VİLUYSK YAKUTLARINDA ŞAMANLIK BAĞIŞININ ALINMASI

Year 2017, Issue: 43, 235 - 250, 31.05.2017

Atilla Bağcı

Abstract

Şamanlık, ruhlar tarafından şaman adayı olarak seçilen kişiye verilen bir bağış-
tır. Şamanlık bağışının alınması ritüeli Şamanizm inancının ortaya çıkış sebeplerinin
aydınlatılmasında önemli rol oynamaktadır. Yakutlarda oyun (şaman), insanlarla tanrılar
ve ruhlar arasında aracıdır. Şamanlar aracılık vazifesi için ruhlar tarafından seçilirler.
Yakutlara göre şamanlar, insanları ruhların bazı zararlarından korur; iyi tanrılardan
ise saadet ve zenginlikler alırlar. Şaman olması için seçilen bebeğin doğumu
sırasında tinsel ruhlar, onun ruhunu çalar ve şaman olması için bir dizi eğitimden
geçirirler. Büyük şaman olacak bebeğin ruhu (salgın kut), tanrıça-şaman Ārı Darhan’ın
kızları tarafından kaçırılır. Bazılarının ruhları ise yer altı dünyasının ruhları
tarafından kaçırılır ve bir eğitime tabi tutulurlar. Şamanlık eğitimi süreci oldukça zorlu
bir süreçtir. Bu eğitim Şamanlık ağacının budaklarında gerçekleştirilir. Bu eğitim
sürecinde aday çeşitli ıstırap ve sıkıntılara maruz kalır; bu süreçte şaman adayının
bedeni ruhlar tarafından parçalanır, kontrol edilir ve tekrar birleştirilir. Vücudun parçalanmasından sonra ruhlar adayın ruhunu yer altı şamanı Arsan Duolay’a götürürler.
Eğitim süreci tamamlandıktan sonra kaçırılmış ruhu, şaman adayına geri döner.
Şamanlar ayin yapmadıkları vakit psikolojik ve fizyolojik rahatsızlık hissederler, ayin
yapınca bu rahatsızlıkları son bulur. Şamanlar birbirleri ile hasımlık ederler, ruhları
vasıtasıyla dövüşürler. Kadın şamanların erkek şamanlardan daha güçlü olduklarına
inanılır. Ünlü şamanlar cinsiyete bağlı olmazlar, otuzuncu yılında gebe kalırlar ve
ıstıraplı şekilde üç defa doğum yaparlar. Viluysk Yakutlarında “Şamanlık bağışının
alınması” pasif bir eylemdir. Aileler çocuklarını Şamanlık davetinden korumaya çalışır,
kimi aileler de o bağışı almak için birtakım eylemler yaparlar. Burada işlenen
konu sadece etnografların değil, psikiyatr hekimlerin de ilgi alanına girmektedir.

Keywords

Viluysk, Tanrı, şaman, ruh, kut, bağış, Āar Darhan, Arsan Duolay, vücut yarılması

References

• "Poluçeniye <Şamanskogo Dara> u Viluyskih Yakutov" (Trudı in-ta Etnografii AN SSSR, nov. Seriya, t.II, Moskova-Leningrad, s. 282-293)