre katkı sunması beklenmektedir.

Keywords

Sürdürülebilir kalkınma, çevre farkındalığı, ölçek, ortaokul öğrencileri

References

• Afacan, Ö. & Demirci-Güler, M.P. (2011, Nisan 27-29). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında tutum ölçeği geliştirme çalışması [Bildiri]. 2.Uluslararası Eğitimde Yeni Eğilimler ve Etkileri Kongresi, Antalya, Türkiye.
• Ağar Öztürk, H. (2016). İlkokul öğrencilerinde sürdürülebilir çevre bilinci oluşturma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Akgün, S. (2021). 8.sınıf öğrencilerinin yenilenebilir enerji kaynakları ve sürdürülebilirlik kavramına yönelik algılarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Aksu, C., (2011), Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre. Güney Ege Kalkınma Ajansı.
• Alagöz, M., (2007), Sürdürülebilir Kalkınmada Çevre Faktörü: Teorik bir bakış. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 11,1-12.
• Arı, İ., Yıkmaz, R.F., Üstünışık, B., Rahmanlar, M., Altınsoy, S., Arlı Yılmaz, S., Dilekli, S. & Bulut, M. (2019). Sürdürülebilir kalkınma amaçları değerlendirme raporu. T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı.
• Aytar, A. & Özsevgeç, T. (2019). Disiplinler arası fen öğretiminin 7. sınıf öğrencilerinin sürdürülebilir kalkınma konusundaki gelişimlerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 324-357.
• Aydoğan, S., Kıbrıslıoğlu Uysal, N. & Doğan, N. (2017). Cronbach A ve McDonalds Ω değerlerinin gerçek verilerde karşılaştırılması, Akademik Sosyal Araştırmalar dergisi, 62, 460-468.
• Balkan-Kıyıcı, F., Atabek-Yiğit, E. & Darçın, E.S. (2014). Doğa eğitimi ile öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerindeki değişimin ve görüşlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 17-27.
• Baer, R.A. (2003). Mindfulness training as a clinical intervention: a conceptual and empirical review. Clin Psychol Sci Pract, 10,125-143.
• Biasutti, M. & Frate, S. (2017). A validity and reliability study of the attitudes toward sustainable development scale. Environmental Education Research, 23(2), 214-230.
• Bilgili, M.Y. (2017). Ekonomik, ekolojik ve sosyal boyutlarıyla sürdürülebilir kalkınma. Journal of International Social Research, 10(49), 559-569.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Child, D. (2006). The essentials of factor analysis (3rd ed.). Continuum International Publishing Group.
• Cooper, C. (2019). Psychological testing: Theory and practice. Abingdon, Oxon: Routledge.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. &Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları. Pegem Akademi.
• Demirbaş, Ç. (2015). Öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 31, 300-316.
• Erkuş, A. (2007). Ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarında karşılaşılan sorunlar. Türk Psikoloji Bülteni, 13(40), 17-25.
• Finney, S. J. & DiStefano, C. (2013). Nonnormal and categorical data in structural equation modeling. G. R. Hancock ve R. O. Mueller (Ed.), Structural equation modeling: A second course içinde (2nd ed., ss. 439– 492). Charlotte, NC: IAP.
• Fokkema, M., & Greiff, S. (2017). How performing PCA and CFA on the same data equals trouble: Overfitting in the assessment of internal structure and some editorial thoughts on it. European Journal of Psychological Assessment, 33, 399–402. http://dx.doi.org/10.1027/1015-5759/a000460
• Garland, R. (1991). The mid-point on a Likert rating scale: Is it desirable? Marketing Bulletin,2, 66-70.
• George D. & Mallery P. (2003). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. 11.0 update (4th ed.). Allyn & Bacon.
• Green, S. B. & Salkind, N. J. (2005). Using SPSS for Windows and Macintosh: Analyzing and understanding data (4th ed.). Pearson.
• Hair, J. F. Jr., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. & Tatham, R. L. (2006). Multivariate data analysis (6 th ed.), Prentice-Hall.
• Harris, J. M. (2000). Basic principles of sustainable development. Global Development and Environment Institute Working Paper, Tufts University.
• Hutton, D. G. & Baumeister, R. F. (1992). Self-awareness and attitude change: seeing oneself on the central route to persuasion. Personality and Social Psychology Bulletin, 18, 68–75.
• Kaya, M.F. (2013). Sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 175-193.
• Kaya, N., Çobanoğlu, M., & Artvinli, E. (2010, Kasım 3-5). Sürdürülebilir kalkınma için Türkiye’de ve dünyada çevre eğitimi çalışmaları [Bildiri]. 6. Ulusal Coğrafya Sempozyumu, Ankara Üniversitesi.
• Kaya, M. F. & Tomal, N. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının sürdürülebilir kalkınma eğitimi açısından incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 49-65.
• Koçulu, A. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalıkları ile çevre sorunlarına yönelik tutum ve davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Akdeniz Üniversitesi.
• Köse, N. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının çevre sorunlarına ilişkin farkındalık ve tutum düzeylerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
• Lorenzo-Seva, U., & Ferrando, P.J. (2006). FACTOR: A computer program to fit the exploratory factor analysis model.Behavioral Research Methods, 38(1), 88-91.
• Lourdel, N., Martin, J. & Bererd, O. (2006). Overcoming obstacles to understanding sustainable development – An approach based on personal experiences [Paper presentation]. Engineering Education for Sustainable Development (EESD) 2006 Conference, Lyon, France.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). İlkokullar ve ortaokullar Fen Bilimleri dersi öğretim programı 3-4-5-6-7-8. sınıflar. Ankara.
• Özbebek Tunç, A., Akdemir, Ömür, G., & Düren, A. Z. (2012). Çevresel farkındalık. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47, 227-246.
• Preston, C. C. & Colman, A. M. (2000). Optimal number of response categories in rating scales: Reliability, validity, discriminating power, and respondent preferences. Acta Psychologica, 104, 1-15.
• Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: its roots, evolution and directions in the 1990s.
• Scarff Seatter, C. & Ceulemans, K. (2017). Teaching sustainability in higher education: pedagogical styles that make a difference. Canadian Journal of Higher Education, 47(2), 47–70.
• Stone, M. H. (2004). Substantive scale construction. In E. V. Smith Jr. & R. M. Smith (Eds.), Introduction to Rasch measurement (pp. 201–225). Maple Grove, MN: JAM.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.). Pearson.
• Teksöz, G. (2014). Geçmişten ders almak: Sürdürülebilir kalkınma için eğitim. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 31(2), 73-97.
• Teksöz, G., Şahin, E. & Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 307-320.
• Tıraş, H. H. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre: Teorik bir İnceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 57-73.
• Türer, B. (2010). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalıklarının belirlenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuz mayıs Üniversitesi.
• Vaughan, C., Gack, J., Solorazano, H. & Ray, R. (2003). The effect of environmental education on school children, their parents, and community members: a study of intergenerational and intercommunity learning. The Journal of Environmental Education, 34(3), 12-21.
• WCED. (1987). Report of the world commission on environment and development: Our common future.
• Yapıcı, E. (2009). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik farkındalık ve ilgi düzeylerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Yavuz, M., Balkan-Kıyıcı, F. & Atabek-Yiğit, E. (2014). İlköğretim II.kademe öğrencileri için çevre okuryazarlığı ölçeği: ölçek geliştirme ve güvenirlik çalışması. Sakarya Üniversitesi eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(3), 39-52.