Skills and Values Concepts in Life Science Course Curriculum

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 44 - 77, 31.12.2022

Ayşe Aşkan Bayram Tay , Durdane Öztürk

Öz

This study intents to reveal to what extent the Life Science Lesson Curriculum covers the skills and values that children should acquire, and also to depict the use of these skills and values in a comparative manner. In line with this core goal, the objectives, behaviors and achievements in the Life Science Lesson Curriculums have been reviewed with regards to skills and values. Furthermore, to what level these skills and values were covered and their distribution in the curriculums have also been studied. Document analysis method from the qualitative methods is used in this research and the data, which was analyzed and interpreted, is collected from the 1926, 1936, 1948, 1968, 1998, 2005/2009, 2015 and 2018 Life Science Lesson Curriculums each of which was considered a document. According to the document analysis related to the skills and values that the 1926, 1936, 1948, 1968, 1998, 2005/2009, 2015 and 2018 Life Science Lesson Curriculums cover, all of the 1926, 1936, 1948, 1968, 1998, 2005/2009, 2015 and 2018 Life Science Lesson Curriculums include skills and values. 1998, 2005/2009 and 2018 curriculums, each covering 26 skills, are the ones that contain the highest number of skills. The 1968 curriculum, covering only 16 skills, is the one that covers the least skills. When reviewed in terms of Curriculum dimension, the 2018 curriculum, covering 22 values, is found to be the one that covers the highest number of values. The 1926 curriculum, covering only 5 values, is the one that covers the least skills. When skills and values dimensions were reviewed together, it is found that the 2018 curriculum is the most concentrated curriculum among the other Life Science Lesson Curriculums and the 1968 curriculum is found to be the least concentrated one.

Anahtar Kelimeler

Hayat bilgisi dersi, öğretim programı, beceriler, değerler, Life science lesson, curriculum, skills, values

Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programlarında Beceriler ve Değerler

Öz

Bu çalışmada Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programlarında öğrencilere kazandırılması gereken beceriler ve değerlerin yer alma durumlarının belirlenmesi ve becerilerin ve değerlerin yer alma durumlarının karşılaştırmalı olarak betimlenmesi amaçlanmıştır. Bu temel amaç doğrultusunda Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programlarında yer alan hedef, davranış ve kazanımlar; beceriler ve değerler bakımından incelenmiş olup becerilerin ve değerlerin ne düzeyde yer aldığı ve öğretim programları içerisinde nasıl bir dağılım gösterdiği belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından doküman inceleme yöntemi kullanılmış ve 1926, 1936, 1948, 1968, 1998, 2005/2009, 2015 ve 2018 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programları birer doküman olarak kabul edilerek veriler toplanmış, analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. 1926, 1936, 1948, 1968, 1998, 2005/2009, 2015 ve 2018 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programlarında yer alan ve kazandırılması hedeflenen beceriler ve değerlere ilişkin doküman incelemesi sonuçlarına göre 1926, 1936, 1948, 1968, 1998, 2005/2009, 2015 ve 2018 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programının tamamında beceriler ve değerler yer almıştır. 1998, 2005/2009 ve 2018 programları 26’şar beceriyi içermesi bakımından en çok beceriye sahip programlardır. 19 beceri ile 1968 programı en az beceri içeren program olmuştur. 2018 programının 22 değer ile en çok değere sahip program olduğu görülürken 1926 programı 5 değer ile en az değer içeren program olmuştur. Beceri ve değer boyutları birlikte ele alındığında Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programlarından en yoğun programın 2018 programı olduğu, ve en az yoğunluğun 1926 programında olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hayat bilgisi dersi, öğretim programı, beceriler, değerler, Life science lesson, curriculum, skills, values.

Kaynakça

• Akçay, H., Kapıcı, H. (2016). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı ve Temel Beceriler. Semra Güven ve Selahattin Kaymakcı (Ed.), Hayat Bilgisi Öğretimi içinde (112-131). Ankara: Pegem Akademi
• Akyürek Tay, B., Baş, M. (2017). Cumhuriyet’ten Günümüze Hayat Bilgisi Öğretim Programlarına Karşılaştırmalı Bir Bakış. Bayram Tay (Ed.), Hayat Bilgisi Öğretimi Etkinlik Örnekleriyle içinde (46-73). Ankara: Yargı
• Ata, B. (1998). John Dewey ve Türkiye’de ilköğretimde tarih öğretimi (1923-1930). Atatürk’ün Cumhuriyetin İlanından Sonraki Hedefleri Sempozyumunda Sunulan Bildiri, Kocaeli, Haziran
• Atik, S., Aykaç, N. (2019). Hayat Bilgisi öğretim programlarının değerlendirilmesi (1926-2018). Trakya Eğitim Dergisi, 9(4), 708-722.
• Baysal, N.Z. (2015). Hayat Bilgisi Öğretimi. Mehmet Gültekin (Ed.). Hayat Bilgisi dersinde beceri öğretimi içinde (216-248), Ankara: Nobel Akademik.
• Bektaş, M., Sellum, F. S. ve Polat, D. (2019). 2018 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı'nın 21. Yüzyıl Öğrenme ve Yenilikçilik Becerileri Açısından İncelenmesi.
• Bölük, E. (2018). Çizgi filmlerde yer alan değerlerin ilkokul Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programında yer alan
• Çaylak, A. (2020). İlk Askerî Darbe ve Büroratik Vesayetin Kurumsallaşması. Muhittin Ataman (Ed.), Türkiye Cumhuriyeti Siyasi Tarihi içinde (72-86), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Demir, K., Demirhan İşcan, C. (2007). Hayat bilgisi dersinde değerler ve değerler eğitimi. 1. Ulusal İlköğretim Kongresi,15(17), 1-15.
• Demirel, A. (2020). Türkiye Cumhuriyeti Siyasi Tarihi. Muhittin Ataman (Ed.), Tek Parti Döneminde Türkiye içinde (26-47). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Demirel Balık, Z. (2016). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programındaki değerler bağlamında Hayat Bilgisi ders kitapları ile yüz temel eser listesindeki ulusal masalların karşılaştırılması (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Demirel, Ö. (1992). Türkiye'de Program Geliştirme Uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 27-43.
• Doğan, S. (2010). Öğretmenlerin 2005 yılı ilköğretim programına yönelik tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(4), 2019-2050.
• Ekmen, M. ve demir, M.K. (2019). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies.2019(77),35-57.
• Erbil, B. A., Doğan, B. (2019). İlkokul Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı İçin Öğretmenlerin Görüşlerine
• Esemen, A., Sadioğlu, Ö. (2019). 2018 Tarihinde Yenilenen Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı Kazanımlarında Ulusal Değerler. Academy Journal of Educational Sciences, 3(1), 14-27.
• Esemen, A. (2019). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı kazanımlarının kök değerler ile ilişkisinin değerlendirilmesi. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 16-29.
• Gözel, Ü. (2018). Hayat Bilgisi dersi öğretim programının değerler eğitimi açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Gözütok, D. (Tarihsiz). Cumhuriyet İlanından 2013’e Türkiye’de Program Geliştirme Çalışmaları. Cumhuriyet’in İlanından 2013’e Öğretim Programlarının Analizi içinde (1-23). Ankara: Yargı Yayınevi.
• Güleryüz, H. (2008). Hayat Bilgisi Öğretimi ve Programları. Hayat Bilgisi Öğretimi Ve Programı içinde (71-244). Ankara: Pegem Akademi.
• Güneş, F. (2018). Öğretmen Yetiştirmede Beceri Yaklaşımı. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(2), 1-16.
• Gündoğan, A. (2017). 2015 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programının Sosyal Beceriler Bağlamında İncelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 437-456.
• Güven, S. (2013). İlköğretim ders programlarının öğrenciye kazandırılması hedeflenen değerler açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 355-374.
• Işık, Ş. (2005). Türkiye'de kentleşme ve kentleşme modelleri. Ege Coğrafya Dergisi, 14(1-2), 57-71.
• Karakuş, C. (2021). İlkokul Hayat Bilgisi Programı (2018) Kazanımlarının Yaşam Becerileri Yönünden İncelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 1-25.
• Karasu Avcı, E., Ketenoğlu Kayabaşı Z. E. (2018). Hayat Bilgisi dersi öğretim programlarının amaçlarındaki değerlerin içerik analizi (1936-2018). Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35), 27-56.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştirma yöntemleri. Manevi temelli sosyal hizmet araştırmaları
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak analiz. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15), 170-189.
• Kocaoluk, F., Kocaoluk, M.Ş. (2000). İlköğretim Okulu Programı 1-5 Sınıfların Yıllık, Ünite Ve Günlük Plan Örnekleri. İstanbul: Kocaoluk.
• Koç, E. S. (2020). Yaşam Becerilerinin Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programlarında Yer Alma Durumu. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 605-624.
• Kurt, Ö. (2019). 6-10 Yaş Çocuk Öykü Kitaplarının Meb 2018 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programında Bulunan Değerler Yönünden İncelenmesi (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Küçük, F. (2016). Birleştirilmiş ve müstakil sınıf öğrencilerinin Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programındaki özgüven, yardımseverlik ve yeniliğe açıklık değerlerini kazanma düzeyleri (Master's thesis, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Lickona, T. (1992). Educating For Character (How Our Schools Can Teach Respect and Resposibility). New York: Bantam Books.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (1926). İlköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar Hayat Bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Millî Eğitim Basımevi
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (1936). İlköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar Hayat Bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Millî Eğitim Basımevi
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (1948). İlköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar Hayat Bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (1968). İlköğretim 1, 2 ve 3. sınıflar Hayat Bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (1998). Hayat Bilgisi dersi (İlkokul 1, 2 ve 3. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2009). Hayat Bilgisi dersi (İlkokul 1, 2 ve 3. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2015). İlkokul ve Hayat Bilgisi dersi öğretim programı. (1, 2 ve 3. Sınıflar) öğretim programı. https://ttkb.meb.gov.tr adresinden 01.12.2016 tarihinde ulaşıldı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı (İlkokul 1, 2 ve 3. Sınıflar.
• http://mufredat.meb.gov.tr adresinden 21.03.2020 tarihinde ulaşıldı.
• Merriam, S., B. (2013). Nitel Araştırma Desen Ve Uygulama İçin Bir Rehber. Selahattin Turan (Çev.), Ankara: Nobel.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Sage.
• Mızıkacı, F., Alkın Şahin, S. (tarihsiz). 1998 İlköğretim Programı. Dilek Gözütok vd. (Ed.), Cumhuriyet’in İlanından 2013’e Öğretim Programlarının Analizi içinde (167-207) Ankara: Yargı Yayınevi.
• Narin, D. (2015). İlköğretim hayat bilgisi dersi öğretim programı'nın vatandaşlık bilgi, beceri ve değerlerini kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri (Doctoral dissertation, Anadolu University (Turkey)).
• Narman, B. (2011). İlköğretim Hayat Bilgisi Ders Programında Yer Alan Duyuşsal Kavramların Gelişim, Program ve Beceri Açısından İncelenmesi (Doctoral dissertation, Marmara Universitesi (Turkey)).
• Neuman, W. L. (2014). Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches. Harlow: Pearson
• Özer, M., Aktaş, B. Ç. (2019). Değerler Eğitimi Devamlılığı: Okul Öncesi Eğitim Programından Hayat Bilgisi Öğretim Programına. Ilkogretim Online,18(1).
• Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi.
• Öztürk, D. (2021). Controversial issues: A mixed study with middle school students. Participatory Educational Research,9(4), 1-18.
• Öztürk, T. (2015). Öğrencilerin Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programındaki temel becerileri kazanmalarına yönelik öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim, 40(181)
• Saldana, J. (2022). Nitel Araştırmalar İçin Kodlama El Kitabı. Aysel Tüfekçi ve Süleyman Nihat Şad (Çev.), Ankara: Pegem Akademi.
• Sıcak, A., Eker, C. (2016). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı kazanımlarının öz düzenleme becerileri açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1).
• Şahin, M. (2009). Cumhuriyetin Kuruluşundan Günümüze Türkiye’de Hayat Bilgisi Dersi Programlarının Gelişimi. Journal of International SocialResearch, 2(8), 402-410.
• Şimşek, N. (2010). 2005 Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı’na Önceki Programlarla Karşılaştırmalı Bir Bakış. Nurdan Baydal (Ed.), Hayat Bilgisi Öğretimi içinde (50-66). İstanbul: Lisans.
• Tay, B., Baş, M. (2015). 2009 ve 2015 Yılı Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programlarının Karşılaştırılması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 341-374.
• Tay, B., Baş, M. (2015). Çok kültürlü eğitim anlayışı temelli öğrenme-öğretme yaklaşımı. Etkinlik Örnekleriyle Güncel Öğrenme-Öğretme Yaklaşımları-III, 61-95.
• Tay, B. (2017). Hayat Bilgisi: Hayatın bilgisi. Bayram Tay (Ed.), Etkinlik Örnekleriyle Hayat Bilgisi Öğretimi içinde (1-39). Ankara: Pegem.
• Temiz, N. (2019). İlkokul 3. Sınıf Hayat Bilgisi Dersi 2018 Yılı Öğretim Programının Karakter Eğitimi Açısından İncelenmesi. Başkent University Journal of Education, 6(2), 147-154.
• Tutkun, Ö. F. (2010). 21. yüzyılda eğitim programının felsefi boyutları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 993-1016.
• Ulubey, Ö., Türe, E. (tarihsiz). 1936 İlkokul Programı. Dilek Gözütok vd.(Ed.), Cumhuriyet’in İlanından 2013’e Öğretim Programlarının Analizi içinde (73-100). Ankara: Yargı.
• Ütkür, N. (2018). 2009 ve 2015 Hayat Bilgisi öğretim programlarının sınıf öğretmenlerinin görüşleriyle karşılaştırılması. Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, (28).
• Yaşaroğlu, C. (2013). Hayat Bilgisi dersi kazanımlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 8(7).
• Yaşaroğlu, C. (2018). Öğretim programlarında değerler: Hayat Bilgisi dersi örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(5), 725-733.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlere Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin
• Wach, E., Ward, R. (2013). Learning About Qualitative Document Analysis. Ids Practıce Paper In Brıef, 13, 1-10.