Endonezya Açe’deki Cami Mimarisi ve Serambi Mekkah Adı Verilen Mihrab Nişleri

Year 2024, Volume: 5 Issue: 1, 323 - 342, 30.06.2024

Ayşe Yanık

https://doi.org/10.53352/tevilat.1484689

Abstract

Endonezya’nın Sumatra Adası’nda yer alan Açe, özerk bir bölgedir. Bölgede ilk olarak Hindu ve Budist krallıklar yer alırken, ilk devlet Müslümanlar tarafından kurulmuştur. Hint Okyanusu’nun batısında yer alması, bölgeye çok fazla Müslüman tüccarın gelmesine sebep olmuştur. Hint ve Arap Müslümanlar aracılığıyla İslam’la tanışan bölgedeki yapılar, Arap, Hint ve yerel mimari unsurların bir arada kullanıldığı görülmektedir. Bu çalışmada erken dönemlerde İslam’la tanışmış Açe bölgesinin İslam mimarisi açısından Cami mimarisi incelenmiştir. Makaleye konu olan camiler, bulundukları bölgelerin önemli yapılarıdır. Camiler, sultanın halkla bir araya geldiği, eğitim faaliyetlerinin yürütüldüğü bir nevi medrese konumunda olup, aynı zamanda birçok sosyal faaliyetin gerçekleştiği merkezlerdir. Her bölgenin merkezi bir camisi bulunmakla birlikte, bunların en önemlisi Beytürrahman Camii’dir. Daha sonra inşa edilen camilerin genellikle ona benzediği görülmektedir. Mimari açıdan farklı kültürlerin etkisi altındaki yapıların tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Çalışmanın asıl konusu ise ‘Serambi Mekkah (Kâbe Kapısı) adı verilen Açe’de görülen mihrabların dikkat çekici şekilde Kâbe Kapısı şeklinde yapılmış olmalarıdır.

Keywords

Enzonezya, Açe, Cami, Mimari, Mihrab

Mosque Architecture and Mihrab Niches Called Serambi Mekkah in Aceh, Indonesia

Abstract

References

• Acehtrend. “Keuchik Leumik Camii”. Erişim 24 Mayıs 2024. https://cdn.acehtrend.com/files/images/wp-dsc_7163.jpg
• Anugerahkubah. “Masjid Agung Babussalam”. Erişim 24 Mayıs 2024. https://www.anugerahkubah.com/masjid-agung-babussalam-sabang-nangroe-aceh-darussalam/
• Ceylan, Ayhan. “Osmanlı Klasik Dönemi’nde Balkanlar’da Bir Eyâlet-i Mümtâze Örneği Olarak Cezâyir-İ Seb’a-i Müctemia Cumhuru”. II. Türk Hukuku Tarihi Kongre Bildirileri. 559-571, ts.
• Dingeç, Emine. “XVI. yüzyılda Osmanlı – Açe İlişkileri”. Turkish Studies 5/1 (2010),954-973.
• Dunia Masjıd. “MAsjid Baitul Makmur”. Erişim 14 Haziran 2024
• https://duniamasjid.islamic-center.or.id/268/masjid-agung-baitul-makmur/
• Göksoy, İ Hakkı. “Malay-Endonezya Kaynaklarına Göre Türkler ve Osmanlı-Açe İlişkileri”. Tarih İncelemeleri Dergisi 14/1 (01 Haziran 1999), 175-187.
• Kurtulmuş, Numan. "Açe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1/329-332. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Nasutıon, Irham Walad. İbadet Mekânı Tasarımında Kültürel Farklılıklar – Türkiye ve Endonezya’da Camilerin Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Özay, Mehmet. “Erken Dönemlerden Yakın Geçmişe Kadar Açe Alimlerine Kısa Bir Bakış”. M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 36 (2009/1), 237-254.
• ___________“Açe’de Bir Türk Alimi: Baba Davüd”, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 33 (2007/2), 169-186.
• Reıd, Anthony. Menuju Sejarah Sumatra Antara Indonesia dan Dunia. Jakarta: Yayasan Pustaka Obor Indonesia, 2011.
• Şah, Razaulhak. “Açi Padişahı Sultan Alâeddin’in Kanunî Sultan Süleyman’a Mektubu”. Tarih Araştırmaları Dergisi 5/8 (1967), 373-409. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000297
• Ünal, Sadettin. “Kâbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/14-21. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• Visitbandaaceh. 24 Mayıs 2024. https://www.visitbandaaceh.com/masjid-keuchik-leumik-lamseupeung-kota-banda-aceh-aceh/
• Yukarikayalar. “Kâbe Kapısı”. 24 Mayıs 2024. https://yukarikayalar.wordpress.com/2017/12/14/kabenin-kapisi-ve-ustundeki-ayetler/
• Yurdakul, İlhami. "XIX. yüzyılda Osmanlı Açe İlişkileri Osmanlı Hilafetinin Güney Asya’da Dinî- Siyasî Nüfuzu", Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 13 (2005), 19-48.