TRUKHMEN: A HISTORICAL VARIANT OF TURKMEN IN THE NORTHERN CAUCASUS

Year 2013, Volume: 2 Issue: 2, 75 - 87, 01.12.2013

Sema Aslan

Abstract

The Trukhmen, which is a historical diaspora variant of Turkmen language, is the language of Turkmens who have departed from the Mangyshlak Peninsula and settled North Caucasus in the 17th century forward. About 350 years, living in a multiethnic environment which is away from the main Turkmen land, has some effects on the language and culture of the North Caucasus Trukhmen. After the migration of their ancestors from Mangyshlak Peninsula to Caucasus, in their new residential area, Stavropol Trukhmen’s language has adopted many elements from Kipchak languages, and with the intra-family language contact it has got many interesting linguistic features. In addition to this intra-family language contact, Trukhmen is also in contact with Kalmyk and the Russian, which is the prestigious language of the area. This situation caused the multi-layers language contact phenomena and exposes the language vitality of Stavropol Trukhmen with danger. In this work, the basic linguistic features of North Caucasian Trukhmen will be described

Keywords

Stavropol Turkhmen , language contact, language vitality, endangered languages

TRUHMEN: KUZEY KAFKASYA'DA TARİHİ BİR TÜRKMEN DİASPORA DEĞİŞKESİ

Abstract

Türkmencenin tarihi bir diaspora değişkesi olan Truhmence, Hive hanlarının akınları nedeniyle ata yurtları Mangışlak’tan ayrılarak 17.yy.dan itibaren Kuzey Kafkasya’ya yerleşen Türkmenler tarafından konuşulmaktadır. Yaklaşık 350 yıldır asıl Türkmen alanından uzakta ve farklı hakların bir arada yaşadığı etnokültürel bir çevrede yaşamaları, Kuzey Kafkasya Türkmenlerinin dilleri ve kültürleri üzerinde belirli sonuçlar doğurmuştur. Atalarının Mangışlak’tan Kafkasya’ya göçlerinin ardından, yeni yerleşim bölgelerinde Nogay ve Tatarlarla yoğun ilişkiler yaşayan Stavropol Türkmenlerinin konuştukları Oğuzca, Kıpçakça pek çok unsuru uyarlamış ve aynı aileden gelen dillerin dil içi etkileşimi sonucu, ilgi çekici dilbilimsel gelişmelere de sahne olmuştur. Buna, bir diğer ilişki dili Kalmukça ve bölgedeki geçerli dil Rusça da eklenince, çok katmanlı bir dil ilişkisi durumu ortaya çıkmış ve Stavropol Türkmencesinin dil hayatiyeti tehlikeye maruz kalmıştır. Bu çalışmada, Kuzey Kafkasya Türkmenlerinin dilleri, genel özellikleriyle betimlenmeye çalışılacaktır.

Keywords

Stavropol Türkmencesi, dil ilişkileri, dil hayatiyeti, tehlikedeki diller