Kırgızistanlı Şair ve Yazar Usmon Temur

Yıl 2023, Sayı: 60, 153 - 170, 20.12.2023

Erdal Aydoğmuş

https://doi.org/10.21563/sutad.1405245

Öz

Kırgızistan’da Kırgız Türklerinin dışında Kazak, Özbek, Uygur, Tatar gibi Türk boylarının yaşadığı bilinmektedir. Bu Türk boylarından başka Kırgızistan’ın güneyinde yer alan Oş ve Celalabat şehirlerine bağlı bazı ilçe ve köylerde resmî kimliklerinde de Türk yazmakta olan bir topluluk bulunmaktadır. Şair ve yazar Usman Temur da 1940 yılında Kırgızistan’ın Oş şehrine bağlı Aravan ilçesi, Çekabat köyünde dünyaya gelmiş, 2018 yılında da aynı köyde hayata gözlerini yummuş olan Türk kimliğiyle bilinen bir şair ve yazardır. Usmon Temur’un çocukluğu doğduğu topraklarda, yükseköğrenim ve çalışma hayatı Taşkent ve Oş’ta geçmiştir. Genelde şiirler yazmış olan Usmon Temur şiir dışında roman, hikâye, destan, drama, kıssa gibi nesir türünden de eserler vermiştir. Usmon Temur’un şiirlerini Kırgız Türkçesi, Özbek Türkçesi ve Rusça olarak yazdığı görülmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de çok bilinmeyen Usmon Temur’un hayatı ve eserleri ile ilgili bilgiler ve şiirlerinden örnekler verilecektir.
Anahtar Kelimeler:

Anahtar Kelimeler

Usman Temur, Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği, Şiirleri.

Usmon Temur is a Poet and Writer of Kyrgyzstan

Öz

It is known that except the Kyrgyz Turks in Kyrgyzstan live other Turkish tribes such as Kazakhs, Uzbeks, Uyghurs, and Tatars. In addition to these Turkish tribes, there is a community that writes Turkish in their official identities living in some towns and villages connected to the cities of Osh and Celalabat in the south of Kyrgyzstan. Usman Temur is a poet and writer known for his Turkish identity, who was born in 1940 in the village of Chekabat at the Aravan district of Osh, Kyrgyzstan and died in the same village in 2018. Usmon Temur spent his childhood in the land of his birth, he received higher education and worked in Tashkent and Osh cities. Usmon Temur who generally wrote poems also produced works of prose such as novels, stories, epics, dramas, and parables. It is seen that Usmon Temur wrote his poems in Kyrgyz Turkish, Uzbek Turkish, and Russian. In this study, information about the life and works of Usmon Temur, who is not well known in Turkey, and examples from his poems will be given.

Anahtar Kelimeler

Usman Temur, Life of Usmon Temur, Works of Usmon Temur, Literary personality of Usmon Temur, Poems of Usmon Temur.

Kaynakça

• Karmışeva, B. H. (1960). Etnografiçeskaya gruppa Tyurk v Sostave Uzbekov. Materialı i İssledovaniya Po Etnografii i Antropologii (C. 1, s. 3-32). Moskva: Akademi Nauk SSSR.
• Temur, U. (2013). Asarlar: huftondagi yigi, üçinçi kitob. Öş: Adabiy-Körköm Basılma.
• Temur, U. (2021a). Asarlar: uyğongandagi öylar, oltinçi kitob. Öş: Adabiy-Körköm Basılma.
• Temur, U. (2021b). Asarlar: oy yiğdagan keçalar, ettinçi kitob. Öş: Adabiy-Körköm Basılma.
• Temur, U. (2021c). Asarlar: nurli kalom, sakkizinçi kitob. Öş: Adabiy-Körköm Basılma.
• Vinnikov, Y. R. (1956). Rodoplemennoy Sostav i Rasseleniye Kirgizov na territorii yujnoy Kirgizii, İzdatelstvo. Trudı Kirgizskoy Arheologo-Etnografiçeskoy Ekspeditsii (C. 1, s. 139-170). Moskva: Akademi Nauk SSSR.