An Evaluation of Water Architecture in Diyarbakır

Year 2012, Volume: 76 Issue: 276, 469 - 478, 01.08.2012

Evindar Yeşilbaş

https://doi.org/10.37879/belleten.2012.469

Abstract

During the period of the civilisation of Anatolia, many water constructions were built on some setdements and routes. For various reasons, some of those constructions haven’t survived up to today. Also, some that survive haven’t been evaluated and treated well. In the attempt of introducing the architectural features of these constructions were constructed at the centrum of the city includes rock bridges, hammams (Turkish bath) and fountains, As a result of investigations, 42 water constructions (rock bridges, hammams, fountains) in sum were detected. In the attempt of introducing the architectural features of these constructions, photos and drawings were benefited.

Keywords

Diyarbakır, architecture, bridges, Turkish bath, fountain

Diyarbakır’da Su Mimarisi Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Anadolu’nun uygarlaşması diyebileceğimiz dönem içinde, çeşitli yerleşim alanlarında ve güzergâhlar üzerinde çok sayıda su yapısı inşa edilmiştir. Söz konusu eserlerin bir bölümü bazı nedenlerden dolayı günümüze kadar ulaşamamıştır. Günümüze ulaşan eserlerin tümünün değerlendirilmediğini de söylemek gerekir. Diyarbakır il merkezinde yer alan su yapılarının mimari özelliklerini genel hatları ile değerlendirmeyi kapsayan çalışmada tarihi taş köprü, hamam ve çeşme yapılan incelenmiştir. Yapılan incelemelerde toplam 42 adet su yapısı (Köprü, Hamam, Çeşme) tespit edilmiştir. Bu yapıların mimari özellikleri tanıtılmaya çalışılırken fotoğraf ve çizimlerden yararlanılmıştır.

Keywords

Diyarbakır, mimari, köprü, hamam, çeşme

References

• Andreasyan, Hrand D., Polonyalı Simeon’un Seyahatnamesi, İstanbul 1964.
• Beysanoğlu, Şevket, Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, c.1, Ankara 1998.
• Buckingham, James Silk, Travels in Mesopotamia, London 1827.
• Çulpan, Cevdet, Türk Taş Köprüleri, Ankara 1978.
• ––––––––––, “Diyabakır Kuzeyi Devegeçidi Suyu Köprüsü: Artukoğulları Devri”, Sanat Tarihi Yıllığı, c.III, İstanbul 1969-1970, ss.287-291.
• Denktaş, Mustafa, Karaman Çeşmeleri, Kayseri 2000.
• Evliya Çelebi, Seyahatname, c.VI, İstanbul 1970, ss. 126-128.
• Gabriel, Albert, Voyages Archéologique dans la Turquie Oriantale, Paris 1940.
• İlter, Fügen, Osmanlılara Kadar Anadolu Türk Köprüleri, Ankara 1978.
• İzgöer, Ahmet Zeki, Salname-i Diyarbekir, c.5, İstanbul 1999.
• Korkusuz, M. Şefik, Seyahatnamelerde Diyarbekir, İstanbul 2003.
• Ödekan, Ayla, “Kent içi Çeşme Tasarımında Tipolojik Çözümleme”, Semavi Eyice’ye Armağan, İstanbul Yazıları, İstanbul 1992, s.281-297.
• Önge, Yılmaz, Anadolu’da XII- XIII. Yüzyıl Türk Hamamları, Ankara 1995.
• ––––––––––, “Anadolu Türk Mimarisinde Tabii Işıklandırma”, Önasya, VII/73, (1971), ss.6-7- 11.
• ––––––––––, Türk Mimarisinde Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerinde Su Yapıları, Ankara 1997.
• Sözen, Metin, Diyarbakır’da Türk Mimarisi, İstanbul 1971.
• Tavernier, Jean Baptiste, Les Six Voyages de Jean Babtiste Tavernier en Turkue, en Perse et aux Indes, Paris 1678.
• Tekin, Adil, “Hamravat Suyu”, Kara-Amid, c.II/sy.6-7, Ankara 1970, ss. 69-71.
• Yeşilbaş, Evindar, Diyarbakır’da Su Mimarisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2007.