Kant’ın Ahlak Felsefesi’nde Bireyin Rolü

Year 2025, Issue: 24, 76 - 83, 01.12.2025

Sümeyye Topakkaya Uçkun

https://doi.org/10.55256/temasa.1725473

Abstract

Kaynağı alışkanlık olan eylemler, bizlere eylemlerimizi sorgulatma amacı gütmez. Bu durum, istek ve eylemlerimizi gözden geçirmenin karşıtı olarak fayda ve haz çıktılı eylemlerde bulunma alışkanlığıdır. Bu durumda niyetlerimize odaklanmak yerine, eylemlerimizden çıkar sağlamayı düşünür ve sonucu bizleri mutluluğa taşıyacak eylemlerde bulunmak isteriz. Böyle bir hareket tarzı bizi gerçek bir istemeden, daha doğrusu ‘insani’ bir istemeden uzaklaştırmış olur. İnsan varlığına yakışan isteme, Kant’ın deyimiyle ‘iyi isteme’, hayat yolundaki yegâne amaç ve pusuladır. Kant’ın saf pratik alanı temellendirme çabası bu bağlamda değer kazanmaktadır. İnsan kendi özüne uygun bir yaşam sürmelidir bu da ancak evrensel bir yasa ile mümkün hale gelir. İnsanın kendi varlığına yakışır bir hayat sürmesi; kendi özünde saklı bulunan değeri öğrenmeye başlaması ve bu değeri hayatında sürdürmesiyle olanaklı hale gelir. Bu insani değer Kant’a göre hali hazırda sahip olduğumuz ve varoluşumuzda bulunan onurdur. ‘İnsan’ olmamızdan açığa çıkacak, yani bilinebilir hale gelecek bu özsel değer bütün insanlarda ortak olarak bulunur ve bu ortaklık, Kant’ın evrensel ahlak yasasının temelini oluşturur. İşte iyi isteme, bu ortaklığı sağlayacak olan bir buyruktur; çünkü iyi isteme insan onuruna en uygun olan istemedir.

Keywords

İnsan , İyi İsteme , Eylem , Değer , Yasa , Yaşam

Person’s Role in Kant’s Moral Philosophy

Abstract

Actions whose source is habitual are not intended to make us question our actions. This is a habit of taking in actions with benefits and pleasures as opposed to reviewing our wishes and actions. In the case, instead of focusing on our intentions, we want to take advantage of our actions and take actions that will lead us to happiness. Such a way of action would have taken us away from a real will, or rather a human will. That is will that befits human existence, in Kant’s words ‘good will’, is the only purpose and compass in the way of life. Kant's effort to base pure practical reason is worthed in this context. A person must live a life that corresponds to his own essence, which is only possible through a universal law. It becomes possible for a person to live a life worthy of his own existence; to begin to learn the worth hidden in his own essence and to continue his life with awareness of this worth. According to Kant, this human worth is a honour, we already have and based in our existence. This essential worth, which will be revealed from our being’ human', that is, become known, is common to all people, and this partnership forms the basis of Kant's universal law of morality. Good will is a command that will ensure this community; because the good will the most appropriate will of human honour.

Keywords

Person , Good Will , Action , Worth , Law , Life

References

• Çakmak, E. “Kant, Etik ve Ahlak Üzerine,” Cogito Sonsuzluğun Sınırında: Kant 41-42, (2005): 235-239.
• Çetinkıran Balcı, E. “İsteme Özgürlüğünden Eylem Özgürlüğüne: Kant’ın Özgürlük Görüşü.” Doktora Tezi, Ankara Hacettepe Üniversitesi, 2018.
• Gözkan, H.Bülent. Kant’ın Şemsiyesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları: 2018.
• Heimsoeth, H. Kant’ın Felsefesi. Çeviren: Takiyettin Mengüşoğlu, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2016.
• Kant, Immanuel. Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi. Çeviren: İonna Kuçuradi, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2002.
• Kant, Immanuel. Pratik Aklın Eleştirisi. Çeviren: İonna Kuçuradi, Ülker Gökberk ve Füsun Akatlı, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 1994.
• Ketenci, T. ve M. Topuz. “Kant ve Nietzsche’de İsteme Kavramı,” Flsf 8, 5, (2009): 1-16.
• Rawls, J. “Kant’ın Ahlak Felsefesinin İzlekleri,” Cogito Sonsuzluğun Sınırında: Kant 41-42, (2005): 241-275.
• Topakkaya, A. ve E.Erman Rutli. Kant’tan Hegel’e Alman İdealizmi. Ankara: Fol Yayınları, 2021.
• Ürek, O. “Kant’ta A Priori Sentetik-Pratik Bir Önerme Olarak Ahlak Yasası ve Saygı Duygusu,” Kaygı 11, 19, (2008): 11-20.