The Effect on Arbitration of Other Methods of Settling Disputes in Bilateral Investment Treaties Which Türkiye is a Party of

Yıl 2024, Cilt: YOK Sayı: 57, 483 - 508, 15.01.2024

Rumeysa Partalcı

https://doi.org/10.54049/taad.1418541

Öz

There are so many bilateral investment treaties which Türkiye is a party of. These treaties, contain dispute settlement provisions for the disputes that may arise between the host state and the investors. It is seen that these provisions generally include arbitration as a dispute settlement method.
However, according to some provisions, in addition to arbitration, it is also possible to apply to the courts of the host state or to conciliation procedures for the amicable settlement of disputes. The effect of other dispute settlement methods on arbitration is of great importance within the scope of the study. This issue is divided into two studies. First of all, the effect of the provisions on waiting for the decision of the courts of the host state or resorting to the conciliation procedure, which is arranged as a stage before arbitration, on arbitration is discussed. In this regard, it is important to reveal the nature of the provisions regarding the waiting decision of the courts of the host state or the application to the conciliation procedure. Evaluations are made together with ICSID jurisprudence and doctrinal views. The other issue examined in the study is that the application to the domestic court or the conciliation procedure is optionally included in addition to arbitration and its consequences.

Anahtar Kelimeler

Bilateral investment treaties, Dispute settlement provisions, Investment arbitration, ICSID.

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission.

TÜRKİYE’NİN TARAF OLDUĞU İKİLİ YATIRIM ANTLAŞMALARINDAKİ DİĞER UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİNİN TAHKİME ETKİSİ

Öz

Türkiye’nin taraf olduğu pek çok iki taraflı yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması antlaşması bulunmaktadır. Bu antlaşmalar, ev sahibi devlet ile yatırımcılar arasında çıkabilecek uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin hükümler içermektedir. Bu hükümlerde genellikle uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak tahkime yer verildiği görülmektedir. Ancak tahkimin yanında ev sahibi devletin mahkemelerine veya uyuşmazlıkların dostane çözümüne yönelik olarak uzlaştırma usullerine başvuru da öngörülebilmektedir. Çalışma kapsamında tahkimin yanında öngörülen diğer uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin tahkime etkisi büyük önem taşımaktadır. Bu hususta ikiye ayrılarak inceleme yapılmaktadır. Öncelikle, tahkimden önce bir aşama olarak düzenlenen ev sahibi devletin mahkemelerinin kararının beklenmesine veya uzlaştırma usulüne başvuruya ilişkin hükümlerin tahkime etkisi ele alınmaktadır. Ev sahibi devletin mahkemelerinin kararının beklenmesine veya uzlaştırma usulüne başvuruya ilişkin hükümlerin niteliğinin ortaya koyulması bu hususta önem taşımaktadır. Değerlendirmeler, ICSID içtihatları ve doktrin görüşleri ile birlikte yapılmaktadır. Çalışmada incelenen diğer mesele ise yerel mahkemeye veya uzlaştırma usulüne başvuruya tahkimin yanında seçimlik olarak yer verilmesi ve bunun sonuçlarıdır.

Anahtar Kelimeler

İki taraflı yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması antlaşmaları, Uyuşmazlık çözümüne ilişkin hükümler, Yatırım tahkimi, ICSID.

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir

Kaynakça

• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim (6th edn, Vedat 2021).
• Akıntürk E and Baklacı P, ‘Enerji Şartı Antlaşması’ (2006) 7(2) DEÜ İşletme Fakültesi Dergisi 97-113.
• Akıntürk E and Baklacı P, ‘İki Taraflı Yatırım Antlaşmaları Hakkında Genel Bir İnceleme’ (2009) 25(4) BATİDER (Prof. Dr. Reha Poroy’un Anısına Armağan) 477-536.
• Akyüz AŞ, ‘The Jurisdiction of ICSID’ (2003) 52(3) AÜHFD 333-362.
• Ataman Figanmeşe İ, ‘The Impact of the Maffezini Decision on the Interpretation of MFN Clauses In Investment Treaties’ (2011) 8(2) ALR 221-237.
• Avşar M, ‘ICSID Konvansiyonu’na Göre Yatırım Kavramı’ (2017) 37(2) MHB 95-140.
• Aydoğmuş Y, ‘İki Taraflı Yatırım Anlaşmalarındaki En Ziyade Müsaadeye Mazhar Millet Kaydına İstinaden ICSID’e Başvuru İmkânı’ (2009) 29 MHB 21-84.
• Ayhan İzmirli L, ‘Uluslararası Yatırım Hukukunda ‘Yatırım’ Kavramı’ (2018) 8(2) SDÜHFD 89-131.
• Baklacı P, Uluslararası Yatırım Hukukunda En Çok Gözetilen Ulus Muamelesi (Beta 2009).
• Bayraktaroğlu Özçelik G, ‘ICSID Hakem Kararlarında “Yol Ayrımı” (“Fork in the Road”) Kayıtları’ (2020) 40(1) PPIL 497-518.
• Born GB, International Commercial Arbitration, vol 1 (Kluwer 2009).
• Chi M, ‘Privileging Domestic Remedies in International Investment Dispute Settlement’ (2013) 107 ASIL Proceedings 26-29.
• Çalışkan Z, ‘Türkiye’nin Taraf Olduğu İkili ve Çok Taraflı Anlaşmalarda Yatırım Kavramı’ (2009) 29 MHB 85-118.
• Çelikel A and Öztekin Gelgel G, Yabancılar Hukuku (27th edn, Beta 2022).
• Dolzer R and Schreuer C, Principles of International Investment Law (2th edn, Oxford 2012).
• Dost S, Yabancı Yatırım Uyuşmazlıkları ve ICSID Tahkimi (Asil 2006).
• Douglas Z, The International Law of Investment Claims (Cambridge University Press 2009).
• Erkan M, Milletlerarası Tahkimde Yetki Sorunları (9th edn, Yetkin 2013).
• Giray FK, ‘Türkiye’nin Taraf Olduğu İki Taraflı Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmalarında Öngörülen İhtilaf Çözüm Yolları’ (1997) 17(1-2) MHB (Prof. Dr. Yılmaz Altuğ’a Armağan) 217-228.
• Gölcüklü İ, ‘ICSID Tahkiminde Yetkiden Kaynaklanan Bazı Sorunlar’ (2018) 38(2) MHB 285-309.
• Hikmet BS, ‘Türkiye’nin Taraf Olduğu İkili Yatırım Anlaşmalarında Yer Alan (“Dispute Resolution Clause”) Uyuşmazlık Çözüm Maddelerine İlişkin Sorunlar’ in Ceyda Süral Efeçınar and others (eds), Uluslararası Yatırım Tahkimi ve Üçüncü Kişi Finansmanı (Seçkin 2018).
• Hobér K, ‘MFN Clauses and Dispute Resolution in Investment Treaties: Have We Reached The End of The Road?’ in Christina Binder and others (eds), International Investment Law for The 21st Century: Essays in Honour of Christoph Schreuer (Oxford University Press 2009).
• Kılavuz AK, ‘Enerji Şartı Anlaşması Çerçevesinde Uyuşmazlıkların Çözümü’ (2009) 13(1-2) Gazi Üniversitesi HFD 179-215.
• Kriebaum U, ‘Local Remedies and the Standards for the Protection of Foreign Investment’ in Christina Binder and others (eds), International Investment Law for The 21st Century: Essays in Honour of Christoph Schreuer (Oxford University Press 2009).
• Liebscher C, ‘Monitoring of Domestic Courts in BIT Arbitrations: A Brief Inventory of Some Issues’ in Christina Binder and others (eds), International Investment Law for The 21st Century: Essays in Honour of Christoph Schreuer (Oxford University Press 2009).
• McLachlan QC C, Shore L and Weiniger M, International Investment Arbitration: Substantive Principles (Oxford University Press 2008).
• Nomer E, Devletler Hususî Hukuku (23rd edn, Beta 2021).
• Nomer E, Ekşi N and Öztekin Gelgel G, Milletlerarası Tahkim Hukuku, vol 1 (6th edn, Beta 2021).
• Pazarcı H, Uluslararası Hukuk (21st edn, Turhan 2022).
• Rubins N and Kinsella NS, International Investment, Political Risk and Dispute Resolution: A Practitioner’s Guide (Oxford University Press 2005).
• Schreuer CH and others, The ICSID Convention: A Commentary (2th edn, Cambridge University Press 2009).
• Schreuer C, ‘Travelling the BIT Route: of Waiting Periods, Umbrella Clauses and Forks in the Road’ (2004) 5(2) JWIT 231-256.
• Sevgi S, ‘En Çok Gözetilen Ulus Kaydının İkili Yatırım Anlaşmalarının Usule İlişkin Hükümleri Üzerindeki Etkisi: Maffezini Davası’ (2020) 8(1-2) SHD 89-123.
• Sornarajah M, The International Law on Foreign Investment (3rd edn, Cambridge University Press 2012).
• Sornarajah M, The Settlement of Foreign Investment Disputes (Kluwer 2000).
• Şanlı C, Esen E and Ataman-Figanmeşe İ, Milletlerarası Özel Hukuk (10th edn, Beta 2023).
• Şanlı C, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları (7th edn, Beta 2019).
• Şit Köşgeroğlu B, ‘Model İkili Yatırım Anlaşmaları ve Türkiye’nin Model İkili Yatırım Anlaşması Taslağı’ (2013) 107 TBB 143-172.
• Tan Dehmen M, ‘Tahkim Öncesi Müzakere ya da Uzlaştırma Yollarının Tüketilmemiş Olmasının Tahkim Yargılamasına Etkisi’ (2005) 25(1-2) MHB (Prof. Dr. Aslan Gündüz’ün Anısına Armağan) 451-472.
• Tawil GS, ‘Most Favoured Nation Clauses in Investment Treaty Arbitration’ in Christina Binder and others (eds), International Investment Law for The 21st Century: Essays in Honour of Christoph Schreuer (Oxford University Press 2009).
• Tiryakioğlu B, ‘Extension of the Most Favoured Nation Clause to Dispute Settlement Provisions in Bilateral Investment Treaties Which Turkey is a Party of’ (2023) 43(1) PPIL 1-36.
• Toluner S, Milletlerarası Hukuk Dersleri: Devletin Yetkisi (5th edn, Beta 1996).
• Tütüncü AN and others (eds), Toluner Milletlerarası Hukuk (Giriş, Kaynaklar) Prof Dr. Sevin Toluner’in Ders Notlarından (2th edn, Beta 2019).
• Tweeddale A and Tweeddale K, Arbitration of Commercial Disputes: International and English Law and Practice (Oxford University Press 2007).
• Yeşilırmak A, Türkiye’de Ticari Hayatın ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi İçin Uyuşmazlıkların Çözümünde Doğrudan Görüşme, Arabulucuk, Hakem-Bilirkişilik ve Tahkim: Sorunlar ve Çözüm Önerileri (On İki Levha 2011).
• Yılmaz İ, Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümü ve ICSID: Yargılama Yetkisi (Beta 2004).
• Zenginkuzucu DM, Devlet ve Yabancı Yatırımcılar Arasındaki Uyuşmazlıkların Çözümünde Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü Merkezi (ICSID)’nin Kuruluşu ve İşlevi (Legal 2012).
• Zenginkuzucu DM, Uluslararası Ticaret ve Yatırım Uyuşmazlıklarında Dostane Çözüm: Kurumlar, Kurallar, Süreçler (2th edn, Legal 2017).