Lise Okul Yöneticilerinin Okullarda Şiddeti Önleme Yeterlikleri: Mersin İli Örneği

Year 2014, Volume: 4 Issue: 2, 137 - 147, 24.07.2014

Yusuf İnandı Sevgi Yıldız

Abstract

Bu araştırma liselerde görev yapan öğretmenlerin görüşleri ile cinsiyet, kıdem ve çalışılan okul türü değişkenlerine göre okullarda şiddeti önlemek için yöneticilerin sahip olması gereken yeterlikleri belirlemek amacı ile yapılmıştır. Bu yeterlikler öğrenci boyutu, öğretmen boyutu, veli ve çevre boyutu ile eğitim ortamı boyutlarında incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, 2012-2013 eğitim-öğretim döneminde Mersin ili merkez ilçelerindeki liselerde görev yapan 244 öğretmenden oluşmaktadır. Yönetici yeterliklerini belirlemek amacıyla Uçar ve Helvacı (2010) tarafından geliştirilen “Okul Yöneticilerinin Şiddeti Önlemede Sahip Olması Gereken Yeterlikler Ölçeği” (OŞÖSYÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz, t-testi ve Anova kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenler, okul yöneticilerinin şiddeti önlemede sahip olması gereken yeterliklerin öğrenci, öğretmen, veli ve çevre boyutlarında yüksek olmasını beklemektedirler. Eğitim ortamı boyutunda ise görece daha düşük bir beklenti içindedirler. Öğretmenlerin eğitim ortamı boyutundaki görüşleri, okul türü değişkenine göre, öğrenci boyutundaki görüşleri ise kıdem değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. Cinsiyet, boyutlar üzerinde anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır.

Keywords

Şiddet, okul yöneticisi, şiddeti önleme yeterlikleri

References

• Ayan, S. (2006). Şiddet ve fanatizm. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7 (2), 199-200.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Demiray, K. (1994). Temel Türkçe sözlük. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Erkuş, A. (2011). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. (3. Baskı). Ankara:Seçkin Yayıncılık.
• Furlong, M. ve Gale, M. (2000). The school in school violence: definitions and facts. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 8 (2), 71-81.
• Gittins, C. (2005). Children and violence. Europe and Violence in Schools - How to Make a Difference A Handbook. Action Programme Children and Violence. Council of Europe.
• Gorman, K. ve Pauken, P. (2003). The ethics of zero tolerance, Journal of Educational Administration, 41 (1), 24-36.
• Hawkins, S. R., Campanaro, A., Pitts, T. B., ve Steiner, H. (2002). Weapons in an affluent suburban school. Journal of School Violence, 1 (1), 53–65.
• Helvacı, M.A. (2008). Okullarda şiddet ve nedenleri. 17. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi 01-03 Eylül 2008 Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sakarya/Türkiye.
• Karaman-Kepenekçi, Y. ve Çınkır, Ş. (2003). Öğrenciler arası zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 34, 236- 253.
• Kızmaz, Z. (2006). Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30 (1), 47-70.
• Krug, E., G. (2005). Building Global Commitment For Violence Prevention. Violence Preventation Allience. World Health Organization, Geneva. http://whqlibdoc.who.int/publications/2005/924159313X_eng.pdf. adresinden 22.03.2012 tarihinde elde edilmiştir.
• Koç, Z. (2006). Lise öğrencilerinin zorbalık düzeylerinin yordanması. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Köknel, Ö. (2000). Bireysel ve toplumsal şiddet. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Michaud, Y. (1991). Şiddet. (Çev. Muhtaroğlu, C.). İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Pehlivan, M. (2008). İstanbul ili Kadıköy ilçesi liselerindeki okul içi şiddet algısı ve şiddete karsı alınan önlemler ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Ögel, K., http://www.yeniden.org.tr/dokuman/vio14.pdf adresinden 25.03.2013 tarihinde indirilmiştir. E. (2005). Okullarda suç ve şiddeti önleme. İstanbul.
• Öğülmüş, S. (2006). Okullarda şiddet ve alınabilecek önlemler. Eğitime Bakış, 16-24.
• Özcebe, H., Ulukol, B., Mollahaliloğlu, S., Yardım, N. ve Karaman, F. (2008). Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı, T.C. Sağlık Bakanlığı, Ankara.
• Özcebe, H., Üner, S.ve Çetik, H. (2006), Şiddet ve okul: Okul ve çevresinde çocuğa yönelik şiddet ve alınabilecek tedbirler. Uluslararası Katılımlı Sempozyum Bildiri Özetleri.
• Pişkin, M. (2006). Akran Zorbalığı Olgusunun İlköğretim Öğrencileri Arasındaki Yaygınlığının İncelenmesi. 1. Şiddet Ve Okul: Okul Ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet Ve Alınabilecek Tedbirler. Uluslararası Katılımlı Sempozyum Bildiri Özetleri.
• Pişkin, M., Öğülmüş, S. ve Boysan, M. (2011). Güvenli okul ortamı oluşturma öğretmen ve yönetici kitabı. İnternetten http://www.okuldasiddet.net/upresimler/%C3%96gretmen%20E%C4%9Fitimi%20Program%C4%B1.pdf adresinden 20.06.2013 tarihinde elde edilmiştir.
• Russel, B. (1992). Eğitim Üzerine. İstanbul: Say Yayınları.
• Sheley, J. F. ve Wright, J. (2000). High school youth, weapons, and violence: a national survey of weapon-related experiences, behaviors, and concerns-final report. Washington, D.C: US Department of Justice.
• Scott, T. M., Nelson C. M. ve Liaupsin C. J. (2001). Effective ınstruction: the forgotten component in preventing school violence’, education and treatment of children, 24 (3), 309-322.
• Terzi, Ş. (2007). Okullarda yaşanan şiddeti önleyici bir yaklaşım: kendini toparlama gücü. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi, 3 (12), 73-81.
• Tezcan, M. (1996). Bir şiddet ortamı olarak okul. Cogito, 6-7, 105-108.
• Uçar, E. (2010). Okul yöneticilerinin okullarda şiddeti önlemede sahip olması gereken yeterlikler üzerine bir çalışma (Uşak ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Uysal, A. ve Temel, A., B. (2009). Şiddet karşıtı eğitim programının öğrencilerin çatışma çözüm, şiddet eğilimi ve şiddet davranışlarına yansıması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (1), 20-30.
• Yavuzer, Y. (2011). Okullarda saldırganlık/şiddet: okul ve öğretmenle ilgili risk faktörleri ve önleme stratejileri. Milli Eğitim, 192, 43-60.
• Yesilyaprak, B. (2006). Toplumsal Bir Sorun Olarak Sidddeti Önlemede / Çözmede Psikolojik Danısma Ve Rehberlik Hizmetlerinin Katkısı. http://www.egitimsen.org.tr/down/siddetsempozyum_303-306.pdf adresinden 27.03.2013 tarihinde elde edilmiştir.