EFSANELERE GÖRE ANADOLU’DAKİ GÖLLERİN ADLARI

Yıl 2019, Sayı: 45, 237 - 249, 30.04.2019

Aziz Ayva

https://doi.org/10.21563/sutad.636228

Öz

Belirli yer, kişi ve olaylar hakkında anlatılan ve inandırıcılık özelliği olan mensur kısa anlatmalara efsane denir. Efsanelerin içerisinde belirli yerler hakkında anlatılanlar önemli bir yer tutar. Göller üzerine anlatılan efsaneler ise bunlar içerisinde ilk sırayı alacak kadar fazladır. Göllerin adlandırmalarında coğrafî etkenlerin yanında, halkın hafızasında yaşayan efsanelere bağlı etkenlerin de etkili olduğu görülmektedir. “Ali Gelmez”,” Sapanca”, “Hafız Boğulan Yer”, “Gelin Geldi”, “Hasan Boğuldu”, vb. göl adları bunlar hakkında anlatılan efsanelere bağlı olarak verilmiştir. Ad bilimi içerisinde efsane ve menkıbelere bağlı olarak verilen adlandırmalar oldukça önemlidir. Bu düşünceden hareketle çalışmada, Anadolu’dan tespit ettiğimiz göl efsanelerinin ad bilimi açısından değerlendirmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Anadolu, Efsane, Göl Efsanesi

Kaynakça

• AETBAEVA, Feride (1998), Başkurdistan'da Kültlerle İlgili İnançlar, Konya, (Bitirme Tezi ).
• AKARSU, Mehmet (1979), Kavaklıdere Köyü (Alucra) Folkloru ve Etnoğrafyası, Erzurum, (Bitirme Tezi), 1.
• ALPTEKİN, Ali Bera (1993), Fırat Havzası Efsaneleri, Antakya, Tesfa Yay. Ltd. Şti. (Elazığ),
• BAĞIŞKAN, Tuncer (1997), "Kıbrıs Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi", Halk Bilimi (Kıbrıs), S 4: 46-47.
• BAŞ, Seyhan (1974), Elazığ Folkloru, Erzurum, (Bitirme Tezi).
• BORATAV, Pertev Naili (1978), "Ali Rıza Önder: Yaşayan Anadolu Efsaneleri-Kayseri 1955, 76 s. Yeni Erciyes Yay.," ; (Fransızcadan çev. İsmail GÖRKEM), Millî Folklor, 33, Bahar 1997, 114.
• DUMAN, Hüseyin (1987), Bucak İlçesi Folkloru ve Halk Edebiyatından Örnekler, Erzurum, (Bitirme Tezi).
• KAVCAR, Cavit – YARDIMCI, Mehmet (1998), Efsanelerimiz, Malatya İnönü Üniversitesi Basımevi.
• EGE, Erdinç (1992), Konya (Ereğli) Folklorundan Örnekler, Konya, (Bitirme Tezi).
• ERGUN, Pervin (1993), Halk Anlatmalarında Hızır, Konya, (Yüksek Lisans Tezi).
• ERGUN, Metin (1997), Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, C II., Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
• Ğıylecitdinova, S. (1987), Tatar Halık İcatı – Rivayatlar Hem Legandalar, Kazan, s. 256.
• GÖKŞEN, Cengiz (1999), Giresun Efsaneleri, Trabzon, (Yüksek Lisans Tezi).
• GÖRKEM, İsmail (1987), Elazığ Efsaneleri Üzerinde Araştırmalar (Metinler ve İncelemeler), Elazığ, (Yüksek Lisans Tezi).
• KARA, Ruhi (1993), Erzincan Efsaneleri Üzerine Bir Araştırma, Ankara: Erzincan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Yay.
• KARADAVUT, Zekeriya (1992), Yozgat Efsaneleri (İnceleme – Metin), Konya, (Yüksek Lisans Tezi).
• KARADAVUT, Zekeriya (1999), "İznik Gölü'nün Oluşumu Efsanesi ve Suya Gark Olma Motifi", Tarla, 5: 32
• KOCATEPE, Mustafa (1995), Safranbolu ve Yöresi Folklor ve Halk Edebiyatı Örnekleri, Konya, (Bitirme Tezi).
• KOÇAK, Selim (1987), İspir Bölgesi Folklorundan Örnekler, Erzurum, (Bitirme Tezi).
• KUZUCULAR, Emin (1976), "Bir Şarkışla Efsanesi: İkiz Oluk", Sivas Folkloru, 3 (36), Ocak.
• OLGUN, Yusuf (1989), Tarihî Bursa Efsaneleri, Bursa, (Doktora Tezi), 126-127.
• ORUÇ, Birsel (1988), Efsanelere Göre Azeri Türkçesi'nin Ses Özellikleri, Konya, (Yüksek Lisans Tezi).
• ÖNAY, Yılmaz (1976), Van Folklorundan Örnekler Derleme, Erzurum, (Bitirme Tezi).
• ÖNDER, Mehmet (1967), "Hikâye ve Efsaneleriyle Şehir Adları: Eğirdir", Türk Folklor Araştırmaları, 11 (219), Ekim, 45-53.
• ÖNDER, Mehmet (1970), "Yedi Göller", Çağrı, 152, Eylül, 3-4.
• PEKER, Selçuk (2006), “Tatlıkuyu (Ereğli/Konya) Köyüne Ad Veren Kuyu Etrafında Teşekkül Eden Efsaneler ve İnanmalar”, Erciyes, Eylül, (29) 345, 31-32.
• SAKAOĞLU, Saim (1976), 101 Anadolu Efsanesi, İstanbul: Damla Yay.
• SAKAOĞLU, Saim (1989), 101 Anadolu Efsanesi, Ankara: KB. Yay. 2. bs., 30.
• Selçuk Üniversitesi Türk Halk Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi Arşivi'nde 124 numaralı dosya. Efsane, Metin YAVUZ tarafından 24 Şubat 1989 tarihinde, Zülfiye MEYDAN (Niksar 1924)’dan derlenmiştir.
• TÜRE, Hayriye (1994), Isparta Gelendost Folkloru, Konya, (Bitirme Tezi).
• UYSAL, Ramazan (2000), Antalya Serik Akçapınar Köyü Folkloru ve Halk Edebiyatından Örnekler, Konya, (Bitirme Tezi).
• YAĞBASAN, Kudret Yıldırım (1991), Malatya Efsaneleri (Metinler ve İnceleme), Malatya, (Yüksek Lisans Tezi).
• YAVUZ, Muhsine Helimoğlu (1988), Diyarbakır Efsaneleri Üzerine Bir Araştırma (Derleme-İnceleme), Diyarbakır, (Eklerle Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi).