Foucault'nun Fikirlerinin Sosyal Çalışma Teori ve Pratiğine Yansımaları

Year 2021, Volume: 32 Issue: 2, 689 - 708, 30.04.2021

Ayşe Nur Pekasıl

https://doi.org/10.33417/tsh.819730

Abstract

Foucault’nun fikirleri sosyal çalışma teori ve pratiğini yaratıcı yollarla bütünleştirmeye olanak vererek disiplininin gelişmesine ve dönüşmesine katkı sağlama potansiyeline sahiptir. Çalışmanın amacı; Foucault’nun bazı fikirlerinin sosyal çalışmayla ilgisini kurmak böylece sosyal çalışma teori ve pratiğine katkı sağlama potansiyelini tartışmaktır. Foucault’nun iktidar, biyopolitika, söylem ve yönetimsellik kavramları üzerinden yapılan sosyal çalışma analizi; sosyal çalışma pratiğinde yer edinen iktidar uygulamalarına, bilgi otoritelerine ve ahlaki zorunluluklara işaret ederek öz eleştiri fırsatı sunmaktadır. Ayrıca sosyal çalışmacılara ve sosyal hizmet öğrencilerine referans alınan anlam çerçevelerini fark etmeleri ve baskın söylemleri tanımlamaları için olanak vermektedir. Bunların yanında sosyal çalışma pratiğinin, bağlam- söylem ile şekillenen bir uygulama olduğunu fark etmeyi ve profesyonellik üzerine tekrar düşünmeyi sağlamaktadır. Sonuç olarak Foucault’nun fikirleri ile yapılan analiz; kurumsallaşmış söylemin retorik terimleriyle şekillenen bilginin tartışmaya açık, çok sesli ve iktidarla ayrılmaz olduğunu ifade etmektedir. Böylece bilginin iktidar ile eylem arasında pekiştirici ilişki oluşturduğunu vurgulamaktadır. Bu çıkarım doğrultusunda sosyal çalışma teori ve pratiğinde yer alan baskın söylemlerin güç ilişkileri üzerinden analiz edilmesi bütüncül ve daha az sınırlayıcı alternatif söylemlerin inşa edilmesine olanak verecektir. Zira giderek artan şeffaflık beklentisi ve post-panoptik gözetim şekilleri sosyal çalışma pratiğinde Foucault’nun fikirlerinin daha fazla benimsenmesini gerektirmektedir.

Keywords

Bilgi ve iktidar, biyopolitika, sosyal hizmet teori ve pratiği, söylem, yönetimsellik

Supporting Institution

-

Project Number

-

Reflectıons of Foucauldıan Socıal Theory on Socıal Work Theory and Practıce

Abstract

Foucault's ideas have the potential to contribute to the development and transformation of social work discipline by allowing the integration of theory and practice. This study aims to establish the relevance of some of Foucault's ideas to social work, thus discussing their potential to contribute to social work theory and practice. A social work analysis to be made by tracing Foucault's concepts (knowledge, power, biopolitics, discourse, governmentality) will enable self-criticism by pointing to the practices of power, knowledge authorities, and moral obligations that come together in the social work process. Hence Foucault's concepts will enable social workers and social work students to recognize the frameworks of meaning. It will enable them to realize that social work is a contextual practice that is historically, materially, and discursively produced and that it is shaped in many ways by dominant discourses. This awareness will enable us to rethink professionalism. Consequently, the examination of dominant discourses over power relations and identity will enrich social work theory and practice by allowing alternative discourses that are more holistic and less restrictive. The increasing expectation of clearness and post-panoptic forms of surveillance require greater adoption of Foucault's ideas in social work practice.

Keywords

Knowledge and power, biopolitics, social work theory and practice, discourse, governmentality

Project Number

-

References

• Agllias, K., Howard, A., Schubert, L., & Gray, M. (2016). Australian workers’ narratives about emergency relief and employment service clients: Complex issues, simple solutions. Australian Social Work, 69(3), 297-310.
• Akbaş, E. (2003). Kültürel sembolleri yorumsamacı bir bakış açısıyla okuma ve sosyal hizmet ilişkisi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14(1), 20-24.
• Akbaş, E. (2104). Sosyal Çalışmada Çağdaş Eleştirel Perpektifler. Ankara: SABEV.
• Akbaş, E. (2008). Construction of the child question in early republican Turkey and social services as an art of government. Vulnerable Children and Youth Studies, 3(1), 24-30.
• Aksan, Y. (2013). 1450-1750 Yılları Arasında Avrupa’da Cadılık 1450-1750. Tarih İncelemeleri Dergisi, 28(2), 355-368.
• Albayrak, H. (2021). Eleştirel sosyal hizmet teorisi ve uygulaması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(1), 383-401.
• Allan, J. (2018). Foucault ve Suç Ortakları Söylem İktidar ve Etik. M. Murphy içinde, Sosyal Teori ve Eğitim (s. 41- 61). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Aristoteles . (1993). Politika. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Aslan , Ş. B., & Güngör , F. (2019). Bir sosyal bilim disiplini olarak sosyal çalışmanın Türkiye’de Bilgi sorunu. Sosyal Çalışma Dergisi, 3(2), 222-236.
• Aşkar, G. (2019). Bürokraside temsil sorunu: Temsili bürokrası yaklaşımı . Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(59), 95-104.
• Başer, D., & Akçay, S. (2019). Araçsal akıl ve sosyal hizmet: Bürokrasi ve yönetimsellik bağlamında bir değerlendirme . Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(3), 1033-1051.
• Baştürk, E. (2013). Bir Kavram İki Düşünce: Foucault’dan Agamben’e Biyopolitikanin Dönüşümü. Alternatif Politika, 5(3), 242-265.
• Bauman, Z., & Lyon, D. (2016). Akışkan Gözetim. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bay, U., & Macfarlane, S. (2011). Teaching Critical Reflection: A Tool for Transformative Learning in Social Work? Social Work Education, 30(7), 745–758.
• Becermen, M. (2014). Michel Foucault'da İktidar Sorunu. Doğu Batı Düşünce Dergisi- Kitle ve İktidar(69), 239- 261.
• Belsey, C. (2002). Postyapısalcılık. (N. Örge, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Berend, I. T. (2005). Foucault and the welfare state. European Review, 13(4), 551-556.
• Besley, A. C. (2002). Foucault and The Turn to Narrative Therapy. British Journal of Guidance and Counselling, 30(2), 125-143.
• Breton, D. (2011). Ten ve İz. (İ. Yerguz , Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Butler , J. (2015). Savaş Tertipleri. (Ş. Öztürk, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Çelebi, V. (2013). Michel Foucault'da Bilgi, İktidar ve Özne İlişkisi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 512-523.
• Demir Güneş, C. (2013). Michel Foucault'da Söylem ve İktidar. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 55- 69.
• Evans, T., & Harris, J. (2006). A case of mistaken identity? Debating the dilemmas of street-level bureaucracy with Musil et al. European Journal of Social Work, 9(4), 445-459.
• Foucault , M. (2014). Özne ve iktidar. M. Foucault içinde, Özne ve iktidar Seçme Yazılar 2 (O. Akınhay, Çev., s. 57-82). Ayrıntı Yayınları.
• Foucault , M. (2019). Hapishanenin Doğuşu. (M. A. Kılıçbay, Çev.) Ankara: İmge Kitapevi.
• Foucault, M. (2006). Deliliğin Tarihi (4 b.). (A. K. Mehmet, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Foucault, M. (2011). Büyük Kapatılma Seçme Yazılar 3. (I. Ergüden , & F. Keskin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2014). İktidarın Halkaları. M. Foucault içinde, Özne ve İktidar Seçme Yazılar 2 (I. Ergüden, Çev., s. 140- 161). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gordon , S. (2015). Sosyal Bilimler Tarihi ve Felsefesi. (Ü. Tatlıcan, & H. Kösebalaban, Çev.) İstanbul: Küre Yayınları.
• Gulbenkıan Komisyonu. (2016). Gulbenkıan Komisyonu Sosyal Bilimleri Açın Sosyal Bilimlerin Yeniden Yapılanması Üzerine Rapor. (Ş. Tekeli , Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Gutting, G. (2010). Foucault. İstanbul: Dost Kitapevi.
• Han, B. C. (2015). Yorgunluk Toplumu. İstanbul : Açılım Kitap.
• Han, B. C. (2018). Şeffaflık Toplumu. (H. Barışcan , Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Healy, K. (2001). Reinventing Critical Social Work: Challenges from Practice, Context and Postmodernism. Critical Social Work, 2(1), 1-13.
• Hope, A. (2015). Foucault's toolbox: critical insights for education and technology researchers. Learning, Media and Technology, 40(4), 536-549.
• Hope, A. (2018). Foucault Panoptisizm ve Okul Gözetimi Araştırması. M. Murphy içinde, Sosyal Teori ve Eğitim (s. 63- 89). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Hülür, H. (2008). İktidar/Bilgi Sarmalı: Michel Foucault'da Disiplinsel Doğruluk ve Özne. EKEV Akademi Dergisi, 12(35), 149- 164.
• Hyslop, I. (2018). Neoliberalism and social work identity. European Journal of Social Work, 21(1), 20-31.
• Kaptanoğlu, C. (2000). Panopticondan F Tipine Tecrit. Birikim Dergisi(136).
• Koç, A. (2018). Michel Foucault'nun "Biyopolitika" Kavramının Teorik Çerçevesi . Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 2(2), 193-218.
• Madigan, S. (2016). Naratif Terapi. (G. Akkaya, Çev.) İstanbul: Okuyanus.
• Marx, K. (2015). Kapital. (M. Selik , & E. Özalp , Çev.) İstanbul: Yordam Kitap.
• Mead, G. H. (1934). Mind, Self, and Society from the Standpoint of a Social Behaviorist. Chicago: University of Chicago Press.
• Nahya, Z. N. (2011). İmgeler ve Ötekileştirme: Cadılar, Yerliler, Avrupalılar. Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 27-38.
• Neuman, W. L. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. (S. Özge , Çev.) Ankara: Yayınodası.
• Özdel, G. (2012). Foucault Bağlamında İktidarın Görünmezliği ve ‘’Panoptikon’’ile ‘’İktidarın Gözü’’Göstergeleri. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 2(22- 29).
• Pekasıl, A. N., & Erşahin, Z. (2019). Temellendirilmiş Kuramda Gerçeklik ve Görecelik Uzlaşması. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 2404-2422.
• Polack, R. J. (2004). Social justice and the global economy: new challenges for social work in the 21st century. Social Work, 49(2), 281-290.
• Powell, J. L. (2013). Michel Foucault. M. Gray, & S. A. Webb içinde, Social Work Theories and Methods (s. 46-62). London: SAGE.
• Powell, J. L., & Khan, H. T. (2012). Foucault, Social Theory and Social Work. Sociologie Românească, 10(1), 131-147.
• Reisch, M. (2013). Social work education and the neo-liberal challenge: The US response to increasing global inequality. Social Work Education, 32(6), 715-733.
• Revel, J. (2012). Fouacault Sözlüğü. Ankara: Say Yayınları.
• Rıtzer, G., & Stepnısky, J. (2018). Sosyoloji Kuramları . Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Said , E. W. (2014). Şarkiyatçılık Batının Şark Anlayışları. (B. Ülner , Çev.) İstanbul: Metis.
• Sarup, M. (2004). Post-yapısalcılık ve Postmodernizm (2 b.). (A. Güçlü, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat.
• Sayar, K. (2019). Terapi Kültürel Bir Eleştiri (8 b.). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Slattery, M. (2015). Sosyolojide Temel Fikirler. (Ü. Tatlıcan, & G. Demiriz , Çev.) Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Spivak, G. C. (1996). Diasporas old and new: Women in the transnational world. Textual Practice, 10(2), 245-269.
• Spivak, G. C. (2016). Madun Konuşabilir mi? (D. Hattatoğlu, G. Ertuğrul, & E. Koyuncu, Çev.) Ankara: Dipnot Yayınları.
• Talas, C. (1990). Toplumsal Politika. Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• Trouıllot, M. R. (2015). Geçmişi Susturmak Tarihin Üretilmesi ve İktidar. (S. O. Zeybek, Çev.) İstanbul: İthaki.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2020). 06 28, 2020 tarihinde İktidar Tanımı: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Urhan, V. (2014). Michel Foucalt'da Disiplinci Düzenleyici İktidar Ayırımı. Doğu Batı Düşünce Dergisi- Kitle ve İktidar(69), 229- 237.
• Urhan, V. (2015). Mıchel Foucault ve Metodoloji. B. A. Çetinkaya içinde, Doğu'dan Batı'ya Düşüncenin Serüveni Yirminci Yüzyıl Düşüncesi (s. 561-596). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Wallace , J., & Pease, B. (2011). Neoliberalism and Australian social work: Accommodation or resistance? Journal of social work, 11(2), 132-142.
• Webb, S. A. (2001). Some considerations on the validity of evidence-based practice in social work. British journal of social work, 31(1), 57-79.