FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENLERİNİN DİSİPLİNLER ARASI YAKLAŞIMLARA VE STEM’E YÖNELİK ALGILARI

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 141 - 159, 26.01.2023

Zeynep Akça , Şenol Beşoluk

https://doi.org/10.24315/tred.1015343

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada; disiplinlerarası fen eğitiminin, fen bilgisi öğretmenleri tarafından nasıl algılandığı, disiplinlerarası uygulamaların gerçekleştirilmesinde öğretmen yeterlilikleri ve geliştirilmesi, uygulamalarda karşılaşılan zorluklar, disiplinlerarası bir bakış açısıyla STEM algıları, STEM’in fen bilimleri dersine getirdiği yenilikler ve disiplinlerarasılığı karşılama durumu, okul atmosferinin disiplinlerarası yaklaşımlar için uygunluğu konularına ilişkin fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri incelenmiştir. Fenomenoloji deseni çerçevesinde yürütülen araştırmada, 10 açık uçlu sorudan oluşan yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak 21 fen bilimleri öğretmeninin (13 kadın, 8 erkek) görüşleri alınmıştır. İçerik analizi ile analiz edilen araştırma bulgularına göre, çalışmaya katılan öğretmenlerin çoğunun disiplinlerarası fen eğitimine yönelik yeterli kavramsal bilgiye sahip ve uygulama konusunda istekli olmalarına karşın; bazı yöntem ve teknikler hakkında yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmamaları, öğretmenler arasındaki etkileşimin azlığı, uygulamalar konusunda yeterli iş birliğinin sağlanamaması, süre ve materyal sıkıntısı, kalabalık sınıflar ve ölçme değerlendirme konusunda yetersizlikler noktasında çeşitli zorluklar yaşadıkları tespit edilmiştir. STEM boyutunda, öğretmenlerin STEM’in disiplinlerarasılığı karşıladığını ancak uygulamada bazı belirsizlikler olduğunu ifade ettikleri görülmüştür. Disiplinlerarası fen eğitiminin uygulanması ve yaygınlaştırılması konusunda yaşanan zorluklar göz önünde bulundurulduğunda; programın uygulayıcıları olan fen bilimleri öğretmenlerinin disiplinler arası fen öğretimi ile ilgili algılarının, ihtiyaçlarının ve yaşadıkları sorunların ortaya konulması ve alan yazında bu kapsamda yer alan çalışmaların azlığı nedeniyle; çalışmanın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

disiplinlerarası eğitim, fen eğitimi, STEM

Kaynakça

• Austin, W., Park, C. & Goble, E. (2008). From interdisciplinary to transdisciplinary research: A case study. Qualitative Health Research, 18(4), 557-564.
• Bakırcı, H. ve Kutlu, E. (2018). Fen bilimleri öğretmenlerinin FeTeMM yaklaşımı hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(2), 367-389.
• Biçer, B.G., Uzoğlu, M. ve Bozdoğan, A.E. (2019). Fen Bilimleri öğretmenlerinin STEM hakkındaki görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2019(12), 1-15.
• Budak-Coşkun, S. ve Altun, S. (2012). İlköğretim 8. sınıf matematik dersinin disiplinler arası yaklaşım ilkelerine göre işlenmesinin öğrencilerin matematik başarısı üzerindeki etkisi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 2(2), 91-122.
• Chan, M. (2005). Features of an integrated primary curriculum. Conference of “Redesigning Pedagogy: Research, Policy and Practice” Nanyang Technological University, Singapore. Erişim adresi: https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.590.9605&rep=rep1&type=pdf. (Erişim tarihi: 02.06.2021)
• Çepni, S. (2017). Kuramdan Uygulamaya STEM+A+E Eğitimi. Pegem Akademi Yayınları, 1. Baskı, Ankara. Çorlu, S. (2014). FeTeMM eğitimi makale çağrı mektubu. Turkish Journal of Education, 3(1), 4-10.
• Demirel, Ö., Tuncel, İ., Demirhan, C. veDemir, K. (2008). Çoklu zekâ kuramı ile disiplinlerarası yaklaşımı temel alan uygulamalara ilişkin öğretmen-öğrenci görüşleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 33 (147), 14-25.
• Dervişoğlu, S. ve Soran, H. (2003). Ortaöğretim biyoloji eğitiminde disiplinler arası öğretim yaklaşımının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 25: 48-57.
• Drake, S. M., & Burns, R. C. (2004). Meeting standards through integrated curriculum. Association for Supervisionand Curriculum Development.
• Edeer, Ş. (2005). Sanat eğitiminde disiplinlerarası yaklaşım. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 78-84. Eroğlu, S. ve Bektaş, O. (2016). STEM eğitimi almış fen bilimleri öğretmenlerinin STEM temelli ders etkinlikleri hakkındaki görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(3), 43-67.
• Grady, J.B. (1994). Interdisciplinary curriculum development. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED373903.pdf (Erişim tarihi: 16.04.2021)
• Hamalosmanoğlu, M. ve Güven, E. (2014). Disiplinlerarası yaklaşıma dayalı çevre eğitiminin öğrencilerin çevreye yönelik tutumlarına ve davranışlarına etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi,11(4), 47-62.
• Helmane, I. & Briška, I. (2017). What is developing integrated or interdisciplinary or multidisciplinary or transdisciplinary education in school? Signum Temporis; 9(1): 7–15.
• Ivanitskaya, L., Clark, D., Montgomery, G. & Primeau, R. (2002). Interdisciplinary learning: Process and outcomes. Innovative Higher Education, 27(2), 95-111.
• Jacobs, H. (1989). The growing need for interdisciplinary curriculum content. Erişim adresi: http://www.ascd.org/publications/books/61189156/chapters/The-Growing-Need-for- Interdisciplinary- Curriculum-Content.aspx
• Kander, R. (2003). A successful experiment in curriculum integration: Integrated Science and Technology at James Madison University. 33rd ASEE/IEEE Frontiers in Education Conference.
• Karakuş, M., Türkkan, B. ve Karakuş, F. (2017). Fen bilgisi ve matematik öğretmenlerinin disiplinler arası yaklaşıma yönelik görüşlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 16(2), 509-524.
• Kaya, H. ve Böyük, U. (2011). Fen bilimleri öğretmenlerinin laboratuvar çalışmalarına yönelik yeterlikleri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 27(1): 126-134.
• Kırkıç, K.A., Derin, G., ve Aydın, E. (2018). Yenilikçi bir öğretim yaklaşımı olarak STEM. (Ed. K.A Kırkıç. ve E. Aydın). s.13-16. Eğitim Yayınevi, Konya.
• Kocabıyık, O. (2015). Olgubilim ve gömülü kuram: Bazı özellikler açısından karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 6(1): 55-66.
• Konukaldı, I. (2012). İlköğretim Fen ve Teknoloji Eğitiminde Disiplinlerarası Tematik Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Öğrenme Ürünleri Üzerine Etkisi (yüksek Lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Korkmaz, H. ve Konukaldı, I. (2015). İlköğretim fen ve teknoloji eğitiminde disiplinlerarası tematik öğretim yaklaşımının öğrencilerin öğrenme ürünleri üzerine etkisi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 1-22.
• Mathison, S. & Freeman, M. (1998). The logic of interdisciplinary studies. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED418434.pdf . (Erişim tarihi: 18.04.2021) MEB (2016). STEM Eğitimi Raporu. Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü, http://yegitek.meb.gov.tr/stem_egitimi_raporu.pdf. (Erişim tarihi: 25.12.2020)
• MEB (2018). Fen bilimleri öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Miller, T.R, Baird, T.D., Littlefield, C.M., Kofinas, G., Chapin, F.S. & Redman, C.L. (2008). Epistemological pluralism: Reorganizing interdisciplinary research. Ecology and Society Vol. 13 (2), 46.
• Özaydınlı-Tanrıverdi, B. ve Kılıç, C. (2019). Disiplinlerarası yaklaşıma ilişkin ortaöğretim öğretmenlerinin görüşleri ve ders uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(2), 301-330.
• Özbilen, A. (2018). STEM eğitimine yönelik öğretmen görüşleri ve farkındalıkları. Scientific Educational Studies, 2(1), 1-21.
• Özçelik, C. ve Semerci, N. (2016). Disiplinlerarası öğretim yaklaşımına dayalı hazırlanan öğretim etkinliklerinin, öğrencilerin geometrik cisimlerin hacimleri konusundaki akademik başarılarına etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 141-150.
• Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. Baskı). (Çev. M. Bütün, S. Demir). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Pehlivan, K. ve Uluyol, Ç. (2019). STEM ve eğitimde uygulama örneklerinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(3), 848-861.
• Pettus, A. (1994). Models for curriculum integration in high school. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED389706.pdf (Erişim tarihi: 06.01.2021)
• Sarı, U. ve Yazıcı, Y.Y. (2019). Fen bilgisi öğretmenlerinin fen ve mühendislik uygulamaları hakkında görüşleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(2), 157-167.
• Seren, S. ve Veli, E. (2018). 2005 yılı itibariyle değişen fen bilimleri dersi öğretim programlarında STEM eğitimine yer verilme düzeylerinin karşılaştırılması. Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik ve Sanat Eğitimi Dergisi, 1(1), 24-47.
• Timur, B. ve İnançlı, E. (2018). Fen bilimleri öğretmen ve öğretmen adaylarının STEM eğitimi hakkındaki görüşleri. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 1(1), 48-66.
• Ültay, E., Çilingir, S.K. ve Topkara, İ. (2019). Fen bilimleri eğitiminde ilköğretim düzeyinde yapılmış disiplinlerarası çalışmaların içerik analizi. Karadeniz 1. Multidipliner Çalışmalar Kongresi, 15-17 Mart 2019, Giresun.
• Ürey, M. ve Çepni, S. (2015). Fen temelli ve disiplinlerarası okul bahçesi programının bazı fen ve teknoloji dersi kazanımları üzerine etkisinin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 166-184.
• Windschitl, M. (2009). Cultivating 21st century skills in science learners: How systems of teacher preparation and professional development will have to evolve. National Academies of Science Workshop on 21st Century Skills. 1-40.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları (8. Baskı). 72-75.
• Yıldırım, A. (1996). Disiplinlerarası öğretim kavramı ve programlar açısından doğurduğu sonuçlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 89-94.
• Yıldırım, B. (2018). STEM Uygulamalarına Yönelik Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 42-53.
• Yıldırım, H., ve Gelmez-Burakgazi, S. (2020). Türkiye’de STEM eğitimi konusunda yapılan çalışmalar üzerine bir araştırma: Meta-sentez çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,50, 291-314. doi: 10.9779/pauefd.590319. (Erişim tarihi: 28.12.2020)