İKİ DİLLİ ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN YAZILI ANLATIMLARININ SÖZ DİZİMİ VE ANLAM BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Year 2022, Volume: 11 Issue: 2, 741 - 753, 15.06.2022

Gülan Kalı , Mustafa Volkan Coşkun

Abstract

Bu çalışmada Türkçeyi ikinci dil olarak edinmiş olan iki dilli ortaokul öğrencilerinin yazılı anlatımları, söz dizimi ve anlam bakımından incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim öğretim yılı bahar yarıyılında Mardin’in Mazıdağı ilçesinde öğrenim görmekte olan 15’i kız, 16’sı erkek olan iki dilli 31 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışma grubunun tamamı ilk olarak bölgesel dillerini ardından da okulda veya sosyal çevrede Türkçeyi art zamanlı bir şekilde edinmiş olan iki dilli öğrencilerden oluşmaktadır. Çalışma nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada öğrencilerden elde edilen yazılı anlatım çalışmaları üzerinde içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada iki dilli ortaokul öğrencilerinden kendilerine önceden verilmiş olan beş görselden yola çıkarak bir ders saati içerisinde kurgusal metin oluşturmaları istenmiştir. Yazma sürecinde metni oluşturan öğrencilere herhangi bir müdahalede bulunulmamış; yalnızca kendilerine sunulan görsellerden yaratıcı yazma çalışması yapmaları sağlanmış ve Türkçeyi ikinci dil olarak edinmiş olan bu öğrencilerin oluşturmuş oldukları metinlerdeki söz dizimleri ve anlam unsurları incelenmiştir. Öğrencilerin yazılı anlatımlarında oluşturdukları söz dizimleri ve anlam unsurlarında bölgesel dillerinin etkili olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

İki dillilik, söz dizimi, anlam, yazılı anlatım

References

• Adıgüzel, Y. (2011). Almanya Türklerinde dil-din-kimlik. İstanbul: Şehir Yayınları.
• Akalın, Ş. H. (2004). Avrupa Birliği ülkelerinde yaşamakta olan Türklerin Türkçe öğrenimi sorunları. Türk Dili, 633, 195-199.
• Aksan, D. (1997). Anlambilim, anlambilim konuları ve Türkçe’nin anlambilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
• Arı, G. (2010). Altıncı ve yedinci sınıf öğrencilerinin yazdığı hikâye edici metinlerin değerlendirilmesi. TÜBAR, 27, 43-75.
• Aşçı, U. D. (2013). İngiltere’deki Türkçe konuşan toplumda iki dillilik (bilingualism) ve dil karışması (Interference). B. Gül (Ed.), Bengü bitig. Ahmet Bican Ercilasun armağanı içinde (ss. 97-118). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Aydın, G. ve Gün, M. (2018). Çok uluslu aileye sahip iki dilli çocukların Türkçe sözlü dil becerilerinin yanlış çözümleme yöntemine göre İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi 6(2), 325-342.
• Aykaç, N. (2016). İkidillilik bağlamında Kürtçeden Türkçeye çevrilen bazı ifadeler. International Journal of Kurdish Studies, 2(2), 238-249.
• Babayiğit, M. V. (2016). İngilizce, Kürtçe ve Türkçede zamanların sentaks (sözdizimsel) karşılaştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baker, C. (2011). Foundations of bilingual education (5th Edition). Bristol, New York, Ontario: Multilingual Matters.
• Barın, E. (2006). Yurt dışındaki Türk çocuklarına Türkçe öğretiminde dikte ve yazılı anlatımın önemi. TDAY Belleten, 21-32.
• Belet, Ş. D. (2009). İki dilli Türk öğrencilerin ana dili Türkçeyi öğrenme durumlarına ilişkin öğrenci-veli ve öğretmen görüşleri (Fjell İlköğretim Okulu örneği, Norveç). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 71-85.
• Biçer, N. ve Alan, Y. (2018). İki dillilik bağlamında Suriyeliler üzerinde Türkçenin etkisi. Yeni Türkiye, 24(100), 346-352.
• Bingöl Arslangilay, A. S. (2013). 3. kuşak Türk çocukları ve iki dilli-iki kültürlü eğitim modelleri (Hessen Eyaleti Koala Projesi.) Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bloomfield, L. (1933). Language. New York: Henry Holt and Company.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (25. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cengiz, K. ve Türk, H. (2009). Hatay’da iki dillilik ve iki dillilikten kaynaklanan dil karışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 190-208.
• Coşkun, M. V. (2009). Ana dili eğitiminde parçalarüstü birimlerin önemi ve teknoloji destekli olarak kavratılması. Bilig, 48, 41-52.
• Coşkun, M. V. (2015). Türkçenin ses bilgisi. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Çıkrıkçı, S. (1999). Ankara il merkezindeki resmi banka okullarına devam eden 5-6 yaş çocuklarının okul olgunluğu ile aile tutumu arasındaki ılişkinin ıncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Derman, S., Bardakçı, M. ve Öztürk, M. S. (2017). An investigation of read speech of Arabic students learning Turkish as a second language in terms of stress and pause. Journal of Language and Linguistic Studies, 13(1), 215-231.
• Erkan, S. (2011). Farklı sosyoekonomik düzeydeki ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 186-197.
• Fitzgerald, D., Spiegel, D. L. & Cunnigham, J. W. (1991). The Relationship between Parental Literacy Level and Perceptions of Emergent Literacy. Journal of Reading Behaviour, 13, 191-213.
• Genç, Y. (2004). Almanya’da çokkültürlülük kültürlerarası eğitim ve Türk öğrencilerin durumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Göçer, A. (2010). Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 178-195.
• Gözüküçük, M. (2015). Anadili Türkçe olmayan ilkokul öğrencilerine ilkokuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Grosjean, F. (2008). Studying bilinguals. Oxford: Oxford University Press.
• Günay, V. D. (2015). İki ya da çok dillilik ve Avrupa toplumu. 1. Uluslararası Türkçe Öğretimi Kongresi, Belçika.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel.
• Hamers, J. F., & Blanc, M. H. (2000). Biliguality and bilingualism. Cambridge: Cambridge University Press.
• Haugen, E. (1953). The norwegian langauge in America: A sudy in bilingual behavior. Philadelphia: Penn., University of Pennsylvania Press.
• İpek, C. (2011). Velilerin okul tutumu ve eğitimine katılım düzeyleri ile aileye bağlı bazı faktörlerin ilköğretim öğrencilerinin seviye belirleme sınavları üzerindeki etkisi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(2), 69-79.
• Kalı, G. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının öyküleyici anlatımlarının bağdaşıklık ve tutarlılık unsurları açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kan, M. O. ve Yeşiloğlu, F. (2017). İlk okuma yazma öğretiminde izlenen aşamalarda iki dilli çocukların yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara dair çözüm önerileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 519-533.
• Merriam, S. (1998). Qualitative Research and Case Study Applications in Education. Revised and expanded from case study research in education. USA: JB Printing.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications. Erişim adresi https://vivauniversity.files.wordpress.com/2013/11/milesandhuberman1994.pdf.
• Oruç, Ş. (2016). Ana dili, ikinci dil, iki dillilik, yabancı dil. The Journal of Academic Social Science Studies, 45, 279-290.
• Sallabaş, M. E. (2012). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin konuşma kaygılarının değerlendirilmesi. Turkish Studies, 7(2), 2199-2218.