Kavramsal Değişimle İlgili Yapılan Eğitim Araştırmalarının Bibliyometrik Analizi: 1981-2021 Yılları Arası

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 3, 759 - 774, 25.12.2022

Gökçe Kılıçoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, Web of Science veri tabanında, eğitim araştırmaları kategorisinde yer alan kavramsal değişim üzerine yayımlanmış bilimsel araştırmaların bibliyometrik analizini yapmaktır. Çalışma betimsel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma sürecinde Web of Science veri tabanlarında “kavramsal değişim” anahtar kelimesi kullanılarak tarama yapılmış, arama kriteri olarak “doküman başlığı, özet, anahtar kelime” seçilmiştir. Araştırmaya 1981-2021 yılları arasındaki 2225 bilimsel çalışma dahil edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda; Web of Science veri tabanında kavramsal değişimle ilgili en fazla bilimsel yayın yapılan yılların 2012, 2013, 2014 yılları olduğu, yayınların gerçekleştirildiği ilk üç ülkenin ise sırasıyla ABD, Türkiye ve Avustralya olduğu tespit edilmiştir. Analizler sonucunda kavramsal değişimle ilgili yapılan bilimsel çalışmaların en fazla İngilizce dilinde gerçekleştirildiği, en fazla yayın yapılan türün de makale olduğu belirlenmiştir. Güncel yönelimler incelendiğinde ise kavramsal değişim alanında kavramsal değişim, fen eğitimi, kavram yanılgısı, öğrenme, kavramsal anlama, alternatif kavramlar, kavramsal değişim metni gibi anahtar kelimelere yoğun ilgi duyulduğu sonucuna varılmıştır. Bu çalışma; eğitim alanında kavramsal değişim konusunda öncü olan yayın, yazar, ülke, atıf sayısı, ülke işbirlikleri, kaynak türleri, güncel araştırma konuları ve gelecekteki araştırma yönelimleri olmak üzere birçok başlıkta genel bir çerçeve oluşturmuştur. Bu açıdan değerlendirildiğinde çalışmanın, kavramsal değişim alanında çalışma yapacak olan araştırmacılar için kapsamlı bir bakış açısı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kavram, kavramsal değişim, kavram yanılgısı, bibliyometrik analiz

Kaynakça

• Referans Akbaş, Y. (2008), Ortaöğretim 9. Sınıf Öğrencilerinin Iklim Konusundaki Kavram Yanılgılarının Giderilmesinde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Referans Barth, J. L., ve Demirtaş, A. (1997), İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretimi (Kaynak Üniteler), Ankara: YÖK/ Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi.
• Referans Bozdoğan, K. (2020), A Bibliometric Analysis of Educational Studies About “Museum”, Participatory Educational Research, 7(3), 162-179.
• Referans Büyükkasap, E., Düzgün, B., Ertuğrul, E., ve Samancı, O. (1998), Bilgisayar Destekli Fen Öğretiminin Kavram Yanılgıları Üzerine Etkisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 6, 59-66.
• Referans Çaycı, B. (2007), Kavram Öğreniminde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkililiğinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Referans Doğru, M., Güzeller, C. O. ve Çelik, M., (2019), Geçmişten Günümüze Sürdürülebilir Kalkınma Ve Eğitim Alanında: Bibliyometrik Bir Analiz, Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 42-68.
• Referans Duit, R., Treagust, D. F., & Widodo, A. (2008), Teaching Science for Conceptual Change: Theory and Practice, In S. Vosniadou (Ed.), International Handbook of Research on Conceptual Change, Roudledge 270 Madison Ave, New York, 629-645.
• Referans Hewson, M. G., & Hewson, P. W. (1983), Effect of Instruction Using Students' Prior Knowledge and Conceptual Change Strategies on Science Learning, Journal of Research in Science Teaching, 20(8), 731-743.
• Referans Karaca, A., ve Akbaba, B. (2021), Vatandaşlık Eğitimine Yönelik Bibliyometrik Araştırma: 1980-2020 Yılları Arasında Yapılan Çalışmaların Analizi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 788-804.
• Referans Karagöz, B., ve Şeref, İ. (2019), Yunus Emre ile İlgili Araştırmaların Bibliyometrik Analizi, Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 123-141.
• Referans Karasar, N. (2008), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Referans Kılıçoğlu, G. (2011), Sosyal Bilgiler Derslerinde Kavramsal Değişim Metinlerinin Kavram Yanılgılarını Giderme Üzerine Etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Referans Özbay, Y. (2003), Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi (Araştırma-Kuram-Uygulama), Trabzon: Akademi.
• Referans Özdemir, A. M. (2012), İlköğretim 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Ünitelerinde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Öğrenci Başarısına Etkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Referans Özkaya, A. (2018), Bibliometric Analysis of The Studies in The Field of Mathematics Education, Educational Research and Reviews, 13(22), 723-734.
• Referans Platten, L. (1995), Talking Geography: an Investigation into Young Children’s Understanding of Geographical Terms Part-2, International Journal of Early Years Education, 3(3), 69-84.
• Referans Polat, R., ve Karakuş, U. (2021), Çevre Eğitimi Alanındaki Makalelerin Web Of Science Veri Tabanına Dayalı Bibliyometrik Analizi, Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 131-145.
• Referans Posner, G. J., Strike, K. A., Hewson, P. W., & Gertzog, W. A. (1982), Accommodation of A Scientific Conception: Toward A Theory Of Conceptual Change, Science Education, 66, 211-227.
• Referans Sönmez, Ö. F. (2020), Bibliometric Analysis of Educational Research Articles Published in The Field of Social Study Education Based on Web of Science Database, Participatory Educational Research, 7(2), 216-229.
• Referans Sönmez, Ö. F., ve Bozdoğan, K. (2020), Bibliometric Analysis of Values Education Researches Based on Web of Science Database, International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 5(13), 1543-1577.
• Referans Şeref, İ., ve Karagöz, B. (2019), Türkçe Eğitimi Akademik Alanına İlişkin Bir Değerlendirme: Web of Science Veri Tabanına Dayalı Bibliyometrik İnceleme, Journal of Language Education and Research, 5(2), 213-231.
• Referans Tekkaya, C., Çapa, Y., ve Yılmaz, Ö. (2000), Biyoloji Öğretmen Adaylarının Genel Biyoloji Konularındaki Kavram Yanılgıları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 140-147.
• Referans Ülgen, G. (2004), Kavram Geliştirme Kuram ve Uygulamalar. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Referans Vosniadou, S. (1994), Capturing and Modelling The Process of Conceptual Change, In S.Vosniadou (Ed.), Special Issue on Conceptual Change, Learning and Instruction, 4, 45-69.
• Referans Wang, T., & Andre, T. (1991), Conceptual Change Text Versus Traditional Text and Application Questions Versus No Questions in Learning About Electricity, Contemporary Educational Psychology, 16 (2), 103-116.
• Referans Yeşiltaş, E., ve Evci, N. (2021), Eğitimde Bilgisayar Okuryazarlığı Çalışmalarının Bibliyometrik Bir Analizi, Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 224-242.
• Referans Yeşiltaş, E., ve Yılmazer, A. (2021), Eğitimde Medya Okuryazarlığı İle İlgili Araştırmalara Yönelik Bibliyometrik Bir Analiz, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18, 4903-4929.
• Referans Yılmaz, Z. A. (2010), Kavramsal Değişim Metinlerinin Üniversite Öğrencilerinin Geometrik Optik Konusundaki Kavram Yanılgılarının Düzeltilmesi ve Fizik Dersine Karşı Tutumlarının İncelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.