EREK ODAKLI KURAM ÇERÇEVESİNDE ROBINSON CRUSOE İNCELEMESİ

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 3, 655 - 666, 11.12.2023

Murat Şahin , Aydan Irgatoğlu

Öz

20.yüzyıl itibariyle çeviri alanında gerçekleşen başkalaşım karışımıza çeviribilim olarak çıkarken, beraberinde birçok devrimsel kuramsal yaklaşım getirmiş ve metin incelemesi noktasında çeşitli ve zengin bir platform oluşmuştur. Ortaya çıkan birçok kuramsal paradigmadan Gideon Toury’nin erek odaklı kuramı ve betimleyici çeviri araştırmaları da hedef kültürün çeviri metne olan etkisini gözlemleme fırsatı sağlarken; matriks normları, metinsel-dilsel normlar aracılığı ile yapılacak karşılaştırmalar, çevirmenin kaynak kültüre yakınlığını yani çevirinin yeterliğini ve erek kültüre yakınlığını yani kabul edilebilirliğini ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın amacı bu kavramlar üzerinden Türkiye İş Bankası Kültür yayınları ve Yapı Kredi yayınlarına ait iki farklı çevirmen tarafından çevrilen Daniel Defoe’nun Robinson Crusoe isimli eserinin çevirileri üzerinde yapılacak inceleme ile yapısal farklılıkları ve çevirmenlerin biçemsel tercihleri bağlamında bir kıyas, anlama ortaya koymaktır. Çevirinin iyi ya da kötü olarak nitelendirildiği ve eş değerlilik arayan buyurgan yaklaşım yerine, Gideon Toury’nin öne sürdüğü zaten var olan eş değerlilik fikri üzerine epistemolojik bir paradigmadan çevirinin nasıl tezahür ettiği incelenmiştir. Dolayısıyla bu çalışmada erek odaklı kuram çerçevesinde çeviriler ve çevirmenlerin bağlı oldukları yayın evleri incelenirken elde edilen veriler, birbirine yakın düşüncede olan yayınevlerinde çalışan çevirmenlerden farklı yeterlilik ve kabul edilebilirlik eğiliminde çeviriler yapıldığını ortaya koymuştur. Bu bağlamda, bu çalışma, Toury’nin normları üzerinden, birbirine yakın ideolojiden yayınevlerinin çevirmenlerinin farklı tercihlerine odaklanması itibariyle özgün bir çalışma olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çeviribilim, Erek Odaklı Kuram, Gideon Toury, Robinson Crusoe.

Kaynakça

• Yazıcı, M. (2005). Çeviribilim temel kavram ve kuramları. Multilingual.