Üniversite Adaylarının Bölüm Tercihleri: Bir Kariyer Araştırma Yöntemi Olarak Bölüm Tanıtımları

Year 2014, Volume: 5 Issue: 41, 61 - 74, 23.04.2014

Neşe Alkan

Abstract

Öz: Bu çalışmada, üniversite tercih dönemlerinde, adaylara üniversite ve bölümler hakkında detaylı bilgi vermek amacı ile pek çok üniversite tarafından gerçekleştirilen etkinliklerinden biri olan, yüz-yüze bölüm bilgilendirme görüşmelerinin, üniversite adaylarının tercihlerine olan etkisi araştırılmıştır. Araştırma üç ayrı çalışmadan oluşmaktadır. Çalışma 1 ve 2’de, Ankara’da bulunan bir Vakıf Üniversitesinin Psikoloji bölümü öğretim elemanları tarafından tercih döneminde (Temmuz - Ağustos 2011) gerçekleştirilen, bölüm bilgilendirme görüşmelerine katılmış 58 üniversite adayı, Çalışma 3’de ise adı geçen bölümde öğrenim gören 167 öğrenci araştırmaya dahil edilmişlerdir. Araştırma sonuçlarına göre üniversite tercih döneminde bölüm ve üniversite hakkında bilgi alan adayların bölüm hakkındaki görüşlerinin olumlu yönde değiştiği, bilgilendirme görüşmesi sonucunda ilgili bölümü tercih edeceğini belirten adayların sayısının arttığı görülmüştür. Bilgilendirme görüşmesi sonrasında, tercihleri arasında ilgili bölüme yer vereceğini belirten adayların büyük kısmının ise ilgili bölümü tercih etmedikleri bulunmuştur. Çalışma 3’de ise üniversite öğrencilerinin ilgili bölüm hakkında bilgi edinmek için kullandıkları kaynaklar ve bu kaynakların tercihleri üzerinde ne derece etkili olduğu araştırılmıştır. En önemli etkenlerin, sırası ile, bölüm ziyareti, üniversite ve bölümün internet sayfaları, ÖSYM kılavuzu ve dershane rehber öğretmenler/psikolojik danışmanlar, en az etkisi olan kaynakların ise eğitim fuarları, televizyon, ilan panosu tanıtımları ve gazete ilanları olduğu bulunmuştur.

Anahtar Sözcükler: üniversite tercihleri, bölüm tanıtımı, tercih davranışı, üniversite ve bölüm hakkında bilgi kaynakları

Abstract: This study investigated the effects of department visits on the university and department preferences of the prospective university students. The study consisted of three independent studies. Study 1 and 2 were conducted with prospective students who visited the related department in person and received one-to one information regarding the psychology department. Study 3 was conducted with the current students of the related psychology department. The Findings revealed that, department visits changed the attitudes of prospective students in a positive way. More participants reported that they were going to choose the related department after the department visits. However after the announcement of university entrance examination, it was revealed that they did not include the department in question in their actual preference list. Results of study 3 revealed that, the current students of the department, collected information regarding the department through department visits, university and the department’s web pages, ÖSYM catalogue and their guidance and counseling teachers. The least influential resources were education fairs, TV, billboard and newspaper advertisements.

Keywords: university preferences, department info sessions, information sources about the department and the university

Keywords

üniversite tercihleri, bölüm tanıtımı, tercih davranışı, üniversite ve bölüm hakkında bilgi kaynakları

References

• Baltes, P. B., Staudinger, U. M. ve Lindenberger, U. (1999). Lifespan psychology: Theory and application to intellectual functioning. Annual Review of Psychology, 50(1), 471-507.
• Blustein, D. L. (1997). A context-rich perspective of career exploration across the life roles. The Career Development Quarterly, 45(3), 260-274.
• Brown, S. D. ve Lent, R. W. (1996). A social cognitive framework for career choice counseling. The Career Development Quarterly, 44(4), 354-366. Elde edilme tarihi: 27 Aralık 2013. http://onlinelibrary.wiley.com/ doi/10.1002/j.2161-0045.1996.tb00451.x/pdf
• Dietrich, J. ve Salmela-Aro, K. (2012). Parental involvement and adolescents’ career goal pursuit during the post-school transition. Journal of Adolescence, 36(1), 121-128.
• Dietrich, J., Parker, P. ve Salmela-Aro, K. (2012). Phase- adequate engagement at the post-school transition. Developmental Psychology, 48(6), 1575.
• Hacıfazıloğlu, Ö. ve Özdemir, N. (2010). Undergraduate student’s expectations of foundation universities and student profi le: Suggestions for university administrators. Eğitim ve Bilim. 35(155), 118-130.
• Hearne, L. (2009). Five great colleges want her. How will she decide? A report on High Achieving Seniors and the College Decision. Elde edilme tarihi: 10 Eylül 2011. http://www.lipmanhearne.com/Libraries/ Resources_Documents/Lipman_Hearne_High- Achieving_Seniors_Study_2009.pdf
• Hearne, L. (2010). Wondering what works? The changing marketing mix in higher education. A report on marketing spending at colleges and universities. Elde edilme tarihi: 10 Eylül 2011. http://www.lipmanhearne. com/Libraries/Key_Insights_Documents/2010_LHI- CASE_Marketing_Spend_Report.pdf
• Heckhausen, J., Wrosch, C. ve Schulz, R. (2010). A motivational theory of life-span development. Psychological Review, 117(1), 32.
• Khatel, M. (1972). Secondary school attitudes toward Memphis State University. Elde edilme tarihi: 25 Ekim 2011. http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED077375.pdf
• Kirschner, T., Hoffman, M. A. ve Hill, C. E. (1994). Case study of the process and outcome of career counseling. Journal of Counseling Psychology, 41(2), 216.
• Lent, R. W. (2005). A social cognitive view of career development and counseling. In Brown, S. D. ve Lent, R.W. (Eds), Career Development and Counseling: Putting Theory and Research to Work. (pp. 101-127). Hoboken, NJ, US: John Wiley & Sons Inc, xiv, 682 pp.
• Milli Eğitim Bakanlığı, Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı. (2001). Milli Eğitim Sayısal Veriler 2001. Elde edilme tarihi: 23 Ekim 2012. http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/arsiv.html
• Milli Eğitim Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı. (2011). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2010- 2011. Elde edilme tarihi: 23 Ekim 2012 http://sgb.meb. gov.tr/istatistik/arsiv.html
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (2001). ÖSYM Basın Toplantısı. Elde edilme tarihi: 23 Ekim 2012 http://www.osym.gov.tr/belge/1-5169/20-temmuz- 2001-tarihli-oss-basin-duyurusu.html
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (2001). ÖSYS Yükseköğretim Programları Kontenjan Özet Tablosu. Elde edilme tarihi: 28 Ekim 2012. http://www.osym. gov.tr/belge/1-5079/osys-yuksekogretim-programlari- orgun-kontenjan-ozet-tab-.html
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (2011). 2011- ÖSYS Yerleştirme Sonuçlarına ilişkin Sayısal Bilgiler. Elde edilme tarihi: 28 Ekim 2012. http:// www.osym.gov.tr/dosya/1-58052/h/02-2011 osysyerlestirmesonuclarinailiskinsayisalbilgile-.pdf
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (2012). 2012-ÖSYS’ye Başvuran Aday Sayıları. Elde edilme tarihi: 28 Ekim 2012. http://www.osym. gov.tr/belge/1-13264/2012-osysye-basvuran-aday- sayilari-16012012.html
• Özyürek, R. ve Kılıç-Atıcı, M. (2002). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi kararlarında kendilerine yardım eden kaynakların belirlenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 17(2), 33-42.
• Peterson, G. W., Sampson Jr, J. P., Lenz, J. G. ve Reardon, R. C. (2002). A cognitive information processing approach to career problem solving and decision making. Career Choice and Development, 4, 312-369.
• Porfeli, E. J. ve Skorikov, V. B. (2010). Specifi c and diversive career exploration during late adolescence. Journal of Career Assessment, 18(1), 46-58.
• Savickas, M. L. (2008). Helping people choose jobs: A history of the guidance profession. In J.A. Athasasou and R.V. Esbroeck (Eds), International handbook of career guidance (pp. 97-113). Springer Netherlands.
• Sikora, J. ve Saha, L., J. (2009). Gender and professional career plans of high school students in comparative perspective. Educational Research and Evaluation. 15 (4), 385-403.
• Super, D. E. (1990).A life-span, life-space approach to career development. In D. Brown, L. Brooks (Eds.), Career Choice and Development: Applying Contemporary Theories to Practice (2nd ed., pp. 197–261). San Francisco: Jossey-Bass. Elde edilme tarihi: 12 Aralık 2013. http://psycnet.apa.org/psycinfo/1990-97532-007
• Turley, R., N., L. (2006). When parents want children to stay home for college. Research in Higher Education. 47(7), 823-846.
• Tynkkynen, L., Nurmi, J. E. ve Salmela-Aro, K. (2010). Career goal-related social ties during two educational transitions: Antecedents and consequences. Journal of Vocational Behavior, 76(3), 448-457.
• Usera, J. (1989). Study of interests in academic, technical, and extracurricular college programs by high school juniors and seniors. Elde edilme tarihi: 18 Eylül 2011. http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED303211.pdf
• Ültanır, E. (2005). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) mesleği ve psikolojik danışman eğitimi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 102- 111.
• Yeşilyaprak, B. (2012). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığında paradigma değişimi ve Türkiye açısından sonuçlar: Geçmişten geleceğe yönelik bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, (12)1, 97-118.
• Young, R. A. ve Valach, L. (2004). The construction of career through goal-directed action. Journal of Vocational Behavior, 64(3), 499-514.
• Yükseköğretim Kurulu. Devlet Üniversiteleri. Elde edilme tarihi: 20 Eylül 2011. http://www.yok.gov.tr/content/ view/531/
• Yükseköğretim Kurulu. Vakıf Üniversiteleri. Elde edilme tarihi: 20 Eylül 2011. http://www.yok.gov.tr/content/ view/532/
• Yüksel-Şahin, F. (2012). School counselors’ assessment of the psychological counseling and guidance services they offer at their schools. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 47, 327-339.