VERİ İŞLEME ÖĞRENME ALANINA İLİŞKİN KAZANIMLARIN VE DERS KİTAPLARININ BİLİŞSEL SEVİYELERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 20, 26.01.2022

Nadide Yılmaz

https://doi.org/10.24315/tred.755836

Cited By: 1

Öz

Veri devrimi ile birlikte günlük yaşamın her alanında veriye dayalı kararlar almanın önemi bireylerin istatistiğe ilişkin bilgi ve becerilere sahip olması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda bu çalışmada 2018 matematik öğretim programının veri işleme öğrenme alanına ilişkin kazanımların ve ders kitaplarının bilişsel seviyelerini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Ayrıca kazanımlar ile ders kitaplarının bilişsel seviyelerinin örtüşme düzeyleri incelenmiştir. Bu amaçla nitel araştırma yöntemi benimsenmiş ve doküman incelemesi yapılmıştır. Ders kitapları ve kazanımlar bu doğrultuda içerik çözümlemesi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular kazanımların ağırlıklı olarak anlama ve uygulama bilişsel seviyelerini içerdiğini göstermiştir. Ders kitaplarında yer alan görevlerin ise ilişkilendirmeye dayanmayan ve ilişkilendirmeye dayanan bilişsel seviyelerinde yoğunlaştığı dikkati çekmiştir. Ders kitapları ile kazanımların bilişsel seviyeleri arasında ciddi farklılıklar olduğu dikkati çeken bir diğer bulgudur. Buradan hareketle gerek ders kitapları gerekse kazanımlara ilişkin çeşitli öneriler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

veri işleme, bilişsel seviye, ders kitapları, kazanımlar

Kaynakça

• Aktan, O. (2020). İlkokul matematik öğretim programı dersi kazanımlarının yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 15-36.
• Altıparmak, K. & Palabıyık, E. (2019). 1-8. sınıf kesirler, kesirlerle işlemler ve ondalık gösterim alt öğrenme alanlarına ait kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi, İlköğretim Online, 18(1), 158-173.
• Altıntaş, Ş. & Keskin, C. (2019). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 7. sınıf ders kitabı, Ekoyayıncılık Ankara.
• Anderson, L. W. (2005). Objectives, evaluation, and the improvement of education. Studies in Educational Evaluation, 31 (2-3), 102-113.
• Anderson, L. W. & Krathwohl, D. R. (Eds.). (2001). Taxonomy for learning, teaching and assessing: A revision of bloom's taxonomy of educational objectives. Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
• Apladı, D.; Canbaz-Kırıkçıoğlu, R. & Cerit, Ç. F: (2019). İlkokul Matematik 2 ders kitabı, Meb yayınları, Ankara.
• Arbaugh, F. & Brown, C. A. (2005). Analyzing mathematical tasks: A catalyst for change?, Journal of Mathematics Teacher Education, 8(6), 499-536.
• Atlı, A.; Doğangüzel, E.E.; Güneş, A. & Şahin, N. (2019). İlkokul matematik 2 ders kitabı, Meb yayınları, Ankara.
• Bahçivancı, H.; Çimen, O. & Dursun, G. (2019). İlkokul matematik 1 ders kitabı, Meb yayınları, Ankara.
• Bekdemir, M., & Selim, Y. (2008). Revize edilmiş Bloom taksonomisi ve cebir öğrenme alanı örneğinde uygulaması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 185-196.
• Bektaş, M.; Kahraman, S. & Temel, Y. (2019). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 6 ders kitabı, MEB yayınları, Ankara.
• Ben-Zvi, D. (2017). Big data inquiry: Thinking with data. In R. Ferguson, S. Barzilai, D. Ben-Zvi, C.A. Chinn, C. Herodotou, Y. Hod, Y. Kali, A. Kukulska-Hulme, H. Kupermintz, P. McAndrew, B. Rienties, O. Sagy, E. Scanlon, M. Sharples, M. Weller & D. Whitelock (Eds.), Innovating Pedagogies 2017: Open University Report 6 (pp. 32–36). Milton Keynes: The Open University.
• Ben-Zvi, D. & Garfield, J. (2004). Statistical literacy, reasoning and thinking: Goals, definitions and challenges. In D. Ben-Zvi, & J. Garfield, The challenge of developing Statistical Literacy, Reasoning and Thinking (pp. 3-15). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
• Ben-Zvi, D. & Makar, K. (Eds.) (2016). The teaching and learning of statistics: International perspectives. Springer International Publishing Switzerland.
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals, Handbook 1: The cognitive domain. New York: David Mckay Company Inc.
• Boston, M. D. & Smith, M. S. (2009). Transforming secondary mathematics teaching: Increasing the cognitive demands of instructional tasks used in teachers' classrooms. Journal for Research in Mathematics Education, 40(2), 119-156.
• Bowen, A. G. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bozkurt, A. & Yılmaz, Ş. (2020). An examination of the activities in 8th grade mathematics textbooks based on the levels of cognitive demand, İlköğretim Online, 19(1), 133-146.
• Böge, H. & Akıllı, R. (2018). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 8 ders kitabı, MEB yayınları, Ankara.
• Burrill, G. & Ben-Zvi, D. (2019). Statistics education research international perspectives, Switzerland.
• Cırıtcı, H.; Gönen, İ.; Araç, D.; Özarslan, M.; Pekcan, N. & Şahin, M. (2018). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 5 ders kitabı, MEB yayınları, Ankara.
• Crowe A., Dirks C., & Wenderoth, M. P. (2008). Biology in Bloom: Implementing Bloom’s taxonomy to enhance student learning in biology. CBE Life Sciences Education, 7, 368–381.
• Çağlayan, N.; Dağıstan, A. & Korkmaz, B. (2018). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 6 ders kitabı, MEB yayınları, Ankara.
• Çelik, S., Kul, Ü. & Çalık Uzun, S. (2018). Ortaokul matematik dersi öğretim programındaki kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 775-795.
• Çetin, Ö.; Aksakal, U.; Ertürk, Ü.; Şay, G. & Tığlı, İ. (2019). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 8 ders kitabı, MEB yayınları, Ankara.
• Çil, O., Kuzu, O., & Şimşek, A.S. (2019). 2018 Ortaöğretim matematik programının revize Bloom taksonomisine ve programın ögelerine göre incelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1402-1418.
• Davies, N. (2011). Developments of at school projects for improving collaborative teaching and learning in statistics, Journal of the International Association for Official Statistics, 27(3-4), 205-227.
• Demirel, Ö. (2012). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. 19. Baskı. Ankara: PegemA yayıncılık.
• Doğan, O. & Gezmiş, A. T. (2019). İlkokul matematik 3 ders kitabı, Ada yayıncılık, Ankara.
• Engin, Ö. & Sezer, R. (2016). 7. Sınıf matematik ders kitabındaki ve programdaki etkinliklerin bilişsel istem düzeylerinin karşılaştırılması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 24-46.
• Erenkuş, M. A. & Eren-Savaşkan, B. (2018). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 7. sınıf ders kitabı, Koza Yayıncılık, Ankara. Eroğlu, B. & Güven, D. (2019). İlkokul matematik 2 ders kitabı, Teknoartı yayınları, Ankara.
• GAISE (2016). Guidelines for assessment and instruction in statistics education. College report. Alexandria, VA: American Statistical Association.
• Gal, I. (2004). Statistical literacy: Meanings, components, responsibilities. In D.Ben-Zvi, & J. Garfield, The challenge of developing statistical literacy, reasoning and thinking (pp. 47-78). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
• Henningsen, M. & Stein, M. K. (1997). Mathematical tasks and student cognition: Classroom-based factors that support and inhibit high-level mathematical thinking and reasoning. Journal for Research in Mathematics Education, 28, 524–549.
• Hiebert, J. & Wearne, D. (1993). Instructional tasks, classroom discourse, and students' learning in second-grade arithmetic. American Educational Research Journal, 30(2), 393-425.
• Hulsizer, M. R. &Woolf, L. M. (2009). A guide to teaching statistics innovations and best practices, Wiley-Blackwell.
• Jones, D. L. & Tarr, J. E. (2007). An examination of the levels of cognitive demand required by probability tasks in middle grades mathematics textbooks. Statistics Education Research Journal, 6(2), 4-27.
• Kablan, Z., Baran, T. & Hazer, Ö. (2013). İlköğretim matematik 6-8 öğretim programında hedeflenen davranışların bilişsel süreçler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFA ), 14(1), 347-366.
• Karakuyu, E. (2018). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 5 ders kitabı, SDR dikey yayıncılık, Ankara.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemi, (25.Baskı), Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Kayapınar, A.; Şahin, N; Erdem, G. & Şentürk-Leylek, B. (2019). İlkokul matematik 4. Sınıf ders kitabı, Meb yayınları, Ankara
• Kayhan-Altay, M.;Özyıldırım-Gümüş, F.; Yaman, H. & Şengil-Akar, Ş. (2019). İlkokul matematik 1 ders kitabı, MHG yayınları, Ankara.
• Keskin-Oğan, A. & Öztürk, S. (2019). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 7. sınıf ders kitabı, MEB yayınları, Ankara.
• Kişi, E. (2018). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 8. sınıf ders kitabı, Eko yayıncılık, Ankara.
• Kitchin, R. (2014). The data revolution: Big data, open data, data infrastructures and their consequences. Sage.
• Krathwohl, D. R. (2002). A Revision of Bloom’s Taxonomy: An Overview. Teory Into Practice, 44(4), 212-264.
• Kuzu, O., Çil, O. & Şimşrk, A. (2019). 2018 Matematik Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Revize Edilmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3) , 129-147.
• Küçükkeleş, A. & Aktaş, Ş. (2018). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 6 ders kitabı, Berkay yayıncılık, Ankara.
• Lombard,M., Snyder-Duch, J.& Bracken,C.C. (2002). Content analysis in mass communication: Assessment and reporting of intercoder reliability. Human Communication Research, 28, 587- 604.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı MEB. (2015). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş ortak sınav başarısının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ankara: MEB Yayınları. http://odsgm.meb.gov.tr/test/analizler/docs/Ortak-Sinavlar-Arastirma-Raporu.pdf (Erişim Tarihi: 15/05/2020).
• Milli Eğitim Bakanlığı MEB. (2016). PISA 2015 ulusal rapor. Ankara: MEB Yayınları. http://odsgm.meb.gov.tr/test/analizler/docs/PISA/PISA2015_Ulusal_Rapor.pdf (Erişim Tarihi: 18/03/2020).
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Matematik Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar. Ankara, Türkiye.
• Mullis, I. V. S., Martin, M. O., Foy, P. & Hooper, M. (2016). TIMSS 2015 international results in mathematics. Chestnut Hill, MA: TIMSS & PIRLS International Study Center, Boston College. http://timssandpirls.bc.edu/timss2015 (Erişim Tarihi: 09/01/2020).
• National Council of Mathematics (NCTM). (2000). Principles and Standards for School Mathematics. Reston, VA: Author.
• Ornstein, A. C.,& Hunkins, F. P. (2004). Curriculum foundations: Principles and theory. Boston: Allyn and Bacon.
• Özçelik, U. (2019). İlkokul matematik 4 ders kitabı, Ata yayıncılık, Ankara.
• Özdemir, Ç. (2019). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 6 ders kitabı, Öğün yayınları, Ankara.
• Özdemir, S. M., Altıok, S., & Baki, N.(2015). Bloom’un Yenilenmiş Taksonomisine Göre Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Kazanımlarının İncelenmesi, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 363-375.
• Özgeldi, M., & Esen, Y. (2010). Analysis of mathematical tasks in Turkish elementary school mathematics textbooks. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 2277-2281.
• Reçber, H. (2012). Türkiye 8. sınıf matematik ders kitabındaki etkinliklerin bilişsel düzeylerinin programdakilerle ve ülkeler arası karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Reys, B. J., Reys, R. E. ve Chavez., O. (2004). Why mathematics textbooks matter. Educational Leadership, 61(5), 61-66.
• Schoenfeld, A. H. (1992). Learning to think mathematically: Problem solving, metacognition, and sense making in mathematics. In D. A. Grouws (Ed.), Handbook of Research on Mathematics Teaching and Learning (pp. 334-371). New York: Macmillan.
• Serfiçeli, Z. & Atmaz, D. (2018). Ortaokul ve imam-hatip ortaokul matematik 8 ders kitabı, Kök-e yayıncılık, Ankara.
• Smith, M. S. & Stein, M. K. (1998). Selecting and creating mathematical tasks: from research to practice. Mathematics Teaching In The Middle School, 3, 344-350.
• Stein, M. K. & Lane, S. (1996). Instructional tasks and the development of student capacity to think and reason: An analysis of the relationship between teaching and learning in a reform mathematics project. Educational Research and Evaluation, 2(1), 50-80.
• Stein, M. K., Grover, B. W. & Henningsen, M. (1996). Building student capacity for mathematical thinking and reasoning: an analysis of mathematical tasks used in reform classrooms. American Educational Research Journal, 33(2), 455- 488.
• Stein, M. K., Remillard, J. T., & Smith, M. S. (2007). How curriculum influences student learning. In F. K. Lester (Ed.), Second handbook of research on mathematics teaching and learning (pp. 319–369). Greenwich: Information Age Publishing.
• Stein, M. K. & Smith, M. S. (1998). Mathematical tasks as a framework for reflection. Mathematics Teaching in the Middle School, 3, 268–275.
• Stein,M. K., Smith, M. S., Henningsen, M. & Silver, E. A. (2000). Implementing standards based mathematics instruction: A case textbook for Professional development. New York: Teachers College Press.
• Törnroos, J. (2005). Mathematics textbooks, opportunity to learn and student achievement. Studies In Educational Evaluation, 31(4), 315-327.
• Tutkun, Ö. F.; Demirtaş, Z. ,Erdoğan, D. G. & Arslan, S. (2010). Bloom original bilişsel alan sınıflaması ile yenilenmiş sınıflamanın karşılaştırılması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 350-359.
• Ubuz, B., Erbaş, A. K., Çetinkaya, B. ve Özgeldi, M. (2010). Exploring the quality of the mathematical tasks in the new Turkish elementary school mathematics curriculum guidebook: the case of alge. ZDM - The International Journal on Mathematics Education, 42, 483-491.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.