Osmanlı'da Kent İskânı ve Demografisi (XV.-XVIII. Yüzyıllar)

Year 2005, Issue: 6, 161 - 210, 01.09.2005

Yunus Koç

Abstract

Bu çalışmada Osmanlı kentinin iskân ve demografik özelliklerini ele alan çalışmaların bir kısmı değerlendirilmiştir. Önce Osmanlı kenti kavramı üzerindeki tartışmalara değinilmiştir. Yapılan çalışmaların değerlendirilmesinde dönemsel bir ayırıma gidilmiştir. Belirli dönemlerdeki kentleri, tarihî kaynak ve mimarî eserler üzerinden araştıran çalışmalar arasındaki ortak ve farklı yönler üzerinde durulmaya çalışılmıştır. Araştırmalarda kullanılan kaynak türleri, uygulanan yöntem, iskân ve nüfusu ele alış biçimleri, ifade ve varılan sonuçlar üzerinde durulmuştur. Kentin bütünselliği ve dönemlere göre geçirdiği değişimi, uzun ve orta vadede ele alan ve bütüncül bir yaklaşım sergileyen çalışmalar ön plana çıkartılmıştır. Disiplinler arası yaklaşımın, Osmanlı kentinin anlaşılmasına getirebileceği katkılar, mevcut istisnaî eserler üzerinden hareketle gösterilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Osmanlı Kenti, Kent İskânı, Kentsel Nüfus, İskân ve Nüfus İncelemeleri, Kent İncelemeleri.

Urban Settlement and Demography in the Ottoman Empire (XVth- XVIIIth Centuries)

Abstract

In this study an attempt is made to evaluate the bulk of the previous research about the urban settlement and demography in the Ottoman lands. First we have touched upon the debate on the concept of the ?Ottoman city?. Our evaluation is also based on a periodisation regarding Ottoman history. We have tried to discern the common and different aspects of the scholarly studies dealing with urban history on the basis of historical sources and architectural works. We have dwelt upon the source material and methodology used in the research, the ways in which researchers treated settlement and population as well as the results they reached. Particular emphasis is put on the works dealing with the urban integrity, changes in urban development with a medium and long term approach. We have tried to demonstrate, by evaluating some rare examples among the previous research, the possible contributions that could be made to Ottoman urban history through an interdisciplinary approach.

Keywords

Ottoman City, Urban Settlement, Urban Population, Research on Settlement and Population, Urban Studies.

References

• Abraham, Marcus, The Middle East on the Eva of Modernity: Aleppo in the Eighteenth Century, New York, 1989.
• Acun, Fatma, “A Portrait of Ottoman Cities”, Etudes Balkaniques, 2001, sy. 4, s. 116-139.
• Acun, Fatma, “Osmanlı Döneminde Anadolu Şehirlerinin Gelişmesinde Devletin Rolü: Karahisar Örneği”, Belleten, 2001, c. LXV, sy. 242, s. 161-192.
• Acun, Hakkı, “Manisa Kentinin Gelişimi: Eski Eserlerin Şehrin Gelişimine Etkileri ve Manisa’nın Eski Mahalleleri”, Manisa Dergisi, 1983, sy. 5, s. 21-39.
• Adıyeke, Nuri, “XIX. Yüzyılda Milas’ın Sosyal, Demografik, Ekonomik ve Kültürel Değişimi”, Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1994.
• Akdağ, Mustafa, Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, c. II, 2. baskı, İstanbul: Tekin Yay., 1979.
• 196 TAL‹D, 3(6), 2005, Y. Koç Akkuş, Tacettin, Tanzimat Başlarında Balıkesir Kazası (1840-1845), Balıkesir: Zağanos Vakfı Yay., 2001.
• Aksel, Filiz ve Bahar Öğretmen (haz.), Kent Araştırmaları Bibliyografyası, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yay., 2001.
• Aktan, Ali, “Tanzimat’a Kadar Kayseri’deki Zımmilerin Genel Durumu”, CIEPO XIX. Sempozyumu Bildirileri, 18-22 Eylül 2000, Çeşme, Ankara: TTK Yay., 2004, s. 1-26.
• Aktepe, Münir, “İstanbul’un Nüfusu Meselesine Dair Bazı Vesikalar”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, 1958, c. IX, sy. 13, s. 1-31.
• Aktepe, Münir, “İzmir Hanları ve Çarşıları Hakkında Ön Bilgi”, İÜEF Tarih Dergisi, 1971, sy. 25, s. 105-154.
• Aktepe, Münir, “İzmir Suları, Çeşme ve Sebilleri ile Şadırvanları Hakkında Bir Araştırma”, Tarih Dergisi, 1976, sy. 30, s. 105-154.
• Aktepe, Münir, “İzmir Şehri Osmanlı Medreseleri Hakkında Ön Bilgi”, İÜEF Tarih Dergisi, 1972, sy. 26, s. 97-118.
• Aktüre, Sevgi, “Osmanlı Devleti’nde Taşra Kentlerindeki Değişmeler”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul, 1985, c. IV, s. 891-904.
• Aktüre, Sevgi, “XVI. Yüzyıl Öncesi Ankara’sı Üzerine Bilinenler”, Erdal Yavuz ve Ümit Nevzat Uğurel (ed.), Tarih İçinde Ankara (Eylül 1981, Seminer Bildirileri), Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yay., 1984, s. 1-47.
• Aktüre, Sevgi, “XVII. Yüzyıl Başından XIX. Yüzyıl Ortasına Kadarki Dönemde Anadolu Osmanlı Şehrinde Şehirsel Yapının Değişme Süreci”, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 1975, c. I, sy. 1, s. 101-128.
• Aktüre, Sevgi, XIX. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti Mekansal Yapı Çözümlemesi, Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi, 1978.
• Akyüz, Jülide, “Ankara’nın Bütüncül Tarihi Çerçevesinde XVIII. Yüzyılda Ankara (Şeriyye Sicillerinin Sayısal ve Muhteva Analizi Denemesi)”, Doktora Tezi, Ankara: AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
• Alemdar, Korkmaz, “Seyahatnamelerde Ankara”, Erdal Yavuz ve Ümit Nevzat Uğurel (ed.), Tarih İçinde Ankara (Eylül 1981, Seminer Bildirileri), Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yay., 1984, s. 97-105.
• Anastassiadou, Meropi, Tanzimat Çağında Bir Osmanlı Şehri: Selanik (1830-1912), çev. Işık Ergüden, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 2001.
• Arel, Ayda, XVIII. Yüzyıl İstanbul Mimarisinde Batılılaşma Süreci, İstanbul: İÜ Mimarlık Fakültesi Yay., 1975.
• Arıkan, Zeki, “Şeyhülislam Zekeriya Efendi’nin İstanbul Sayımı”, Tarih Boyunca İstanbul Semineri 29 Mayıs-1 Hazran 1988, Bildiriler, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basımevi, 1989, s. 39-57.
• Arıkan, Zeki, “Tapu Tahrir Defterlerinin Kent Tarihi Kaynağı Olarak Önemi”, Kent Tarihçiliği ve İstanbul, s. 116-119.
• Arıkan, Zeki, XV-XVI. Yüzyıllarda Hamit Sancağı, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., 1988.
• Armağan, Mustafa, “Osmanlı Şehrine Kavramsal Bir Yaklaşım”, Osmanlı, c. V, Toplum, Güler Eren (ed.), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999, s. 536-544.
• Osmanl›’da Kent ‹skân› ve Demografisi (XV.-XVIII. Yüzy›llar) 197 Arslan, Esat, “Türk İzleri Açısından Suriye’ye Genel Bakış Yüzyıl Öncesi Şam ve Lazkiye Kentleri”, Askeri Tarih Bülteni, 1995, sy. 38, s. 125-155.
• Artan, Tülay (ed.), XVIII.Yüzyıl Kadı Sicillerine Göre Eyüp’te Sosyal Yaşam, İstanbul: Tarih Vakfı Yay., 1998.
• Aslanapa, Oktay, “Edirne’de Türk Mimarisinin Gelişmesi”, Edirne, Edirne’nin 600. Fethi Yıldönümü Armağan Kitabı, 2. baskı, Ankara: TTK Yay., 1993, s. 223-232.
• Avcı, Yasemin, Değişim Sürecinde Bir Osmanlı Kenti: Kudüs (1890-1914), Ankara: Phoenix Yay., 2004.
• Aydın, Mehmet, “Konya Şer‘iyye Sicillerine Göre XVIII. Yüzyılda Konya’da Gayri Müslimlerin Oturdukları Mahalleler, Nüfus Durumları ve Sosyo-kültürel Çevre”, XIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 4-8 Ekim 1999, Kongreye Sunulan Bildiriler, c. III, Kısım: III, Ankara: TTK Yay., 2002, s. 1389-1396.
• Aydın, Suavi, Kudret Emiroğlu, Ömer Türkoğlu ve D. Ergi Özsoy, Küçük Asya’nın Bin Yüzü: Ankara, Ankara: Dost Yay., 2005.
• Ayverdi, Ekrem Hakkı, Fatih Devri Sonlarında İstanbul Mahalleleri, Şehrin İskânı ve Nüfusu, Ankara: Doğan Kardeş Yayınları, 1958.
• Bakarjieva, Teodora, “Ruse and Ruse Region in the Context of Demographic Processes in the Lower Danube Region”, Uluslararası Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi Türk-Bulgar İlişkileri Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2005, Bildirileri, İstanbul: Osmangazi Üniversitesi, Bayrak Matbaacılık, 2005, s. 39-48.
• Bakırer, Ömür ve Emre Madran, “Ankara Kent Merkezinde Özellikle Hanlar ve Bedestenin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi”, Tarih İçinde Ankara (Eylül 1981, Seminer Bildirileri), s. 107-130.
• Bakırer, Ömür, “Ankara Kalesi Duvarları Üzerindeki Belge ve Bilgiler”, Yıldırım Yavuz (der.), Tarih İçinde Ankara II, Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yay., 2001, s. 173-197.
• Balta, Evangelia, L’Eubée A la Fin du XVe Siècle, Economie et Population, Les registres de l’année 1474, Atina, 1989.
• Balta, Evangelia, Rural and Urban Population in the Sancak of Euripos in the Early XVIth Century, Atina, 1992.
• Barkan, Ömer Lütfi, “Şehirlerin Teşekkül ve İnkişafı Tarihi Bakımından: Osmanlı İmparatorluğunda İmâret Sitelerinin Kuruluş ve İşleyiş Tarzına Âit Araştırmalar”, İÜ İktisat Fakültesi Mecmuası, 1963, c. XXIII, sy. 1-2, s. 239-296.
• Barkan, Ömer Lütfi, “Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi”, Türkiyat Mecmuası, 1953, sy. 10, s. 1-26.
• Barkan, Ömer Lütfi, “Türkiye’de İmparatorluk Devrinin Büyük Nüfus ve Arazi Tahrirleri ve Hakana Mahsus İstatistik Defterleri”, İktisat Fakültesi Mecmuası, 1941, c. II, sy. 1-2, s. 20-59.
• Baykara, Tuncer, “Osmanlı Devleti Şehirli Bir Devlet midir?”, Osmanlı, c. V, Toplum, s. 528-535.
• Baykara, Tuncer, “Osmanlılar ve Şehir Hayatı”, XIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 4-8 Ekim 1999, Kongreye Sunulan Bildiriler, c. III, Kısım: III, Ankara: TTK Yay., 2002, s. 1923-1932.
• 198 TAL‹D, 3(6), 2005, Y. Koç Baykara, Tuncer, “Türk Şehircilik Tarihinden: Hatun Şehirleri”, Belleten, 1980, c. XLIV, sy. 175, s. 497-510.
• Baykara, Tuncer, “XIX. Yüzyılda Urla Yarımadası’nda Nüfus Hareketleri”, Osman Okyar ve Halil İnalcık (ed.), Birinci Uluslararası Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, 11-13 Temmuz 1977, Ankara, 1980, s. 279-286.
• Behar, Cem, Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Türkiye’nin Nüfusu, 1500-1927, Ankara: DİE Yay., 1996.
• Beldiceanu, Nicoara, Recherche sur la ville ottomane au XVe siècle: études et actes, Paris 1973.
• Beldiceanu-Steinherr, Irène ve Maria-Magdeleine Lefebvre, “Brousse et ses habitants en 1487”, Turcica, Revue d’Etudes Turques, 1999, c. 31, s. 313-373.
• Beyru, Rafet, “Ondokuzuncu Yüzyılın İlk Yarısında İzmir’de Kent İçi ve Kent Çevresi Ulaşımı ve Trafik Düzeni”, Son Yüzyıllarda İzmir ve Batı Anadolu Uluslararası Sempozyumu Tebliğleri, s. 7-23.
• Bierman, Irene A., “The Ottomanisation of Crete”, Irene A. Bierman, Rifa’at Ebou-ElHaj, Donald Preziosi (ed.), The Ottoman City and its Parts: Urban Structure and Social Order, New York, 1991, s. 53-76.
• Bierman, Irene, Rifa’at Eboul-el-Haj ve Donald Preziosi (ed.), The Ottoman City and Its Parts: Urban Structure and Social Order, New York: Aristide D. Caratzas, 1991.
• Bilsel, Cânâ, “Cultures et Fonctionnalités: L’Evolution de la Morphologie Urbaine de la Ville d’Izmir aux XIXe et début XXe Siècles”, Doktora Tezi, Paris: Université de Paris X – Nanterre, 1999.
• Bostan, M. Hanefi, “XV. ve XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Yönetiminde Niksar Şehri (1455- 1574)”, XIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 4-8 Ekim 1999, Kongreye Sunulan Bildiriler, c. III, Kısım: III, s. 1485-1512.
• Bulut, Rukiye, “XVIII. Yüzyılda İstanbul Nüfusunun Artmaması İçin Alınan Tedbirler”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, 1967, sy. 3, s. 30-33.
• Bur, Marta, “Macar Seyyahlarının Günlük Defterlerine Göre XVII. Yüzyılda Bulgar Kentleri”, çev. Murat Özyüksel, Tarih ve Toplum, 1987, c. VIII, sy. 45, s. 6-8.
• Canbakal, S. Hülya, “Ayntab at the End of the Seventeenth Century: A Study of Notables and Urban Politics”, Doktora Tezi, Harvard University, 1999.
• Cerasi, Maurice M, Osmanlı Kenti, Osmanlı İmparatorluğu’nda XVIII. ve XIX. Yüzyıllarda Kent Uygarlığı ve Mimarisi, 2. baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yay., 2001.
• Cezar, M., Tipik Yapılarıyla Osmanlı Şehirciliğinde Çarşı ve Klasik Dönem İmar Sistemi, İstanbul, 1985.
• Cook, M. A., Population Pressure in Rural Anatolia 1450-1600, Londra: Oxford, 1972. Çadırcı, Musa, “1830 Genel Sayımına Göre Ankara Şehir Merkezi Nüfusu Üzerinde Bir Araştırma”, Osmanlı Araştırmaları, 1980, sy. 1, s. 109-132.
• Çadırcı, Musa, “XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Karadeniz Kentleri”, İkinci Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi Bildirileri, 1990, s. 15-23
• Çalık, Sıddık, “Çirmen Sancağında İskân ve Nüfus (1466-1595)”, Doktora Tezi, İstanbul: İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000.
• Çayırdağ, Mehmet, “Kayseri’nin Mahalleleri, Erciyes Dergisi, 1981, sy. 38. Osmanl›’da Kent ‹skân› ve Demografisi (XV.-XVIII. Yüzy›llar) 199
• Çelik, Zeynep, XIX. Yüzyılda Osmanlı Başkenti, Değişen İstanbul, çev. Selim Deringil, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 1996.
• Çiftçi, Hilal, “XVII. Yüzyılda Kudüs Merkez ve Çevresinde Gayrimüslim Nüfus”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005.
• David, Géza, “XVI.-XVII.Yüzyıllarda Macaristan’ın Demografik Durumu”, Belleten, 1995, c. LIX, sy. 225, s. 341-352.
• David, Géza, “XVI. Yüzyıl Osmanlı Macaristan’ında Şehirleşme”, Osmanlı c. IV, Toplum, Güler Eren (ed.), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999, s. 111-118.
• David, Géza, Osmanlı Macaristan’ında Toplum, Ekonomi ve Yönetim: XVI.Yüzyılda Simontornya Sancağı, çev. Hilmi Ortaç, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 1998.
• Delilbaşı, Melek, “1564 Tarihli Mufassal Yanya Livası Tahrir Defterine Göre Yanya Kenti ve Köyleri”, Türk Tarih Kurumu Belgeler, 1996, c. XVII, sy. 21, s. 1-40.
• Demirel, Ömer, “Kuruluşundan Günümüze Çeşitli Yönleriyle Bir Osmanlı Mahallesi: Sivas Küçük Minare Mahallesi”, XIII. Türk Tarih Kongresi, (Ankara 4-8 Ekim 1999), Kongreye Sunulan Bildiriler, c. III, Kısım: III, Ankara: TTK Yay., 2002, s. 1947-1960.
• Demirel, Ömer, “Sivas Çeşmeleri”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma Uygulama ve Merkezi Dergisi, 1992, sy. 3, s. 169-178.
• Demirel, Ömer, Osmanlı Vakıf-Şehir İlişkisine Bir Örnek: Sivas Şehir Hayatında Vakıfların Rolü, Ankara: TTK Yay., 1999.
• Denel, Serim, “Batılılaşma Sürecinde Ebniye Nizamnameleri ve Kentsel Mekanların Değişimine Etkileri Üzerine Bir Deneme”, IX. Türk Tarih Kongresi (Ankara 21- 25 Eylül 1981), Kongreye Sunulan Bildiriler, c. III, Ankara: TTK Yay., 1989, s. 1425-1435.
• Denel, Serim, “XIX. Yüzyılda Ankara’nın Kentsel Formu ve Konut Dokusundaki Farklılaşmalar”, Tarih İçinde Ankara (Eylül 1981, Seminer Bildirileri), s. 107-131.
• Denny, W., “Tipik Yapıları İle Osmanlı Şehirciliğinde Çarşı ve Klasik Dönem İmar Sistemi”, Sanat Çevresi, 1986, sy. 94, s. 48-49.
• Doğru, Halime, “Osmanlı Devletin’de Toprak Yazımından Nüfus Sayımına Geçiş ve Bir Nüfus Yoklama Defteri Örneği”, Anadolu Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1989, c. I, sy. 2, s. 233-285.
• Doğru, Halime, XVI. Yüzyılda Eskişehir ve Sultanönü Sancağı, İstanbul: AFA Yay., 1992.,
• Doğru, Halime, XVIII. Yüzyıla Kadar Osmanlı Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Görüntüsü, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, 1995.
• Dumont, Paul ve François Georgeon (ed.), Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri, çev. Ali Berktay, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 1996.
• Eldem Edhem, Daniel Goffman ve Bruce Masters, Doğu ile Batı Arasında Osmanlı Kenti, çev. Sermet Yalçın, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 2003.
• Emecen, Feridun M., XVI. Asırda Manisa Kazası, Ankara: TTK Yay., 1989.
• Emir, Sedat, Erken Osmanlı Mimarlığında Çok İşlevli Yapılar: Kentsel Kolonizasyon Yapıları Olarak Zaviyeler, İzmir: Akademi Kitabevi, 1994.
• Eravşar, Osman, “Ortaçağda Kayseri Kent Dokusunun Gelişimi”, Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998.
• 200 TAL‹D, 3(6), 2005, Y. Koç
• Erder, Leila ve Suraiya Faroqhi, “Population Rise and Fall in Anatolia, 1550-1620”, MES, 1979, c. XV, sy. 3, s. 328-345.
• Erder, Leila ve Suraiya Faroqhi, “The Development of the Anatolian Urban Network During the Sixteenth Century”, Journal of Economic and Social History of the Orient, 1980, c. XXIII, sy. 3, s. 265-303.
• Erder, Leila, “The Measurement of Preindustrial Population Changes: the Ottoman Empire from the Fifteenth to the Seventeenth Century”, Middle East Studies, 1975, c. XI, sy. 3, s. 284-301.
• Erdoğan, Emine, “XVI. Yüzyılda Kudüs Merkez ve Nahiyesinde Nüfus ve Etnik Yapı”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998.
• Erdoğdu, Akif, “Some Observations on the Urban Population of Karaman Province in the Reign of Murad III, with Regard to the Mufassal Defters”, Daniel Panzac (ed.), Histoire économique et sociale de l’Empire ottoman et de la Turquie, Paris: Peeters, 1995, s. 341-347.
• Ergenç, Özer, “Osmanlı Şehirlerinde Esnaf Örgütlerinin Fiziki Yapıya Etkileri”, Osman Okyar ve Halil İnalcık (ed.), Birinci Uluslararası Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi, s. 103-109.
• Ergenç, Özer, “Osmanlı Şehrindeki Mahallenin İşlevi ve Nitelikleri Üzerine”, Osmanlı Araştırmaları, 1984, sy. 4, s. 69-78.
• Ergenç, Özer, “Şehir Tarihi Araştırmaları Hakkında Bazı Düşünceler”, Belleten, 1988, c. LII, sy. 203, s. 667-683.
• Ergenç, Özer, “XVI. Yüzyıl Ankara’sı Ekonomik ve Sosyal Yapı ve Kentsel Özellikleri”, Tarih İçinde Ankara (Eylül 1981, Seminer Bildirileri), s. 49-61.
• Ergenç, Özer, “XVI. Yüzyıl Sonunda Bursa: Yerleşimi, Yönetimi, Ekonomi ve Sosyal Durumu Üzerine Bir Araştırma”, Doçentlik Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, 1979.
• Ergenç, Özer, “XVIII. Yüzyıl Başlarında Edirne’nin Demografik Durumu Hakkında Bazı Bilgiler”, IX. Türk Tarih Kongresi (Ankara 21-25 Eylül 1981), Kongreye Sunulan Bildiriler, c. III, Ankara: TTK Yay., 1989, s. 1415-1424.
• Ergenç, Özer, “XVIII. Yüzyılın Başlarında Ankara’nın Yerleşim Durumu Üzerine Bazı Bilgiler”, Osmanlı Araştırmaları, 1980, sy. 1, s. 85-108.
• Ergenç, Özer, XVI.Yüzyılda Ankara ve Konya: Osmanlı Klasik Dönemi Kent Tarihçiliğine Katkı, Ankara: Ankara Enstitüsü Vakfı Yay., 1995.
• Ergin, Osman Nuri, Türk Belediyecilik ve Şehircilik Tarihi Üzerine Seçmeler, İstanbul, 1987.
• Ergin, Osman, “Türkiye’de Şehirciliğin Tarihi İnkişafı”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1936, sy. 61, s. 32-40.
• Ergin, Osman, Türk Şehirlerinde İmaret Sistemi, İstanbul, 1939.
• Ergin, Osman, Türkiye’de Şehirciliğin Tarihi İnkişafı, İstanbul, 1936.
• Establet, Colette ve Jean-Paul Pascual, Familles et Fortunes A Damas. 450 Foyers Damascians en 1700, Şam: Institut Français d’Etudes Arabes de Damas, 1994.
• Eyice, Semavi, “Bedesten”, DİA, c. V, İstanbul, 1992, s. 302-311.
• Osmanl›’da Kent ‹skân› ve Demografisi (XV.-XVIII. Yüzy›llar) 201 Faroqhi, Suraiya, “Urban Development in Ottoman Anatolia (XVI.-XVII. Centuries)”, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 1982, c. VII, sy. 1, s. 35-51.
• Faroqhi, Suraiya, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler: Kent Mekanında Ticaret, Zanaat ve Gıda Üretimi (1550-1650), çev. Neyyir Kalaycıoğlu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 2000.
• Feher, Geza, “XVI. Yüzyıl’da Macaristan’da Padişah Haslarına Bağlı İki Şehir”, Belleten, 1972, c. XXXVI, sy. 144, s. 469-482.
• Gabriel, Albert, “Bursa’da Murad I. Camii ve Osmanlı Mimarisinin Menşei Meselesi”, Vakıflar Dergisi, 1942, sy. 2, s. 37-43.
• Galanti, Avram, Ankara Tarihi, 2 cilt, İstanbul, 1950-1952.
• Gerber, Haim, Economy and Society in an Ottoman City: Bursa 1600-1700, Kudüs: The Hebrew University, 1988.
• Geyer, B., Y. Koç, J. Lefort ve Ch.. Châtaignier, “Les villages et l’occupation du sol au début de l’époque moderne, par”, Bernard Geyer ve Jacques Lefort (ed.), La Bithynie au Moyen Âge, Paris: P. Lethielleux, 2003, s. 411-431.
• Göğebakan, Göknur, XVI. Yüzyılda Malatya Kazası (1516-1560), Malatya: Malatya Belediyesi Kültür Yay., 2002.
• Gökbilgin, M. Tayyip, “Kanuni Sultan Süleyman Devri Başlarında Rumeli Eyaleti, Livaları, Şehir ve Kasabaları”, Belleten, 1956, c. XX, sy. 78, s. 247-294.
• Gökçe, Turan, “1830 Genel Nüfus Sayım Sonuçlarına Göre Denizli Şehri Nüfusu Hakkında Bir Değerlendirme”, Tarih İncelemeleri Dergisi, 1991, sy. 6, s. 169-182.
• Gökçe, Turan, “XVII. Yüzyılda Filibe Şehrinin Demografik Gelişimi”, Uluslararası Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi Türk-Bulgar İlişkileri Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2005, Bildirileri, İstanbul: Osmangazi Üniversitesi, Bayrak Matbaacılık, 2005, s. 49-64.
• Gökçe, Turan, XVI.-XVII. Yüzyıllarda Lâzıkiyye (Denizli) Kazası, Ankara: TTK Yay., 2000.
• Gölen, Zafer, “XIX. Yüzyılda Bosna-Hersek’in Nüfusu”, Toplumsal Tarih, 1998, c. IX, sy. 54, s. 36-42.
• Göyünç, Nejat, “XVI. Yüzyılda Ankara”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, 1967, c. I, sy. 1, s. 71-75.
• Göyünç, Nejat, XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, Ankara: TTK Yay., 1991.
• Güçhan, Neriman Şahin, “XVI.-XIX. Yüzyıl Nüfus Tahminlerine Göre Osmanlı Ankara’sında Mahallelerin Değişim Süreçleri Üzerine Bir Deneme”, Tarih İçinde Ankara II, s. 123- 154.
• Gümüşçü, Osman, XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazasında Yerleşme ve Nüfus, Ankara: TTK Yay., 2003.
• Güneş, Ahmet, “Bilecik ve Çevresinde XVI. Yüzyılda Sosyal ve Ekonomik Durum”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 1999, sy. 10, s. 87-118.
• Halaçoğlu, Yusuf, “XVI. Asırda Çirmen Sancağı’nın Sosyal ve Demografik Tarihi”, X. Türk Tarih Kongresi (Ankara, 22-26 Eylül 1986), Kongreye Sunulan Bildiriler, Ankara: TTK Yay., 1994, s. 1795-1801. 202 TAL‹D, 3(6), 2005, Y. Koç
• Halaçoğlu, Yusuf, “XVI. Yüzyılda Sosyal, Ekonomik ve Demografik Bakımdan Balkanlarda Bazı Osmanlı Şehirleri”, Belleten, 1989, c. LIII, sy. 207-208, s. 637-678.
• Halaçoğlu, Yusuf, XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İskân Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, 3. baskı, Ankara: TTK Yay., 1997.
• Hanciç, Adem, “XV. Yüzyılda Bosna’da Şehir Yerleşmelerinin Kuruluşundaki Dervişlerin Rolleri”, Çevren Dergisi, 1982, c. IX, sy. 34, s. 33-36.
• Hanciç, Adem, “XVI. Yüzyılda Bosna’da Şehir Halkının Teşekkülü Hakkında”, Çevren Dergisi, 1977, c. V, sy. 15, s. 61-68.
• Hanciç, Adem, “Yolların XVI. ve XVII. Yüzyılda Bosna’da Şehir Yerlerinin Gelişmesi İçin Olan Önemi”, çev. Niyazi Süleyman, Çevren Dergisi, 1976, c. IV, sy. 11, s. 27- 32.
• Hourani, Albert H. ve S. M. Stern, (ed.), The Islamic City, Oxford, 1970.
• Hütterot, Wolf, “The Demographic and Economic Organisation of the Southern Syrian Sancaks in the Late of XVIth Century”, Osman Okyar ve Halil İnalcık (ed.), Birinci Uluslararası Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi, s. 35-47.
• İlhan, M. Mehdi, “XVI. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır Şehrinin Nüfusu ve Vakıfları: 1518 ve 1540 Tarihli Tapu Tahrir Defterlerinden Notlar”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 1994, c. XVI, sy. 27, s. 45-113.
• İnalcık, Halil, “The Foundations of the Ottoman Economico-Social System in Cities”, Studia Balcanica, 1970, sy. 3, s. 17-24.
• İnbaşı, Mehmet, “Fatih’ten İtibaren Üsküp’te Türk Nüfusu”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 1995, sy. 2, s. 1-80.
• İnbaşı, Mehmet, XVI. Yüzyıl Başlarında Kayseri, Kayseri: İl Kültür Müdürlüğü Yay., 1992.
• İpşirli, Mehmet, “XVII. Asır Ortalarında Tokat Şehri”, Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu, 2-6 Temmuz 1986, Bildiriler, Ankara, 1987, s. 57-70.
• Jennings, Ronald C., “Urban Population in Anatolia in the Sixteenth Century: A Study of Kayseri, Karaman, Amasya, Trabzon and Erzurum”, International Journal of Middle East Studies, 1976, c. VII, sy. 1, s. 21-57.
• Kara, Hamdi, “Cumhuriyet’e Kadar Çukurova Nüfusu”, Coğrafya Araştırmaları, 1990, c. I, sy. 1, s. 115-121.
• Karaboran, H. Hilmi, “İslahiye ve Hassa’da Şehirsel Fonksiyonlar Açısından Nüfusun Gelişmesi-Dağılışı ve Şehirleşme Hareketleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1987, c. I, sy. 1, s. 95-129.
• Karaca, Behset, XV. ve XVI. Yüzyıllarda Teke Sancağı, Isparta: Fakülte Kitabevi, 2002, Karadağ, Arife, “Geographical Factors Which Define Urban Existence and Continuance of Izmir Since Centuries”, CIEPO, XIV. Sempozyumu Bildiriler, 18-22 Eylül 2000, Çeşme, Ankara: TTK Yay., 2004, s. 393-402.
• Karagöz, Mehmet, “Osmanlı’da Şehir ve Şehirli Mekan-İnsan-Beşeri Münasebetler (XV-XVIII. Yüzyıl)”, Osmanlı, c. V, Toplum, Güler Eren (ed.), s. 103-110.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831, 2. baskı, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yay., 1997.
• Karpat, Kemal H., Osmanlı Nüfusu (1830-1914), Demografik ve Sosyal Özellikleri, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 2003. Osmanl›’da Kent ‹skân› ve Demografisi (XV.-XVIII. Yüzy›llar) 203
• Kaynar, Hakan, “Siyasal İktidar ve Şehir: XIX. Yüzyıl Osmanlı Şehirlerindeki Mekansal Değişimler Üzerine”, Kebikeç, 2000, sy. 10, s. 146-156.
• Kaynar, Hakan, “Şehir İktidar İlişkisi Çerçevesinde Osmanlı Modernleşmesi ve Osmanlı Şehirleri”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000.
• Keyder, Çağlar, Y. Eyüp Özveren ve Donald Quataert, Doğu Akdeniz’de Liman Kentleri: (1800-1914), çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yay., 1994, 157+5 s.
• Khoury, Dina Rızk, Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Taşra Toplumu: Musul, 1540-1834, çev. Ülkü Tansel, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 1999.
• Kılıç, Orhan, XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Van (1548-1648), Van: Van Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Yay., 1997.
• Kiel, Machiel, “The Heart of Bulgaria: Population and Settlement History of the Districts of Provodia, Novi Pazar and Shoumen from the Late-Middle Ages till the End of the Ottoman Period”, Uluslararası Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi Türk-Bulgar İlişkileri Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2005, Bildirileri, İstanbul: Osmangazi Üniversitesi, Bayrak Matbaacılık, 2005, s. 15-39.
• Kiel, Machiel, Bulgaristan’da Osmanlı Dönemi Kentsel Gelişimi ve Mimari Anıtlar, Çev. İlknur Kolay, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay., 2000.
• Koç, Yunus, “Osmanlı İmparatorluğu’nun Nüfus Yapısı: 1300-1900”, Osmanlı, c. IV, Toplum, Güler Eren (ed.), s. 535-550.
• Koç, Yunus, “XVI. Yüzyılın ilk Yarısında Kığı Sancağı’nda İskân ve Toplumsal Yapı”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Güz 2004, sy. 16, s. 129-156.
• Konyalı, İbrahim Hakkı, Abideleri ve Kitabeleri ile Erzurum Tarihi, İstanbul, 1960.
• Konyalı, İbrahim Hakkı, Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Ereğlisi Tarihi, İstanbul, 1970.
• Konyalı, İbrahim Hakkı, Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, İstanbul, 1964.
• Konyalı, İbrahim Hakkı, Abideleri ve Kitabeleri ile Niğde Tarihi, İstanbul, 1974.
• Konyalı, İbrahim Hakkı, Ankara Camileri, Ankara, 1978.
• Koraltürk, Murat, “Kentleşme, Kentiçi Ulaşım, İstanbul ve Şirket-i Hayriye’nin Kuruluşu”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1995, c. X, sy. 1-2, s. 53-113.
• Kos, Karoly, İstanbul Şehir ve Tarihi Mimarisi, çev. Naciye Güngörmüş, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., 1995.
• Kovechev, Rumen, “Nikopol Sancak at the Biginning of the XVIth Century According to the Istanbul Ottoman Archive”, Uluslararası Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi Türk-Bulgar İlişkileri Sempozyumu, 11-13 Mayıs 2005, Bildirileri, İstanbul: Osmangazi Üniversitesi, Bayrak Matbaacılık, 2005, s. 65-76.
• Kuban, Doğan, “Anadolu-Türk Şehri: Tarihi Gelişmesi, Sosyal ve Fiziki Özellikleri Üzerine Bazı Gözlemler”, Vakıflar Dergisi, 1968, sy. 7, s. 53-73.
• Kuban, Doğan, “VII. Yüzyıldan XVIII. Yüzyıla İstanbul’un Kullanımı. Koloni Şehrinden İmparatorluk Başkentine”, İstanbul, 1993, sy. 4, s. 10-24.
• Kunter, Halim Baki, “Fatih Devri Sonlarında İstanbul Mahalleleri Şehrin İskânı ve Nüfusu Adlı Eser Hakkında”, Vakıflar Dergisi, 1958, sy. 4, s. 245-249. 204 TAL‹D, 3(6), 2005, Y. Koç
• Kuzucular, Kani, “Amasya Kenti’nin 16-19. Yüzyıllar Arasındaki Fiziksel Yapısının Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre İrdelenmesi”, Prof. Doğan Kuban’a Armağan, İstanbul: Eren Yay., 1996.
• Küçük, Cevdet, “Tanzimat Devrinde Erzurum’un Nüfus Durumu”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, 1976-1977, sy. 7-8, s. 185-224.
• Lapidus, Ira, Muslim Cities in the Later Middle Ages, Cambridge MA, 1967.
• Lowry, Heath W., “Portrait of a City: The Population and Topography of Ottoman Selanik (Thesselaniki) in the Year 1475”, Diptycha, 1981, sy. 2, s. 254-293.
• Lowry, Heath W., Seyyahların Gözüyle Bursa, 1326-1923, çev. Serdar Alper, İstanbul: Eren Yay., 2004.
• Lowry, Heath W., Trabzon Şehrinin İslamlaşma ve Türkleşmesi 1461-1583, çev. Demet ve Heath Lowry, 3. baskı, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yay., 2005.
• Madran, Emre, “1700-1730 Tarihlerinde Ankara’da Ailenin Niceliksel Yapısı”, Belleten, 1991, c. LIV, sy. 211, s. 945-961.
• Madran, Emre, “Seyahatnamelerde Anadolu Kenti”, IX. Türk Tarih Kongresi (Ankara 21-25 Eylül 1981), Kongreye Sunulan Bildiriler, c. III, Ankara: TTK Yay., 1989, s. 1303-1322.
• Mantran, Robert, XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul: Kurumsal, İktisadi, Toplumsal Tarih Denemesi, çev. M. A. Kılıçbay ve E. Özcan, Ankara, 1986.
• Mantran, Robert, XVI-XVII. yüzyılda İstanbul’da Gündelik Hayat, çev. M. A. Kılıçbay, İstanbul: Eren Yay., 1991.
• Maxim, Mihai, “Osmanlı Döneminde Bir Tuna Liman Kenti: İbrayil (Braila)”, Güney Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 1998, sy. 12, s. 173-187.
• McGowan, Bruce, Economic Life in the Ottoman Europe: Taxation, Trade and the Struggle for Land, (1600-1800), Cambridge: Cambridge University Pres, 1981.
• Miroğlu, İsmet, Kemah Sancağı ve Erzincan Kazası, Ankara: TTK Yay., 1990.
• Ocak, Ahmet Yaşar, “XIII.-XVI. Yüzyıllarda Anadolu Şehirlerinde Dini-Sosyal Hayat”, Ferzan Bayramoğlu Yıldırım (ed.), Kentte Birlikte Yaşamak Üstüne, İstanbul: Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi (WALD) Yay., 1999, s. 73-100.
• Orhonlu, Cengiz, “Oniki Ada’da Türk Eserleri ve Türk Nüfusu”, Türk Kültürü, 1964, c. II, sy. 24, s. 29-34.
• Orhonlu, Cengiz, “Osmanlı İmparatorluğunda Şehircilik ve Ulaşım Üzerine Araştırmalar”, Tarih İncelemeleri Dergisi, 1984, sy. 2, s. 265-293.
• Orhonlu, Cengiz, “Şehir Mimarları”, Osmanlı Araştırmaları, 1981, sy. 2, s. 1-30.
• Orhonlu, Cengiz, Osmanlı İmparatorluğu’nda Şehircilik ve Ulaşım, İzmir, 1998.
• Orhonlu, Cengiz, Osmanlı İmparatorluğu’nda Aşiretlerin İskanı, İstanbul: Eren Yay., 1987.
• Ortaylı, İlber, “Eski Türk Şehirlerinde Yapı İşlerinin Fonksiyonel Düzenlenişi ve Yapı Örgütü”, Mimarlık, 1974, c. XI, sy. 129, s. 11-16.Oymak, İskender, “Osmanlı Döneminde Malatya Şehrinin Demografik Yapısı”, Osmanlı, c. V, Toplum, Güler Eren (ed.), s. 614-623.
• Öz, Mehmet, XV-XVI. Yüzyıllarda Canik Sancağı, Ankara: TTK Yay., 1999.
• Özbaran, Salih (ed.), Osmanlı İmparatorluğu’nda Şehircilik ve Ulaşım Üzerine Araştırmalar, İzmir, 1984, viii+157 s.
• Osmanl›’da Kent ‹skân› ve Demografisi (XV.-XVIII. Yüzy›llar) 205 Özdeğer, Hüseyin, 1463-1640 Yılları Bursa Şehir Tereke Defterleri, İstanbul: İÜ Yayınları, 1988.
• Özdemir, Rıfat, “Osmanlı Döneminde Antakya’nın Fiziki ve Demografik Yapısı 1709- 1860”, Belleten, 1994, c. LVIII, sy. 221, s. 119-157.
• Özdemir, Rıfat, “Osmanlı Döneminde Antalya’nın Fiziki ve Demografik Yapısı (1800- 1867)”, Tarih İncelemeleri Dergisi, 1992, sy. 7, s. 133-167.
• Özdemir, Rıfat, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Ankara: (Fizikî, Demografik, İdarî ve SosyoEkonomik Yapısı 1785-1840), Ankara, 1986.
• Özdeş, G., Türk Kenti, İstanbul, 1998.
• Özel, Oktay, “Changes in Settlement Patterns, Population and Society in Rural Anatolia: A Case Study of Amasya, 1576-1642”, Doktora Tezi, University of Manchester, 1993.
• Özel, Oktay, “Population Changes in Ottoman Anatolia During the XVIth and XVIIth Centuries: The “Demographic Crises” Reconsidered”, International Journal of Middle East Studies, Mayıs 2004, c. XXXVI, sy. 2, s. 183-205.
• Özel, Oktay, “XVI.-XVII. Yüzyıllarda Anadolu’nun Demografi Tarihi, Yeni Bulgular Işığında Bir Değerlendirme”, VIII. Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi, Bursa, 18-21 Haziran 1998.
• Öztürk, Mustafa, “1616 Tarihli Halep Avarız-hane Defteri”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 1997, sy. 8, s. 249-294.
• Öztürk, Said, Askerî Kassama Ait Onyedinci Asır İstanbul Tereke Defterleri (Sosyo-Ekonomik Tahlil), İstanbul, 1995.
• Öztürk, Yücel, Osmanlı Hakimiyetinde Kefe 1475-1600, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay., 2000.
• Pamukciyan, Kevork, “Osmanlı İmparatorluğunda Ermeni Nüfusu”, Tarih ve Toplum, 1995, c. XXIV, sy. 142, s. 16-18.
• Panzac, Daniel, (ed.), Les Villes dans l’Empire Ottoman: Activités et Sociétés, c. I, Paris: CNRS, 1991; c. II, Paris: CNRS, 1994.
• Pascual, Jean-Paul, Damas, à la fin du XVI e siècle d’après trois actes de waqf ottomans, Şam: Institut Français d’Etudes Arabes de Damas¸ 1983.
• Peierce, Leslie, Morality Tales: Law and Gender in the Ottoman Court of Aintab, Berkeley, 2003 (Türkçesi; Ahlak Oyunları - 1540-1541 Osmanlı’da Ayntab Mahkemesi ve Toplumsal Cinsiyet, çev.: Ülkün Tansel, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2005).
• Peremeci, Osman Nuri, Edirne Tarihi, İstanbul: Resimli Ay Matbaası, 1940. Raymond, André, “Les grands waqfs et l’organisation de l’espace urbain à Alep et au Caire à l’époque ottomane”, Bulletin d’Etudes Orientales, 1980, sy. 31.
• Raymond, André, “Signes urbains et études populations des grandes villes arabes à l’époque ottomane”, Bulletin d’Etudes Orientales, 1974, sy. 27.
• Raymond, André, “The Population of Aleppo in the Sixteenth and Seventeenth Centuries”, International Journal of Middle East Studies, 1984, sy. 16, s. 447-460.
• Raymond, André, Osmanlı Döneminde Arap Kentleri, çev. Ali Berktay, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 1995.
• Renda, Günsel, Dünya Kenti İstanbul, İstanbul, 1996.
• 206 TAL‹D, 3(6), 2005, Y. Koç
• Samur, Sabahattin, “XIII.-XV. Yüzyılda Anadolu Şehirleri ve Burada Teşekkül Eden Türk-İslam Medeniyetinin Menşei”, Erciyes Dergisi, 1990, sy. 156, s. 7-10.
• Sarı, Hüseyin, “Şer’iyye Sicillerine Göre II. Mahmud Döneminde Mudurnu’da Nüfus Hareketleri ve Toplumsal Hayattan Bir Kesit”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 1996, sy. 7, s. 173-208.
• Schneider, Alfons Maria, “XV. Yüzyılda İstanbul’un Nüfusu”, Belleten, 1952, c. XVI, sy. 61, s. 35-48.
• Serjeant, R. B. (ed.), İslam Şehri, çev. Elif Topçugil, İstanbul, 1993.
• Sinclair, Thomas, “Ahlat Şehri’nin Geç Orta Çağ ve Erken Osmanlı Çağı Tarihi”, CIEPO XIX. Sempozyumu Bildirileri, 18-22 Eylül 2000, Çeşme, Ankara: TTK Yay., 2004, s. 679-696.
• Souvaget, Jean, “Esquisse d’une histoire de la ville de Damas”, Revue des Etudes islamiques, 1934, sy. 8, s. 421-480.
• Şahin, Burhan, “Osmanlı Döneminde Kastamonu Şehir Nüfusu”, Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 1995, c. I, sy. 2, s. 67-71.
• Şahin, İlhan, “Osmanlı Devrinde Kırşehir’in Sosyal ve Demografik Tarihi (1485-1584)”, Türk Kültürü ve Ahilik, XXI. Ahilik Bayramı Sempozyumu Tebliğleri, 13-14 Eylül 1985, Kırşehir, s. 227-233.
• Şahin, İlhan, “Vakıf Şehirler”, Tarih ve Medeniyet, 1994, sy. 3, s. 60-63.
• Şahin, İlhan, “XV. ve XVI. Yüzyıllarda Sofya-Filibe-Eski Zağra ve Tatar Pazarı’nın Nüfus ve İskân Durumu”, Türk Dünyası Araştırmaları, 1987, sy. 48, s. 249-256.
• Şahin, İlhan, “XV.-XVII. Yüzyıllarda Urfa’nın Demografik ve Sosyal Durumuna Dair”, Tarihi ve Kültürel Boyutları İçerisinde Şanlıurfa ve GAP Sempozyumu, s. 90-94.
• Şahin, İlhan, “XVI. Yüzyılda Akkerman’ın Demografik ve Sosyal Durumu”, Güney Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 1998, sy. 12, s. 315-323.
• Şimşirgil, Ahmet, “Osmanlı İdaresinde Zile Şehri (1455-1574)”, MÜFEF Türklük Araştırmaları Dergisi, 1990, sy. 6, s. 231-243.
• Tamdoğan, Işık, “Büyükleri Saymak Küçükleri Sevmek: XVIII. Yüzyıl Adanası’nda Ayanların İlişki Ağları ve İki Farklı İlişki Geliştirme Üslubu”, Tarih ve Toplum –Yeni Yaklaşımlar, Bahar 2005, sy. 1, s. 77-96.
• Tamdoğan-Abel, Işık, “Les modalités de l’urbanité dans la ville ottomane, Les habitants d’Adana au XVIIIème siècle d’après les registres de cadis”, Doktora Tezi, Paris: EHESS, 1998.
• Tankut, Gönül, “Osmanlı Şehrinde Ticari Fonksiyonların Mekânsal Dağılımı”, VII. Türk Tarih Kongresi, Kongreye Sunulan Bildiriler, c. II, Ankara: TTK Yay., 1973, s. 773-779.
• Tankut, Gönül, “Urban Transformation in the Eighteenth Century Ottoman Century”, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 1975, c. I, sy. 2, s. 247-262.
• Tanyeli, Gülsüm, “Bir Osmanlı Kale-Kentinin Yapımı: Anavarin Örneği”, Prof. Doğan Kuban’a Armağan, s. 85-93.
• Tanyeli, Uğur, “XI.-XV. Yüzyıllar Denizli Kenti’nin Yapısal Evrimi”, Tarih ve Toplum, 1990, c. XIV, sy. 82, s. 40-43.
• Tanyeli, Uğur, Anadolu-Türk Kentinde Fiziksel Yapının Evrim Süreci (XI.-XV.Yüzyıllar), İstanbul, 1987.
• Taş, Hülya, “XVII. Yüzyılda Ankara”, Doktora Tezi, Ankara: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004.
• Osmanl›’da Kent ‹skân› ve Demografisi (XV.-XVIII. Yüzy›llar) 207
• Taş, Kenan Ziya, “XVIII. Yüzyılın Son Çeyreğinde Adana”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 1998, sy. 9, s. 367-388.
• Tekeli, İlhan, “Anadolu’daki Kentsel Yaşantının Örgütlenmesinde Değişik Aşamalar”, Toplum ve Bilim, 1980, sy. 9-10, s. 36-65.
• Tekeli, İlhan, “Osmanlı İmparatorluğu’nda ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Kent Planlama Pratiğinin Gelişimi ve Kültürel Mirasın Korunmasındaki Etkileri”, İslam Mimari Mirasını Koruma Konferansı 22-26/4/1985 İstanbul Bildirileri, s. 159- 173.
• Tekeli, İlhan, “Osmanlı İmparatorluğu’ndan Günümüze Nüfusun Zorunlu Yer Değiştirmesi ve İskân Sorunu”, Toplum ve Bilim, 1990, sy. 50, s. 49-71.
• Tekeli, İlhan, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’ Kentsel Dönüşüm”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul, 1985, c. IV, s. 878-890.
• Todorov, Nikolai, “La situation démographique de la Péninsule balkanik au cours des XVe et XVIe siècles”, Annuaire de l’Université de Sofia, Faculté de Philosphie et d’Histoire, 1959, c. LIII, sy. 2, s. 193-266.
• Todorov, Nikolai, La ville balkanique aux XVe-XIXe siècles: développement socio-économique, Bükreş, 1980.
• Todorov, Nikolai, Society, the City and Industry in Balkans, XVth-XIXth Centuries, Ashgate, Variorum, 1998.
• Todorov, Nikolai, The Balkan City, 1400-1900, Seattle ve Londra: University of Washington Press, 1983.
• Todorova, Maria ve Nikolai Todorov, “The Historical Demography of the Ottoman Empire: Problems and Tasks”, Richard B. Spence ve Linda N. Nelson (ed.), Scholar, Patriot, Mentor: Historical Essays in Honor of Dimitrije Djordjevvic, Boulder, Colo: East European Monographs, 1992, s. 151-172.
• Todorova, Maria, “Was There a Demographic Crises in the Ottoman Empire in the Seventheenth Century”, Etudes Balkaniques, 1988, sy. 2, s. 55-63.
• Toprak, Zafer, “Tarihsel Nüfusbilim Açısından İstanbul’un Nüfusu ve Toplumsal Topografyası”, Toplum ve Ekonomi, 1992, sy. 3, s. 109-120.
• Tuğlacı, Pars, Osmanlı Şehirleri, İstanbul: Milliyet Yay., 1985, 411 s.
• Tuncel, Metin, “Tarih Boyunca Türkiye’de Kent Kuruluşları”, Doğumunun Yüzüncü Yıldönümünde Atatürk’e Armağan, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1981, s. 309-351.
• Uluçay, Çağatay, XVIIinci Yüzyılda Manisa’da Ziraat, Ticaret ve Esnaf Teşkilatı, İstanbul, 1942.
• Ülgen, A. Sami, “Kırşehir’de Türk Eserleri”, Vakıflar Dergisi, 1942, sy. 2, s. 253-261.
• Ülker, Necmi, The Rise of İzmir, 1688-1740, University of Michigan, Doktora tezi, MI, 1974.
• Ülker, Necmi, XVII. ve XVIII. Yüzyıllarda İzmir Şehri Tarihi I. Ticaret Tarihi Araştırmaları, İzmir: Akademi, 1994.
• Ünal, Mehmet Ali, “XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Harput Sancağının Demografik Yapısına Kısa Bir Bakış”, Fırat Havzası Coğrafya Sempozyumu (1986), 14-15 Nisan, s. 263-271.
• Ünal, Mehmet Ali, XVI. Yüzyılda Çemişgezek Sancağı, Ankara: TTK Yay., 1999. 208 TAL‹D, 3(6), 2005, Y. Koç
• Ünal, Mehmet Ali, XVI. Yüzyılda Harput Sancağı, Ankara: TTK Yay., 1989.
• Ülken Hilmi Ziya, “Vakıf Sistemi ve Türk Şehirciliği”, Vakıflar Dergisi, 1971, sy. 9, s. 13- 39.
• Varlık, M. Çetin, “XVI. Yüzyılda Kütahya Sancağında Yerleşme ve Vergi Nüfusu”, Belleten, 1988, c. LII, sy. 202, s. 115-167.
• Veinstein, Gilles (ed.), Selanik 1850-1918, “Yahudilerin Kenti” ve Balkanların Uyanışı, çev. Cüneyt Akalın, İstanbul: İletişim Yay., 1999.
• Yavuz, Erdal, “XIX. Yüzyıl Ankarası’nda Ekonomik Hayatın Örgütlenmesi ve Kent-İçi Sosyal Yapı”, Erdal Yavuz ve Ümit Nevzat Uğurel (der.), Tarih İçinde Ankara (Eylül 1981, Seminer Bildirileri), Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yay., 1984, s. 195-209.
• Yazan, Ümit Meriç, “Bir Asır Boyunca (1840-1940) İstanbul Şehrinin Nüfusunda Meydana Gelen Değişmelerin Tahlili”, Tarih Boyunca İstanbul Semineri (29 Mayıs-1 Haziran 1988)-Bildiriler, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basımevi, 1989, s. 59-74. Yediyıldız, Bahaeddin, “Türk Hayrat Sistemi ve Balkan Şehirleri”, Ali Çaksu (ed.), Balkanlar’da İslam Medeniyeti Milletlerarası Sempozyumu Tebliğleri, Sofya, Nisan 21-23, 2000, İstanbul: IRCICA Yay., 2002, s. 97-106. Yediyıldız, Bahaeddin, Ordu Kazası Sosyal Tarihi, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., 1985. Yenişehirlioğlu, Filiz, “Erken Dönem Balkanları’nda Kent Oluşumu veya Değişim”, 08.12.2005, http://www.akmb.gov.tr/turkce/books/balkanlar/F.%20Yenisehirlioglu.htm
• Yenişehirlioğlu, Filiz, “XIV.-XV. Yüzyıl Mimari Örneklere Göre Bursa Kentinin Sosyal Ekonomik ve Kültürel Gelişimi”, IX. Türk Tarih Kongresi (Ankara 21-25 Eylül 1981), Kongreye Sunulan Bildiriler, c. III, Ankara: TTK Yay., 1989, s. 1345-1353. Yerasimos, Stefanos, “XVI. Yüzyıl İstanbul Nüfusu”, Toplumsal Tarih, 1995, c. III, sy. 14, s. 26-27.
• Yıldırım, Sercan, “Kuruluşundan XVIII. Yüzyıla Kadar Rumeli Edirne Kent Kurgusu ve Yapı Grupları (Manzume, İmaret, Külliye) İlişkisinin Çağdaş Kent ve Mimarlık İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi”, Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 1991.
• Yılmaz, Leyla, “Antalya: Bir Ortaçağ Türk Şehrinin Mimarlık Mirası ve Şehir Dokusunun 16. Yüzyılın Sonuna Kadar Gelişimi (Bir Ortaçağ Arkeolojisi Surveyi)”, Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997.
• Yılmaz, Serap, “J. D. Barbie de Bocage’ın İzmir-Şehir ve Çevresi-Planı Üzerine Bir Çalışma (1780 Yılına Doğru)”, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi (21-25 Ağustos 1989), Ankara: TTK Yay., 1990, s. 765-785.
• Ze’evi, Dror, Kudüs: XVII. Yüzyılda Bir Osmanlı Sancağında Toplum ve Ekonomi, çev. Serpil Çağlayan, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay., 2000.
• Zens, Robert, “Pasvantoğlu Osman Paşa and the Paşalık of Belgrade 1791-1807”, International Journal of Turkish Studies, 2002, c. VIII, sy. 182, s. 89-105.
• Zlatar, Behiya, “XVI. Yüzyılda Saraybosna”, Osmanlı, c. V, Toplum, Güler Eren (ed.), s. 595-600.