KAFKAESK ELEŞTİRİNİN DÖRT PARMAK UZA(N)DIĞI BİR KUYU: BENİ KÖR KUYULARDA

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 2, 485 - 494, 24.08.2020

Gamze Somuncuoğlu Özot

Öz

Hasan Ali Toptaş, Beni Kör Kuyularda adlı yapıtında, daha önceki yazılarında olduğu gibi dili merkeze alan bir anlatım yaparken toplumun cahilliğine, tembelliğine, tepkisizliğine, birey olamayışına, sürü psikolojisiyle hareket edişine, insanlığın yitirilişine, kurumların kokuşmuşluğuna derin bir eleştiri yapmıştır. Alegorik bir anlatım tarzını tercih eden Toptaş, mecazlara, istiarelere, imajlara, sembollere, metaforlara, çağrışımlara geniş yer vermesiyle roman dilini büyük ölçüde bir şiir diline çevirmiştir. Bu çalışmada Hasan Ali Toptaş’ın Beni Kör Kuyularda adlı eseri roman sanatı ve Toptaş’ın eleştirisini yaptığı toplumsal sorunlar ekseninde irdelenmeye, hermeneutik yöntemle değerlendirmeler yapılmaya çalışılırken, Toptaş’ın dönüp dolaşıp okumaktan vaz geçemediği Kafka ve Milan Kundera’nın roman öğretileri kılavuz kabul edilmiştir. Bu çalışmanın ana konusu olan Beni Kör Kuyularda adlı eser Toptaş’ın diğer birçok eserinde olduğu gibi postmodern unsurlar barındırmakta ve/fakat bununla birlikte insanlığın ölümü konusundaki eleştirel söylem romanda yer alan diğer unsurların ötesine geçmektedir. Nasıl ki Kafka’nın Dönüşüm adlı eserinde böceğe dönüşen Samsa’nın durumu normal hayatın gerçekliği içinde bir yerlere yerleştirilmişse Hasan Ali Toptaş’ın Beni Kör Kuyularda adlı eserinde de Güldiyar’ın gözünden dökülen taşlar ilk aşamada okuyucuda kurmaca-gerçek çelişkisi oluştururken bir süre sonra her şey romanın kendi gerçekliği içinde normalleşir Özellikle son yıllarda dev bir dalga gibi büyüyen seyir merakı Hasan Ali Toptaş tarafından oldukça yetkin bir dille anlatılmış, eleştirilmiştir. Hasan Ali Toptaş Beni Kör Kuyularda’da gerçek ile kurmacanın iç içe geçtiği bütüncül bir dünya oluşturmuş ve bu dünyanın içinden yalnızca seyrederek ilkel bir yaşam sürdüren büyük kalabalıkları; kişiliksizliğin, birey olamayışın neden olduğu kurumsal yozlaşmaları evrensel bir ideolojik bakışla ve evrensel bir dille yermiştir.

Anahtar Kelimeler

Kafkaesk, alegori

Kaynakça

• Arman, A. (2002). İmge Kavramının Sorunsalı Üzerine Floubert ve Kafka-“Bovarizm” ve “Kafkaesklik”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 42 (1-2), 197-209.
• Eagleton, T. (1990). Edebiyat Kuramı. (E. Tarım, Çeviri). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ecevit, Y. (2002). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. (2. Basım). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Feyzioğlu, N. (2011). Gelin Kaya Efsaneleri ve Taş Kesilme Motifi Üzerine Bir Değerlendirme. Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 9, 115-133.
• Kafka, F. (2019). Dönüşüm. (Ciltli). (A.Cemal, Çeviri). İstanbul: Can Yayınları.
• Kafka, F. (2016). Dava. (A. Cemal, Çeviri). İstanbul: Can Yayınları.
• Kundera, M. (2012). Roman Sanatı. (4.Baskı, Pdf). (A. Bora, Çeviri). İstanbul: Can Yayınları.
• Lukacs, G. (1986). Çağdaş Gerçekçiliğin Anlamı. (4.Baskı). (C. Çapan, Çeviri). İstanbul: Payel Yayınları.
• Öger, A. ve Serkan K. (2014). Uygur Kültüründe Tufan’ın Kuşları: Kırlangıç ve Güvercin. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, 3, 163-175.
• Parla, J. (2000). Don Kişot’tan Bugüne Roman. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Toptaş, H. A. (2019). Beni Kör Kuyularda. İstanbul: Everest Yayınları.
• Vattimo, G. (1999). Modernliğin Sonu. (Ş. Yalçın, Çeviri). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Wellek, R. ve Austin W. (2019). Edebiyat Teorisi. (5. Baskı ). (F. Huyugüzel, Çeviri). İstanbul: Dergah Yayınları.