Ellipsis can range from a sound to a sentence in spoken or written
language. Ellipsis in speech or writing is a consequence of the law of least
effort, in other words, saving energy. The law of least effort, also known
as “Zipf’s law” in the world, is to use language in the most effective way
that the other person can understand, without repetition, without further
ado. For this reason, the speaker or writer can make various ellipsis within
the framework of the rules of the language uses.
It is seen that the examples of ellipsis, which are frequently encountered
in spoken language, are also used in written language in some cases. Since
there is no specific rule or order of ellipsis in the spoken language, taking
the spoken language as the basis for the researches may not give correct
results. For this reason, mostly written texts are chosen as a source in
studies about ellipsis. In this study the subject was been discussed within
the framework of some texts selected from Uzbek Turkish works.
In the study, the usage forms of the ellipsis structures in Uzbek
Turkish are been emphasized. The purpose of this is to show the formation
forms of ellipsis in Uzbek Turkish in general. For this reason, first of all,
the views in linguistics of Turkey and Uzbekistan on the term of ellipsis
were given, other terms expressed on this subject were shown, and the
least effort law, which was directly related to the subject of ellipsis and
accepted as the reason for the formation of ellipsis was been emphasized.
Then, the subject of ellipsis in Uzbek Turkish was been examined at the
level of affixes, words, phrases and sentences, based on the texts selected
from literary works. Thus, the subject was been evaluated with a holistic
approach.
Eksiltme, konuşma ya da yazı dilinde bir sesten bir cümle düzeyine
kadar gidebilir. Konuşma veya yazı dilinde eksiltme; en az çaba yasasının, bir başka deyişle enerjide tasarrufun bir sonucudur. Dünyada “Zipf
yasası” olarak da bilinen en az çaba yasası; tekrara düşmeden, sözü fazla
uzatmadan, ekonomik ama karşıdaki kişinin anlayabileceği en etkili şekilde dili kullanmaktır. Bu nedenle konuşur ya da yazar, kullandığı dilin
kuralları çerçevesinde çeşitli eksiltmeler yapabilmektedir.
Konuşma dilinde sıklıkla karşılaşılan eksiltme örneklerinin, bazı
durumlarda yazı dilinde de kullanıldığı görülmektedir. Konuşma dilinde
eksiltmenin belirli bir kuralı ya da düzeni olmadığı için yapılan incelemelerde konuşma dilinin temel alınması doğru sonuçlar vermeyebilir. Bu
nedenle eksiltmeyle ilgili çalışmalarda daha çok yazılı metinler kaynak
olarak seçilmektedir. Bu çalışmada da konu, Özbek Türkçesi eserlerinden
seçilmiş bazı metinler çerçevesinde ele alınmıştır.
Çalışmada, eksiltme yapılarının Özbek Türkçesindeki kullanım biçimleri üzerinde durulmuştur. Bundaki amaç, genel olarak eksiltmenin
Özbek Türkçesindeki oluşum biçimlerini göstermektir. Bu sebeple öncelikle eksiltme terimi konusunda Türkiye ve Özbekistan dil bilimindeki görüşler verilmiş, bu konuda dile getirilen diğer terimler gösterilmiş,
eksiltme konusuyla doğrudan ilişkili olan ve eksiltmenin oluşum sebebi
kabul edilen en az çaba yasası üzerinde durulmuştur. Daha sonra Özbek Türkçesinde eksiltme konusu; edebȋ eserlerden seçilen metinlerden hareketle ek, kelime, kelime grubu ve cümle düzeyinde incelenmiştir. Böylelikle konu, bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmiştir.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Language Studies |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | March 25, 2022 |
Published in Issue | Year 2022 Issue: 53 |