Urban History in the West, Urban Historiography in Turkey:Approaches, Issues and Sources

Year 2005, Issue: 6, 9 - 26, 01.09.2005

Yunus Uğur

Abstract

Cities, as it is very well known, witnessed enormous growth in the XIXth century both physically and demographically. Therefore, studies of urbanization and possibility of life within these huge areas were the pioneer works of urban history. 1960s was the turning point for urban history in the way of to be an independent discipline. The main two themes of the debate at that period were, first, the definition of the urban history and hence its interaction with the other disciplines and, second, the shifts occurred in the topics of urban history and the methods of urban historians. Even the debates on these themes have been continuing nowadays. I think, by means of a coherent definition and permanent redefinitions, urban history could have the opportunity of benefiting from other disciplines in a more fruitful way. It other words, combining the space, time, societal and other contextual variables in a problematique that one urban historian seeks to analyze could give it the distinguished place as a melting pot of different aspects, sources, methods and questions of many disciplines. Today urban history gets a good place within the academia of the West. However, it is not yet so in Turkey. Nevertheless, there occurred a shift from urban studies depending only one kind of archival sources to those using many different sources comparatively and taking city as a living organism. However, the existing studies have not been sufficient in using the comparative perspective in analyzing the cities both from the different regions of the Empire and of the World. Besides, thematic studies those take a problematic within the city and examine it from the different angles comparing, in some instances, with other cities have not been on the agenda of urban historians so far. Nevertheless, the group of studies that we mentioned in the last part of this paper gives us the signs of the expected kind of urban studies for the near future. This paper examines, first, history of urban history in the West. Then, it is focusing on urban historiography in Turkey, discussing concept of the Islamic city, as well.

Keywords

Urban Historiography, Urbanization, Islamic City, The Ottomans, Turkey.

Şehir Tarihi ve Türkiye'de Şehir Tarihçiliği: Yaklaşımlar, Konular ve Kaynaklar

Abstract

Son iki asır içerisinde şehirlere doğru olan büyük akım, şehir çalışmalarına da büyük bir ivme kazandırmıştır. İlk dönemlerde, şehirleşme ve sorunları öncelikli konular olarak çalışılmışsa da şehirlerin tarihi özellikle 1960'lardan sonra verimli bir çalışma alanı olmuştur. Bu noktada, şehir tarihinin tanımı, diğer disiplinlerle ilişkisi, konusu ve kaynakları gibi sorular gündeme gelmiştir. Bir disiplin olarak şehir tarihinin durumu bugüne kadar devamlı tartışılmış ve esasen bu tartışmalar şehir tarihini çok zenginleştirmiştir. Bugün, diğer disiplinlerin erime potası olarak şehir tarihinin, toplumların hâlini ve tarihini anlamada, Batı'da iyi bir konuma sahip olduğu söylenebilir. Türkiye'deki şehir tarihçiliği ise henüz şehir tarihini böyle bir konuma getirememiştir. Bir arşiv kaynağı türüne dayanılarak yazılan şehir tarihi yazımı bugün neredeyse tükenmiştir. Değişik kaynakları mukayeseli bir şekilde kullanan ve şehri daha bütüncül bir şekilde ?ve farklı coğrafyaları da dikkate alarak- ele alan çalışma örnekleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Ne var ki, İslam şehri gibi bir kavramsallaştırmaya pek bulaşmayan tarihçilerimiz, alternatif bir şehir tanımı ve kavramsallaştırması da henüz yapamamışlardır. Kurumsal olarak da şehir tarihi yeterli bir mevkie kavuşamamıştır. Bu çalışmada önce, Batı'da bir disiplin olarak şehir tarihinin gelişim sürecini inceleyecek, ardından Türkiye'deki şehir tarihçiliğinin durumunu, İslam şehri tartışmalarına da bakarak tespit etmeye çalışacağız.

Keywords

Şehir Tarihi Yazımı, Şehirleşme, Kent, İslam Şehri, Osmanlı, Türkiye.