A Study on Coping Strategies and Religious Coping in Individuals Going Through the Divorce Process

Year 2024, Issue: 9, 9 - 40, 30.06.2024

Esma Salim Hüseyin Certel

https://doi.org/10.59379/tdpd.1267281

Abstract

In recent years, especially in modern societies, a significant increase in divorce rates has been observed according to official data. This increase in divorce cases should be evaluated in the context of social change. Although different from each other, political, cultural, social, and economic dynamics, which are closely related to each other, have accelerated social change. These changes have been reflected in family and marital relationships in society. For example, expectations of spouses from marriage have begun to change. The tolerance of spouses towards incompatibility between them has weakened. Reactions of individuals and society towards phenomena such as divorce, which were mostly considered taboo, have changed. As a result, these and similar developments have paved the way for an increase in divorce rates in recent years. As a process, divorce creates intense stress on individuals due to the challenges and difficulties faced. This intense stress caused by the divorce process can have different effects on individuals. Therefore, individuals exhibit different coping strategies. Some people may turn to religion to protect themselves from the intense stress situations they are exposed to in life and to overcome exhausting and overwhelming situations. The central problem of this research is the coping strategies of individuals in the face of stress caused by the divorce process. The research focuses on the coping strategies and religious coping styles used by individuals going through the divorce process to deal with stressful situations they face. This research was conducted using quantitative methods and was carried out in accordance with the relational survey model, which is among the survey models. The population of the study consists of individuals who filed for contested divorce cases at the 1st Family Court of Isparta Courthouse between January 1 and December 31, 2015. A total of 105 people, including 54 women and 51 men, who were suitable for the situation and agreed to participate in the study, were included in the research. After obtaining their verbal consent, a personal information form about some demographic characteristics was first applied to the participants. Then, the Religious Coping Styles Scale and the Coping with Stress Scale were applied. According to the results of the research, it was concluded that gender, age, educational status, income status, and self-perceived religiosity are factors that affect the coping and religious coping styles of individuals going through the divorce process.

Keywords

Psychology of religion, Divorce process, Stress, Coping, Religious coping

Boşanma Sürecindeki Bireylerde Başa Çıkma Stratejileri ve Dinî Başa Çıkma Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Son yıllarda, özellikle modern toplumlarda, resmi bilgilere göre bo-şanma oranlarında ciddi oranda artış yaşandığı dikkatleri çekmekte-dir. Boşanma vakalarındaki söz konusu artış, toplumsal değişim bağlamında değerlendirilmelidir. Birbirinden farklı olmakla birlikte, birbiriyle yakından ilişkili siyasal, kültürel, sosyal ve ekonomik kö-kenli dinamikler toplumsal değişimi hızlandırmıştır. Bu değişimler, toplumda aile ve evlilik ilişkilerine yansımıştır. Örneğin, eşlerin evli-likten beklentileri değişime uğramaya başlamıştır. Eşler arasındaki uyumsuzluğun yine eşler tarafından tolere edilmesi zayıflamıştır. Boşanma gibi çoğu tabu kabul edilen olgulara karşı birey ve toplu-mun verdiği tepkiler değişime uğramıştır. Netice itibarıyla bu ve benzeri gelişmeler son yıllarda boşanma oranlarının yükselmesine zemin hazırlamıştır. Bir süreç olarak boşanma, karşı karşıya kalınan zorluklar ve sıkıntılar nedeniyle bireyler üzerinde yoğun stres ya-ratmaktadır. Boşanma sürecinin yarattığı bu yoğun stres, kişiler üzerinde birbirinden farklı etkiler yaratabilmektedir. Dolayısıyla bi-reyler farklı başa çıkma yolları sergilemektedir. Bazı kimseler yaşa-mında maruz kaldığı yoğun stres durumlarından kendilerini koruya-bilmek, yıpratıcı ve bunaltıcı durumların üstesinden gelebilmek için dine tutunabilmektedir. Boşanma sürecinin yarattığı stres karşısında bireylerin başa çıkma stratejileri bu araştırmanın merkezî problemi-ni oluşturmaktadır. Araştırmada boşanma sürecindeki bireylerin karşı karşıya kaldıkları stresli durumlarla baş etmede kullandıkları stresle başa çıkma stratejileri ve dinî başa çıkma tarzları konu edil-miştir. Bu araştırma metodolojik açıdan nicel yöntemle yapılmış olup, çalışma tarama modelleri arasında yer alan ilişkisel taramaya uygun olarak yürütülmüştür. Araştırma evrenini, Isparta Adliyesi 1. Aile Mahkemesi’ne 2015 yılının 1 Ocak ile 31 Aralık ayları arasında çekişmeli boşanma davası açmış kişiler oluşturmaktadır. Söz konu-su duruma uygun olan ve araştırmaya dahil olmayı kabul eden 54’ü kadın, 51’i erkek toplam 105 kişi araştırmaya dahil edilmiştir. Sözlü onamlarının ardından katılımcılara önce bazı demografik özellikleri hakkında kişisel bilgi formu uygulanmıştır. Ardından Dinî Başa Çıkma Tarzları Ölçeği ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği uygu-lanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre boşanma aşamasındaki birey-lerde; cinsiyet, yaş, eğitim durumu, gelir durumu, kendine yönelik dindarlık algısı değişkenlerinin bireylerin stresle başa çıkma ve dinî başa çıkma tarzlarını etkileyen faktörler olduğu sonucuna ulaşılmış-tır.

Keywords

Din psikolojisi, Boşanma süreci, Stres, Başa çıkma, Dini başa çıkma

References

• Altıntaş, S. (2014). Depresyon ile dinsel başa çıkma arasında ilişki üzerine bir çalışma (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atar, F. (2007). Nikâh. İslam Ansiklopedisi (Vol. 33, pp. 112-117). TDV Yayınları.
• Atkinson, R. L., & Atkinson, R. C. (1999). Psikolojiye giriş (Y. Alogan, Çev.). Arkadaş Yayınevi.
• Ayan, S. (2004). Evlilik birliğinin korunması. Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• Ayten, A. (2012). Tanrı’ya sığınmak. İz Yayıncılık.
• Ayten, A., & Sağır, Z. (2014). Dindarlık, dinî başa çıkma ve depresyon ilişkisi: Suriyeli sığınmacılar üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 47, 5-18.
• Bakırcıoğlu, R. (2012). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü. Anı Yayınları.
• Certel, H. (1998). İslami ibadetlerin psikososyal işlevleri. Ekev Akademi Dergisi, 1(3), 149-156.
• Çağlayan, H. (2016). Ahlâkî davranış açısından inanç ve görev ah-lakı. e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 8(1), 93-107.
• Çevik Demir, Ş. (2013). Ergenlerde benlik saygısı ve dini başa çıkma (Yayımlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ekşi, H. (2001). Başaçıkma, dini başaçıkma ve ruh sağlığı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma: Eğitim, ilahiyat ve mühendislik fakültesi öğrencilerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ezra Park, R. (2017). Sosyoloji ve sosyal bilimler sosyoloji bilimine giriş I (D. B. Aksel, Çev.). Pinhan Yayınları.
• Emiroğlu, K., & Aydın, S. (2003). Antropoloji sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1986). Stress processes and dep-ressive symptomatology. Journal of Abnormal Psychology, 95(2), 107-113.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji (C. Güzel, Çev.). Kırmızı Yayıncılık.
• Gözübüyük, A. Ş. (2001). Hukuka giriş ve hukukun temel kavramları. Turhan Kitabevi.
• Hawkins, D. N. (2005). Unhappily ever after: Effects of long-term, low-quality marriages on well-being. Social Forces, 84(1), 445-465.
• Hökelekli, H. (2012). Din psikolojisine giriş. Dem Yayınları.
• Hökelekli, H. (2013). Psikolojiye giriş. Emin Yayınları.
• Kavas, E. (2013). Dini tutum-stresle başa çıkma ilişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaya, F. (2014). Zihinsel engelli çocuklara sahip ailelerde problem çözme ve dini başa çıkma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koç, M. (2009). Dinsel pratiklerin sıklık düzeyleri ile dinî başa çıkma arasındaki ilişki: Ergenler üzerine ampirik bir araştırma. Bilimname, 1, 140-182.
• Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. Springer.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınhay & D. Kömürcü, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Pargament, K. I. (1997). The psychology of religion and coping. Guil-ford Press.
• Pargament, K. I., Ensing, D. S., Falgout, K., Olsen, H., Reilly, B., Van Haitsma, K., & Warren, R. (1990). God help me (I): Religious coping efforts as predictors of the outcomes to significant negative life events. American Journal of Community Psychology, 18(6), 793-824.
• Peker, H. (2011). Din psikolojisi. Çamlıca Yayınları.
• Rycroft, C. (1989). Psikanaliz sözlüğü (M. Sağman Kayatekin, Çev.). Ara Yayıncılık.
• Şahin, N. H., & Durak, A. (1995). Stresle başa çıkma tarzları: Üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34), 56-73.
• Şentepe, A. (2009). Yaşlılık döneminde temel problemler ve dini başa-çıkma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şentürk, H. (2010). İslami hayatın psikolojik temelleri. İz Yayıncılık.
• Tarhan, N. (2005). Kadın psikolojisi. Nesil.
• Timuçin, A. (2004). Felsefe sözlüğü. Bulut Yayınevi.
• Topuz, İ. (2003). Dini gelişim seviyeleri ile dini başa çıkma tutumları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Ulu-dağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Turan, A. (2009). Özel eğitim gerektiren çocukların problemleri, din ve aile tutum davranışları (otistik çocuklar örneği) (Yayımlanmamış yüksek li-sans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Turner, B. S. (2014). Klasik sosyoloji (İ. Çetin, Çev.). İletişim Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). Evlenme ve boşanma istatistikleri 2022. Haber Bülteni, 49347.
• Türküm, A. S. (2002). Stresle başa çıkma ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenilirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(18), 25-34.