SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALARIN İNCELENMESİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: Özel Sayı, 233 - 253, 29.10.2024

Burcu Kaymak , Ayşe Tosun

https://doi.org/10.24315/tred.1515912

Öz

Dünyamızda iklim değişikliği, doğal kaynakların tükenmesi, kirlilik gibi sorunlar her geçen gün artış göstermektedir. Yaşanılan bu olumsuz şartlar göz önünde bulundurulduğunda, sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınmaya olan ilgi her geçen gün artmaktadır. Bu çalışmada meta sentez yöntemi kullanılarak Türkiye’de 2013-2023 yılları arasında sürdürülebilirlik ve sosyal bilgiler başlığında gerçekleştirilen eğitim araştırmalarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla ilgili literatür incelenerek Yök Tez Merkezi, TR Dizin, Google Akademik ve Dergi Park veri tabanında “sosyal bilgiler’ ve ‘sürdürülebilirlik” kavramları ile taramalar yapılmıştır. Ulaşılan toplam 85 çalışmanın meta sentez süreci detaylı olarak belirtilmiş, meta sentezi gerçekleştirilen 15 çalışma meta analiz yolu ile analiz edilmiştir. 2013-2023 yılları arasında araştırma makalelerinin tezlere göre daha fazla olduğu, araştırmalarda çeşitli araştırma yöntemlerinin (tarama, gömülü teori, karma desen, olgubilim, ilişkisel araştırma vb.) tercih edildiği, veri toplama araçları arasında genellikle dokümanların kullanıldığı ve uygulamadan ziyade teorik yayınların daha fazla olduğu görülmüştür. Bu kapsamda uygulamaya yönelik çalışmalara öncelik verilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler, meta sentez, sürdürülebilirlik, sürdürülebilir kalkınma

Kaynakça

• Acar, H. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına yönelik sürdürülebilir kalkınma eğitimi önerisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Agyeman, J., Bullard R., & Evans, B. (2002). Exploring the nexus: Bringing together sustainability, environmental justice and equity. Space and Polity, 6(1), 70-90.
• Akdoğan, L. (2023). Sürdürülebilir tüketim: kavramsal bir çalışma. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 43-53.
• Akkaş, L. B. (2019). Sürdürülebilir kalkınma konusunda yapılan eğitim araştırmalarına yönelik doküman analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu.
• Akkoy, S. ve Poyraz, M. (2023). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında ilkokul öğretim programında geri dönüşüm kavramının yeri. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 10(2), 15-24
• Akpulat, F. (2019). Sürdürülebilirlik kavramına farklı yaklaşımlar: Ünversite öğrencileri üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Aktaş, F. (2019). İlköğretim programlarının sürdürülebilir kalkınma hedefleri açısından, çevre eğitimi ve iklim değişikliği boyutunda incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Aktaş, F., Dinçol Özgür, S. ve Yılmaz, A. (2020). İlköğretim programlarının BM 2030 sürdürülebilir kalkınma hedefleri açısından incelenmesi. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 10(1), 61-70.
• Arık, S. (2019). Sürdürülebilir çevre eğitimi ile ilgili tezlerin eğilimleri: Bir sistematik inceleme. I. Uluslararası Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Sempozyumu (UBEST-2019) (02- 04 Mayıs 2019), İzmir.
• Aspfors, J., & Fransson, G. (2015). Research on mentor education for mentors of newly qualified teachers: A qualitative meta-synthesis. Teaching and Teacher Education, 48, 75-86.
• Ateş, H. (2018). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir tüketim davranışlarının ve bilgi düzeylerinin araştırılması. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 507-531.
• Azrak, Y. (2022). Sosyal bilgiler dersinde sürdürülebilir kalkınma: Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ve ortaokul öğrencilerinin görüşleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.