YÜKSEKÖĞRETİMDE UYGULANAN TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ SÜRECİNDE GÖZARDI EDİLEN UNSURLARDAN "TKY MERKEZİ" VE "EĞİTİM PROGRAMLARI"

Yıl 2008, Cilt: 6 Sayı: 2, 163 - 188, 01.06.2008

Nurdan Kalaycı

Öz

Ulusal zenginlik için eğitim, onun kalitesi ve etkinliği birinci derecede önem
taşımaktadır. Yükseköğretim kurumlarında uygulanan toplam kalite yönetimi uygulamalarının
değerlendirilmesi ve bu uygulamaların kalitesine ilişkin sorunlarının tartışılması
gerekmektedir. Bu çalışma, toplam kalite yönetimi uygulamalarında son derece önemli olan
ve göz ardı edildiğinde kaliteyi etkileyen iki konuyu tartışarak uygulamalar için somut
öneriler sunmayı amaçlamıştır. İlk olarak, yükseköğretim kurumlarında uygulanan toplam
kalite yönetimi çalışmalarında oluşturulması gerekli “eğitim öğretim odaklı TKY merkez”i ve
görevleri tartışılacaktır. Ardından bir Yükseköğretim kurumunda programlar düzeyinde
uygulanan öğretim programlarının geliştirilmesi sürecine katkı sağlayacak bir yapılanma ve
uygulama önerisi sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, toplam kalite yönetimi, TKY merkezi, eğitim programları

"TQM CENTER" AND "CURRICULUM” THAT HAVE BEEN NEGLECTED DURING THE APPLICATION PROCESS OF TQM IN HIGHER EDUCATION

Öz

Education, its quality and effectiveness are having the utmost importance to achieve
national wealth. It is important and necessary to evaluate Total Quality Management
applications that taking place in Turkish higher education institutions and to discuss
problems related to the quality of TQM (Total Quality Management) applications especially
in teaching. This study aims to discuss and give concrete suggestions for TQM applications
related to two points which are very important in the applications of TQM and affecting the
quality negatively in the case of not considering throughly. First of all, “Teaching based
TQM- center” which is necessary to be established for proper applications of TQM in any
higher education institution and the center’s functions will be discussed. Secondly, a
restructuring and an application suggestion, which contribute to the process of curriculum
development in a programme of any higher education institution, will be provided.

Anahtar Kelimeler

Higher education, total quality management (TQM), curriculum, TQM center

Kaynakça

• Adams, D. (1998). Eğitimde kalitenin tanımlanması. (Çev. Cemaloğlu, N.). Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(14), 233–248.
• Akşit, T. B., Mızıkacı, A. E., Mızıkacı F. (2000). Yükseköğretimde toplam kalite yönetimi. Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(21), 9–19.
• Aktan, C. (2004). Yönetim/insan-yönetim/üretim kaynakları. www.canaktan.org.tr.
• Aktan, C. (1999). Devlet yönetiminde toplam kalite. Türk İdare Dergisi, 71(422), 1– 13.
• Ashword, A., Harvey, R:C. (1994). Assesing quality in further and higher education, London: Jessica Kingsley Publishers.
• Ata, A. (2000). Yükseköğretimde toplam kalite yönetimi, ABET ölçütleri ve makine mühendisliğinde uygulanması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bailey, D., Bennett, J. V. (1996). The realistic model of higher education, Quality Progress, 29, 77–79.
• Balcı, A. 1998. Yükseköğretimde toplam kalite yönetimi ölçeği, Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(15), 319–334.
• Baş, T. (2000). ISO 9000:2000 Kalite yönetim sistemi, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Billing D., Thomas H. (2000). The international transferiblity of quality assesment systems for higher education: the Turkish experience. Quality in Higher Education, 6(1)
• Bozkurt, R. (2005). Aile işletmelerinde sürekliliğin sağlanması. Anahtar Dergisi, 17(193), 14.
• Bursalıoğlu, Z. (2003). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Byrne, G. (1998). Total quality management in engineering education-a case study from University College Dublin, European Journal of Engineering Education, 23, 435–442.
• Ceylan, M. (1998). Yükseköğretim kurumlarında toplam kalite yönetimi (Abant İzzet Baysal Üniversitesi Örneği). Yayımlanmamış Doçentlik Çalışması, Düzce.
• Ceylan, M. (1998). Yükseköğretim kurumlarında toplam kalite yönetimi, Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(16), 485–502.
• Costin, H. (1999a). “Quality in education", in: Strategies for quality improvement, (2nd ed), NewYork, Dryden, 559–568.
• Costin, H. (1999b).“Total quality management in higher education institutions", in: Strategies for quality improvement,(2nd ed), NewYork, Dryden, 583–590.
• Çelik, V. (1998). Bilgi toplumunun eğitim sistemi ve geleceğe yönelik eğilimleri, Yeni Türkiye, 21. Yüzyıl Özel Sayısı, 1(19).
• Deming, E.W. (1998). Krizden çıkış. İstanbul: KalDer Yayınları.
• Demirel, Ö. (1999). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme, Ankara: Pegem Yayınları.
• Doğan, İ. (1999). Eğitimde kalite ve akreditasyon sorunu: eğitim fakülteleri üzerine bir deneme. Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(20).
• Drucker, F. P. (1993). Gelecek için yönetim (çev: Fikret Üçcan). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Edward, D. (1991). Total quality management in higher education. Management Sevices, 35(12), 18–20.
• Efil, İ. (1999). Toplam kalite yönetimi ve ISO 9000 kalite güvence sistemi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Ensby, M., Mahmoodi, F. (1997). Using the baldrige award criteria ın college classrooms, Quality Progress, 30, 85–91.
• Erçetin, Ş. Ş. (2001). Biz akademisyenler geleceğin yükseköğretim kurumlarını yaratmaya hazır mıyız? Eğitim Yönetimi Dergisi, 7 (25), 75–86.
• Evans, J. R. (1996). What should higher education be teaching about quality? Quality Progress, 29, 83–88.
• Feldman, K. A. (1977). Consistency and variability among college students in rating their teachers and courses: a review and analysis. Research in Higher Education, 6, 233–274.
• Fraser, J. (1995). CQI and course redesign. Coordinations Corner, 1, 6.
• Gencel, U. (2001). Yükseköğretim hizmetlerinde toplam kalite yönetimi ve akreditasyon. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(3), 164–218.
• Gençyılmaz, G., Zaim, S. (1999). Eğitimde toplam kalite yönetimi, İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 28 (2), 9–35.
• Gitlow, H., Oppenheim, A., Oppenheim, H. (1995). Tools and methods for improvement, (2nd ed), Boston: Irwin 4–8.
• Hergüner, G. (1998). Eğitimde toplam kalite uygulamasının sağlayacağı yararlar, Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(13), 11–21.
• Hortaçsu, N. (1998). Grup içi ve guruplar arası süreçler (1. Baskı). Ankara: İmge Kitapevi, 46.
• Ishikawa, K. (1985). What is total quality control, the japanese way. New Jersey: Mc Graw Hill.
• Jenkins, L. (1998). Sınıflarda öğrenmenin iyileştirilmesi, İstanbul: KalDer Yayınları, 18.
• Juran, J. M., Gryna, F. M. (1993). Quality planning and analysis, (3rd ed), NewYork: McGraw Hill, 7–10.
• Kaptan, S. (1995). Bilimsel araştırma teknikleri. Ankara: Bilim Yayınları.
• Karslı, M. D., Yıldız, K., Akgün, N., Cerit, Y., (2001). Yeni yönetim teorilerinin bazı kavramları açısından eğitim fakültelerinin akreditasyonu uygulamasının analitik olarak değerlendirilmesi, Eğitim Yönetimi Dergisi, 7(27), 347–358.
• Kavrakoğlu, İ. (1994). Toplam kalite yönetimi ve kişisel bir yorum. Görüş Dergisi, Kasım, 33–37.
• Kavrakoğlu, İ. (1996). Toplam kalite yönetimi, İstanbul: KalDer Yayınları.
• Kayıkçı, K. (1999). Toplam kalite yönetiminde liderlik, Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(20), 577–595.
• Korkut, H. (1999). Öğretim üyelerinin pedagojik formasyon gereksinimleri. Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(20), 477–502.
• Köşkli, Ş. (2001). Yükseköğretimde Toplam Kalite Yönetimi ve ABET Uygulamalar., Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Külahçı, E. (1995). Total Quality Management in Higher Education: A case study in Marmara University Engineering Faculty. Unpublished Master Thesis. Marmara University, İstanbul.
• Linn, R., Gronlund, N., (1995). Measurement and assessment in teaching. (7th ed). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Liu, N. C., Cheng Y. (2005). Academic ranking of world universities– methodologies and problems, Higher Education in Europe, 30(2).
• Marchese, T. (1999). “TQM reaches academy", in: Strategies for quality improvement, (2nd ed), NewYork: Dryden, 569–582.
• McCaslin, N. L. (1990). A framework for evaluating local vocational education education programs. erıc digest. Information Series. No, 344.
• Mehrez, A, Weinroth, G. J., Israeli, A. (1997). Implementing quality one at a time, Quality Progress, 30,93–96.
• Mızıkacı, F., Aksu, M., (2002). Yükseköğretimde toplam kalite uygulamaları için bir değerlendirme modeli. Eğitim Yönetimi Dergisi, 8(29), 101–113.
• Middlehurst, R. (1995). Leadership, quality and instituonal effectiveness, Higher Education Quarterly, 3(49), 266–285.
• Nacakcı, Z. (2004). Eğitimde toplam kalite yönetim felsefesinin müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda gerekliliği, Milli Eğitim Dergisi, 32 (164), 142–151.
• Özdemir. S. (2002). Eğitimde toplam kalite yönetimi. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 253–270.
• Özden, Y. (1998). Yeni kurulan üniversitelerde toplam kalite yönetiminin uygulanması. Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(13), 39–47.
• Özgener, Ş., Güneş, İ. Küçük ölçekli ve teknoloji yoğun işletmelerde toplam kalite yönetimi, http://bahadirakin.tripod.com/teknolojiyogun.htm.
• Rao, A. (1996). Total quality manegement: A crossfunctional perspective, New York: Wiley.
• Schoengrund, C. (1996). Aristotle and total quality management. Total Quality Management, 7 (1), 79–91.
• Seymour, D. T., Collett. C. (1991). Total quality manegement in higher education: A critical assesment. Metheun, MA:Goal/QPC.
• Sönmez, V. (2007). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şale, İ. (2001). Adım adım toplam kalite uygulaması. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Tekin, M., Gül, H. (2004) Eğitim kurumlarında toplam kalite yönetimi anlayışı ve uygulamaları üzerine Gazi Osman Paşa Üniversitesinde bir araştırma.
• Tosun, İ. (2003). Yükseköğretimde Ne Yapılmalı, Ne Yapılmak İsteniyor? Orta Doğu yuksekogretim.pdf : indirilme tarihi 12.10 .2007.
• www.che.metu.edu.tr/~itosun/data/
• Tribus, M. (1990). Three systems of total quality. Coral Springs; Tribus.
• TÜBA-TÜBİTAK-TTGV-Bilim-Teknoloji-Sanayi Tartışmaları Platformu, Avrupa Birliğinin Bilim-Teknoloji ve Mühendislik Alanlarına İlişkin Akreditasyon Kural ve Kurumları Çalışma Grubu, Yükseköğretimde Kalite Yönetimi Alt Grubu Raporu, Şubat 1996, Ankara, 67.
• Unesco. (2000). Yirmi birinci yüzyılda yükseköğretim, vizyon ve eylem. (Türkçeye uyarlayan: Gülsüm Baskan). Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(22), 167–189.
• Ünal, S. (1999). Eğitim örgütlerinde toplam kalite yönetimi ögeleri ve uygulamalarda karşılaşılan engeller, Eğitim Yönetimi Dergisi, 5 (19), 341–351.
• Ünal, S. (2000). Toplam kalite yönetiminde eğitim örgütleri yöneticilerinin sorumlulukları, Eğitim Yönetimi Dergisi, 6 (22), 261–268.
• Vardar, Ö. (2004). Yükseköğretimde Kalite Değerlendirmesi I.
• Vardar, Ö. (2004). Yükseköğretimde Kalite Değerlendirmesi, II.
• Varış, F. (1996). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Alkım yayınları.
• Vazzana, G., Bachmann, D., Elfrink, J. (1997). “Does higher education practise what it teaches?", Quality Progress, 30, 67–70.
• Wallace, J. B. (1999). “The case for student as customer", Quality Progress, 32,47– 51.
• Weinstein, L. B., Petrick, J. A., Saunders, P. M. (1998). “What higher education should be teaching about quality-but ıs not", Quality Progress, 31, 91–95.
• Yükseköğretim Kurulu. (2003). Türk Yükseköğretimin Bugünkü Durumu, Ankara.
• Yükseköğretim Kurulu. (2003). Gelişmekte Olan Ülkelerde Yükseköğrenim, Ankara.
• http://www.yodek.org.tr/ :YÖDEK Rehberi, indilme tarihi: 18.2.2008