KONTROL KENARLARININ GPS İLE ÖLÇEKLENDİRİLEBİLİRLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMAKONTROL KENARLARININ GPS İLE ÖLÇEKLENDİRİLEBİLİRLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 2, 47 - 54, 01.06.2005

Cevat İnal İsmail Şanlıoğlu Cemal Özer Yiğit Ayhan Ceylan

Öz

Elektromağnetik uzaklık ölçerlerin(EDM) üretici firma tarafından verilen kalibrasyon değerlerizamanla güncelliğini yitirir. Bu nedenle aletlerin belirli aralıklarla kontrol edilmesi gerekir. Aletkontrolleri genellikle H.R. Schwendener’in önerisine uygun olarak bu amaç için oluşturulan kontrolkenarlarında yapılır. Yapılan kontrol sonucunda ölçmede kullanılan uzaklık ölçerin sıfır eki, ölçekkatsayısı ve faz farkı ölçme fonksiyonu belirlenir. Ölçek katsayısının belirlenmesi için kontrol kenarınınölçekli olması gerekir. Ölçeklendirme Kern Mekometer 3000 gibi yüksek doğruluklu aletlerleyapılabileceği gibi GPS ölçmeleri ile de yapılabilir. Bu çalışmada kontrol kenarının ölçeklendirilmesiGPS ölçmeleri ile yapılmış ve ölçeklendirilmiş kontrol kenarı kullanılarak Sokkisha SET2, TopconGTS701, Topcon GTS 229 ve Sokkia Power SET2000 elektronik takeometrelerinin kalibrasyonparametreleri hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

GPS, kontrol kenarı, kalibrasyon, ölçek katsayısı, faz farkı fonksiyonu.

An Investigation on Scalable of Control Baselines by GPS

Öz

The default calibration values of EDM’s, which are given by manufacturers, lose up-todatenessby time. Due to this reason, these instruments have to be controlled with specific interval.Instruments controls usually have been made by using control baselines, which are formed inaccordance with H.R. Schwendener’s suggestion. The zero additive, scale factor, and phase differencefunction are determined by result of made controls. The control baseline has to be scaled to determinescale factor. Scaling can be done by Kern Mekometer 3000 high precision instrument as well as by GPSmeasurements. In this study, scaling control baseline had been performed by GPS measurements. Thecalibration parameters of SET2, Topcon GTS701, Topcon GTS229, and Sokkia Power SET2000 had beencalculated by using control baseline.

Anahtar Kelimeler

GPS, control baseline, calibration, scale factor, phase difference function.

Kaynakça

• Aksoy, A., Ayan, T., Güneş, İ.H., Deniz, R., 1987, Elektromagnetik uzaklık ölçerlerin kontrol ve kalibrasyonları için tesis edilen kalibrasyon bazları ve ilk ölçme sonuçları, Türkiye 1. Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 23-27 Şubat, Ankara, 313-329.
• Burnside, C.D., 1991, Electromagnetic Distance Measurement, 3rd. ed. BSP Prof. Books, Oxford, pp278.
• Deniz, R., 1993, Tapu ve Kadastro Kontrol Bazının Kontrolü ve Ölçeklendirilmesi Raporu, Ankara . Ergin, M.N., Tombaklar, Ö.H., İnal, C., Büyükaltunel, M.A., 1993, Elektromağnetik Mesafe Ölçerler için Kontrol ve Kalibrasyon Bazının Oluşturulması, Selçuk Üniversitesi Araştırma Fonu, Proje No: 90/24, Konya.
• Hodges, M.D.J., 1978, Etalonnage et tests des intruments de mesure electro-optique des distances (MED), Geometre, Paris, 16-25.
• İnal, C., 1984, Elektro-optik Uzaklık Ölçerlerde Çevrel Faz Hatası ve Sıfır Ekinin Belirlenmesi, Yıldız Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 98s.
• İnal, C., 2002, Modern jeodezide Ölçme Aletleri, S.Ü. Müh. Mim. Fakültesi, yayın no:50, Konya, 119s.
• İnal. C., 1991, Elektromağnetik uzaklık ölçerlerde sıfır noktası eki ve ölçek faktörünün belirlenmesi, S.Ü. Müh. Mim. Fakültesi Dergisi, 6, 11, 1-11.
• Koç. İ., 1995, Ölçme Bilgisinde Bazı Konular ve Sayılar Uygulamalar, Gökhan Matbaası, İstanbul, 175s.
• Özgen, M.G., Deniz, R., 1986, Elektromağnetik Dalgalarla Jeodezik Ölçmeler (Elektrometri), İTÜ Kütüphanesi, sayı 1320, İstanbul, 176s.
• Rüeger,J.M.,1996, Electronic Distance Measurement, Sydney, pp 276. Uzel, T., 1981, Jeodezik Amaçlı Elektromağnetik Ölçmeler, İ.D.M.M. Akademisi Yayınları, Cilt 1, Sayı 159, İstanbul, 270s.