ÜSTBİLİŞE DAYALI ÖĞRETİM YÖNTEMİNİN ÖĞRENCİLERİN ÜSTBİLİŞ FARKINDALIKLARI VE TUTUMLARINA ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 900 - 925, 11.05.2021

Fatma Güler Gürsel , Behiye Akçay

https://doi.org/10.24315/tred.745748

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma üstbilişe dayalı öğretim yönteminin yedinci sınıf ışık ünitesinde öğrencilerin üstbiliş farkındalığı ve fen bilimleri dersine karşı tutumlarına etkisini incelemek amacıyla iç içe karma desende gerçekleştirilmiştir. Çalışma İstanbul’daki bir ortaokulda 65 yedinci sınıf öğrencisi ile Işık ünitesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Deney grubunda üstbilişe dayalı öğretim, kontrol grubunda ise Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) programı uygulanmıştır. Veriler Biliş Üstü Ölçeği, Fen ve Teknoloji Dersi Tutum Ölçeği ve Düşünme Kaydı Kâğıdı kullanılarak toplanmıştır. Tutum testinin genel sonuçlarına bakıldığında hem ön test hem son test puanlarında kontrol ve deney grupları arasında anlamlı farklılık bulunamamıştır ancak ders alt boyutunda deney grubu lehine anlamlı bir fark gözlenmiştir. Biliş üstü ölçeği sonuçlarında grupların son test puanları karşılaştırıldığında deney grubu lehine istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılaşma görülmektedir. Ölçeğin alt boyutları incelendiğinde son testlerin biliş bilgisi alt boyutunda deney grubunun lehine bir farklılaşma görülmüştür. Faktörler bazında bakıldığında ve açıklayıcı bilgi, yöntemsel bilgi ve kendini değerlendirme faktörlerinde ortalamalar arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

üstbiliş, tutum, ışık ünitesi, fen bilgisi eğitimi

Kaynakça

• Ahmet, A. ve Ramazan, A. (2011). Biliş Ötesi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Alemdar, A. (2009). Bilişüstü beceri eğitiminin fen bilgisi öğrencilerinin başarılarına, kavram kazanımlarına, kavramlarının sürekliliğine ve transferine etkisi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ataalkın, A. N. (2012). Üst bilişsel öğretim stratejilerine dayalı öğretimin öğrencilerin üst bilişsel farkındalık ve becerisine, akademik başarı ile tutumuna etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Bağ, H., Uşak, M. ve Caner, F. (2006). Üst biliş (metacognition). In M. Bahar (Ed.), Fen ve Teknoloji Öğretimi (pp. 249-276). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Blakey, E ve Spence, S. (1990). Developing Metacognition, ERIC Clearinghouse on Information Resources Syracuse, ERIC Identifier: ED327218.
• Brown, A. L. (1977). Knowing when, where and how to remember: A problem of metacognition. Center for the Study of Reading, Technical Report No. 47, 1-131.
• Brown, A. L., Bransford, J. D. (1982). Learning, remembering and understanding. Center for the Study of Reading, Technical Report No. 244, 1-257.
• Brown, A. L., Campione, J. C. ve Day, J. D. (1980). Learning to learn: On training students to learn from texts. Center for the Study of Reading, Technical Report No. 189. 1-35.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2016). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. İkinci Baskı. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çakıroğlu, A. (2007a). Üstbiliş. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 21-27.
• Çakıroğlu, A. (2007b). Üstbilişsel strateji kullanımının okuduğunu anlama düzeyi düşük öğrencilerde erişi artırımına etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çalışkan, M. ve Sünbül, A. M. (2011). Öğrenme stratejileri öğretiminin yürütücü biliş bilgisine, yürütücü biliş becerilerini kullanmaya ve başarıya etkisi (ilköğretim 6. sınıf türkçe dersi örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 133-153.
• Doğan, A. (2013). Üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretim. Middle Eastern & African Journal of Educational Research (MAJER), 3, 6-20.
• Eggert, S., Ostermeyer, F., Hasselhorn, M. ve Bögeholz, S. (2013). Socioscientific decision making in the science classroom: The effect of embedded metacognitive instructions on students’ learning outcomes. Education Research International, 309894, 1-12.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring a new area of cognitive developmental ınquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911.
• Georghiades, P. (2000). Beyond conceptual change learning in science education: focusing on transfer, durability and metacognition. Educational Research, 42(2), 119-139.
• Hartman, H. J. (2001). Developing students' metacognitive knowledge and strategies. In H. J. Hartman (Ed.) Metacognition in learning and instruction: theory, research, and practice (p. 33-68). Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic Publishers.
• Hennesey, M. G. (1999). Probing the dimensions of metacognition: Implications for conceptual change teaching-learning. National Association for Research in Science Teaching.
• Higgins, B.A. (2000). An analysis of the effects of integrated instruction of metacognitive and study skills upon the self-efficacy and achievement of male and female students. Yüksek Lisans Tezi. Ohio, Miami Üniversitesi.
• Jayapraba, G. ve Kanmani, M. (2013). Metacognitive awareness in science classroom of higher secondary students. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 4(3), 49-56.
• Joseph, N. (2006). Strategies for success: teaching metacognitive skills to adolescent learners. The NERA Journal, 42(1), 33-39.
• Karakelle, S. ve Saraç, S. (2010). Üst biliş hakkında bir gözden geçirme: üstbiliş çalışmaları mı yoksa üst bilişsel yaklaşım mı. Türk Psikoloji Yazıları, 13(26), 45-60.
• King, A. (1991). Effects of training in strategic questioning on children’s problem-solving performance. Journal of Educational Psychology, 83, 307–317.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara.
• Nuhoğlu, H. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersine yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. İlköğretim Online, 7(3), 627-639.
• O’Neil, H. ve Abedi, J. (1996). Reliability and Validity of a State Metacognitive Inventory Potential for Alternative Assessment, CSE Technical Report 469, National Center for Research on Evaluation, Standards, and Student Testing (CRESST).
• O'Neil, H. ve Brown, R. S. (1997). Differential Effects of Question Formats in Math Assessment on Metacognition and Affect, CSE Technical Report 449, National Center for Research on Evaluation, Standards, and Student Testing (CRESST).
• Özkaya, A. (2013). Üstbilişsel ve internet tabanlı üstbilişsel öğretim yöntemlerinin öğrencilerin hücre bölünmesi ve kalıtım konusundaki başarılarına, tutumlarına ve üstbilişsel düşünme düzeylerine etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Paris, S. G. ve Winograd, P. (1990). Promoting metacognition and motivation of exceptional children. Remedial and Special Education, 11(6), 7-15.
• Pintrich, P. R. (2002). The role of metacognitive knowledge in learning, teaching, and assessing. Theory Into Practice, 41(4), 219-225.
• Schraw, G. (1998). Promoting general metacognitive awareness. Instructional Science, 26, 113–125.
• Schraw, G.; Crippen, K. J. ve Hartley, K. (2006). Promoting self-regulation in science education: metacognition as part of a broader perspective on learning. Research in Science Education, 36, 111–139.
• Schraw G. ve Dennison, R. S. (1994). Assesing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19, 460-475.
• Schraw, G. ve Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review, 7, 351-371.
• Special Education Support Service. (2009). Metacognition for the classroom and beyond: differentiation and support for learners. http://www.sess.ie 23.05.2016 tarihinde ulaşılmıştır.
• Swartz, R. J. ve Perkins, D. N. (1989). The Practitioners, Guide to Teaching Thinking Series Teaching Thinking: Issues and Approaches. Midwest Publications.
• Tanner, K. D. (2012). Promoting student metacognition. CBE-Life Science Education, 11, 113-120.
• Tarricone, P. (2011). The taxonomy of metacognition. New York: Psychology Press.
• Teaching Excellence in Adult Literacy (2010). Fact Sheet No. 4: Metacognitive Processes https://teal.ed.gov/tealGuide/metacognitive adresinden 08.04.2014 tarihinde alınmıştır.
• Tobias S. ve Everson, H. T. (2002). Knowing what you know and what you don’t: further research on metacognitive knowledge monitoring. College Board Research Report, 2002-3. College Entrance Examination Board, New York.
• Veenman, M. V. J., Hout-Wolters B. H. A. M. V.& Afflerbach P. (2006). Metacognition and learning: conceptual and methodological considerations. Metacognition Learning, 1, 3-14.
• Wilson, J. (2001). Methodological difficulties of assessing metacognition: A new approach. Australian Association for Research in Education Conference, Fremantle.
• Yıldız, E ve Ergin, Ö. (2007). Bilişüstü ve fen öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(3), 175-196.
• Yıldız, E., Akpınar, E., Tatar, N. ve Ergin, Ö. (2009). İlköğretim öğrencileri için geliştirilen biliş üstü ölçeği’nin açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3), 1573-1604.