İNTERNET ALAN ADLARINA DAİR ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM SÜREÇLERİNDE KÖTÜ NİYET KRİTERİ: TÜRK HUKUKU VE ICANN SİSTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2025, Sayı: 61, 509 - 530, 20.01.2025

Sena Kontoğlu Taştan

https://doi.org/10.54049/taad.1622183

Öz

Dijital dünyanın temel taşlarından bir olan alan adları, küresel internet ekosisteminde kritik öneme sahip tanımlayıcılar olarak işlev görmektedir. Alan adlarının çoğalması, kaçınılmaz olarak bunları tahsis ettirenler ile hak sahibi üçüncü kişiler arasında uyuşmazlıklara yol açmıştır. Alan adını tahsis ettiren son kullanıcılar ile alan adına ilişkin hak iddiasında bulunan üçüncü kişiler arasındaki uyuşmazlıkların etkin çözümü için çeşitli alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri geliştirilmiştir. Bu çalışmada Türk Hukukunda öngörülen çözüm yöntemi, ICANN sistemiyle karşılaştırılarak incelenmektedir. Bu kapsamda iki sistemin uyuşmazlık çözümünde öngördüğü kriterler ortaya konulmuş ve kötü niyet kriteri üzerine yoğunlaşılmıştır. ICANN uygulamasında kötü niyet, alan adının hem tescili hem de kullanımı esnasında kümülatif olarak aranırken, Türk Hukukunda bunlardan birinin varlığı yeterlidir. ICANN’in kümülatif kötü niyet şartı ile Türk Hukukundaki daha esnek yaklaşım arasındaki bu fark alan adı uyuşmazlıklarının çözümü çevresindeki temel bir ikilemi vurgulamaktadır. Bu farklılığın sonuçları usule ilişkin farklıların ötesinde geçmekte ve marka haklarının korunması ile alan adı tahsislerinin temelini oluşturan ilk gelen ilk alır ilkesinin korunması arasındaki hassas dengeyi etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Alan adları, alternatif uyuşmazlık çözümü, ICANN, UDRP, TRABİS, kötü niyet

The Bad Faith Criterion in Alternative Dispute Resolution Processes Regarding Internet Domain Names: A Comparison of Turkish Law and ICANN Systems

Öz

Domain names, functioning as the cornerstone of the digital landscape, serve as vital identifiers in the global internet ecosystem. The proliferation of domain names has inevitably led to disputes, often between registrants and third parties asserting pre-existing rights. Various alternative dispute resolution methods have emerged to effectively address conflicts between domain name registrants and third parties asserting rights to these names. This study presents a comparative analysis of the dispute resolution frameworks under Turkish Law and the system established by ICANN. Particular attention is given to the criteria utilized by both systems, with an emphasis on the “bad faith” criterion. Notably, ICANN requires the demonstration of bad faith both at the time of registration and during the use of the domain name, whereas Turkish Law considers the presence of bad faith in either phase sufficient. This nuanced difference between ICANN’s dual-phase bad faith requirement and the more lenient approach under Turkish law highlights a fundamental tension in the domain name dispute resolution landscape. The implications of this difference extend beyond procedural variance, and touch upon the delicate balance between protecting trademark rights and upholding the first-come, first-served principle that underpins domain name registrations.

Anahtar Kelimeler

Domain names, alternative dispute resolution, ICANN, UDRP, TRABIS, bad faith

Kaynakça

• Bal N, ‘İnternet Alan Adları ve İnternet Alan Adı Uyuşmazlıklarının Tahkim Yoluyla Çözümlenmesi’ (2013) 17 Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 315
• Benedek W, Liddicoat J ve van Eijk N, ‘Comments Relating to Freedom of Expression and Freedom of Association with Regard to New Generic Top Level Domains’ (Council of Europe 2012) <https://www.ivir.nl/publicaties/download/DG_I_2012_4_FINAL.pdf> accessed 21 April 2024
• Bettinger T ve Waddell A (eds), Domain Name Law and Practice: An International Handbook (2. Baskı, Oxford University Press 2015)
• Bilge ME, Ticari Ad ve İşaretler Arasında Karıştırılma Tehlikesi (Yetkin Yayınları 2014)
• Cogburn DL, Ochieng TA ve Wong HM, ‘Towards an Understanding of Global “Private Ordering” in ICANN: Text Mining 23 Years of Uniform Domain-Name Dispute-Resolution Policy (UDRP) Decisions’ [2023] Journal of Cyber Policy 1
• Dino B, ‘Passive Warehousing under ICANN’s Uniform Dispute Resolution Policy: A Utilitarian Perspective’ (2002) 10 Journal of Communications Law and Technology Policy 301
• Ekici Ş, ‘Öğretideki Temel Görüşler ve Türk Pozitif Hukuku Kapsamında İnternet Alan Adlarının (Domain Names) ve Alan Adları Üzerindeki Hakkın Hukuki Niteliği’ (2023) XIII Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 409
• Gultom AM, ‘Domain Name under UDRP: Unregistered Trademark Protection Based on Current Decisions’ (2023) 5 Indian Journal of Law and Legal Research
• ICANN, ‘Management of Internet Names and Addresses’ <https://www.icann.org/resources/unthemed-pages/white-paper-2012-02-25-en> accessed 25 April 2024
• ——, ‘Uniform Domain Name Dispute Resolution Policy’ (21 February 2024) <https://www.icann.org/resources/pages/policy-2024-02-21-en#4f> accessed 18 April 2024
• Johnson S, ‘Trademark Territoriality in Cyberspace An Internet Framework for Common-Law Trademarks’ (2014) 29 Berkeley Technology Law Journal 1253
• Karaman Z, İnternet Alan Adı Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları: Karşılaştırmalı Bir Analiz (Birinci baskı, Seçkin 2017)
• Kaya MB, İnternet Hukuku (2. Baskı, On İki Levha Yayınları 2021)
• ——, ‘İnternet Alan Adı (Domain) Uyuşmazlıklarının Çözümünde Alternatif Yöntemler: UDRP, URS ve TRABİS Karşılaştırması’ (2021) 27 Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 1462
• Kulular İbrahim MA, ‘Markanın Alan Adı Olarak Kullanılması: Türkiye, ABD ve Avustralya Örnekleri’ (2019) 1 Bilişim Hukuku Dergisi 85
• Lipton JD, ‘Bad Faith in Cyberspace: Grounding Domain Name Theory in Trademark, Property and Restitution’ (2010) 23 Harvard Journal of Law and Technology <https://web.p.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=c4bc74ce-b3bd-46f9-8df0-a9a84f229847%40redis> accessed 24 April 2024
• Lipton JD ve Wong M, ‘Trademarks and Freedom of Expression in ICANN’s New gTLD Process’ (2012) 38 Monash University Law Review 188
• Litman J, ‘The DNS Wars: Trademarks and the Internet Domain Name System’ (2000) 4 The Journal of Small and Emerging Business Law 149
• Loutocký P, ‘Are We Getting Good Decisions by Top - Level Domain Name Dispute Resolution Providers?’ (2015) 9 Masaryk University Journal of Law and Technology 111
• Moran M, ‘Domain Name Statistics: How Many Domains Are There?’ (colorlib, 14 March 2024)
• Oğuz S, İnternet Alan Adı (Domain Name) Haklarının Korunması (2. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2014)
• ——, ‘İnternet Alan Adı Hakkının Hukuki Niteliğinin Değerlendirilmesi’ (2021) 9 Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13
• Özdemir H, ‘Türk ve İsviçre Medeni Hukukunda Ad Üzerindeki Hak ve Korunması’ (2008) 57 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 561
• ‘Record Number of Domain Name Cases Filed with WIPO in 2023’ (WIPO) <https://www.wipo.int/amc/en/domains/caseload.html#:~:text=Trademark%20owners%20from%20around%20the,France%2C%20and%20the%20United%20Kingdom.> accessed 23 April 2024
• Soysal T, İnternet Alan Adları Hukuku (Domain Name Law) (Birinci baskı, Adalet Yayınevi 2014)
• Suluk C, Karasu R ve Nal T, Fikri Mülkiyet Hukuku (7. Baskı, Seçkin 2023)
• Sunderland SD, ‘Domain Name Speculation: Are We Playing Whac-A-Mole?’ (2010) 25 Berkeley Technology Law Journal 465
• Weitzenboeck EM, ‘Hybrid Net: The Regulatory Framework of ICANN and the DNS’ (2014) 22 International Journal of Law and Information Technology 49
• Zalnieriute M, ‘Beyond the Governance Gap in International Domain Name Law: Bringing the UDRP in Line With Internationally Recognized Human Rights’ (2020) 56 Stanford Journal of International Law 79
• Zorluoğlu A, ‘Alan Adlarında Kötü Niyet Kavramı’ (2012) 2 Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 67 aliasaf.com.tr kararı TOBBUYUM-2023-(200) (TOBBUYUM Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezi)
• Hakem Kararları
• Alstom v Future ISP Case No D2010-1376 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• Alstom v Jai Shan Case No D2017-1213 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• Banco Bradesco S/A v Paulo Araujo Case No DCO2010-0049 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• BASF SE v Mark Mark Case No D2016-1848 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• cappmoda.com.tr kararı TOBBUYUM-2022-(126) (TOBBUYUM Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezi)
• Confédération Nationale du Crédit Mutuel v Bryna Cytrynbaum Case No D2010-0165 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• figopara.com.tr UCM-2022-00033 (BTİDER Uyuşmazlık Çözüm Merkezi)
• furkanpen.com.tr kararı TOBBUYUM-2024-(238) (TOBBUYUM Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezi)
• gioev.com.tr kararı UCM-2024-00074 (BTİDER Uyuşmazlık Çözüm Merkezi)
• Humana Inc v Yao Renfa Case No D2009-1463 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• Prom Night Events v YourFormal Pty Ltd / Your Formal Australia Pty Ltd, Samir Kapoor Case No D2011-1707 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• qpos.com.tr kararı TOBBUYUM-2024-(262) (TOBBUYUM Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezi)
• Roper Industries, Inc v VistaPrint Technologies Ltd Case No D2014-1828 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• Sage Global Services Limited v Narendra Ghimire, Deep Vision Architects Case No DAI2023-0010 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• sakaryaemlak.com.tr kararı UCM-2022-00004 (BTİDER Uyuşmazlık Çözüm Merkezi)
• SAP AG v Reffael Caspi Case No D2009-0060 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• Sony Kabushiki Kaisha aka Sony Corporation v Sony Holland Case No D2008-1025 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• Starwood Hotels & Resorts Worldwide, Inc, The Sheraton LLC, and Sheraton International, Inc v Mike James Case No D2013-1483 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• superlig.com.tr kararı UCM-2024-00084 (BTİDER Uyuşmazlık Çözüm Merkezi)
• Telstra Corporation Limited v Nuclear Marshmallows Case No D2000-0003 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)
• Tuyap Tum Fuarcilik Yapim Anonim Sirketi (Tuyap Fairs and Exhibitions Organization Inc) v Tuyap /Kurumsal.net/Koznet Kurumsal Internet Hizmetleri Case No D2003-0442 (WIPO Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi)