Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Ekoturizm Açısından Değerlendirilmesi: Çakşır (Ferula meifolia) Örneği

Year 2021, Volume: 3 Issue: 1, 31 - 42, 01.08.2021

Nihat Demirtaş Mücahid Hüseyin Demirtaş

Abstract

Anadolu gerek epidemik gerekse endemik flora çeşitliliği bakımından zengin bir potansiyele sahiptir. Sahip olduğu tıbbi ve aromatik bitkiler besin kaynağı, halk tıbbı ve alternatif sağlık uygulamaları bakımından geniş bir kullanım alanına sahiptir. Milyonlarca yıl boyunca içinde bulunduğu doğal habitat ortamında kazandığı özellikler itibariyle doğal sağaltım etkilerine sahiptir. Bitkiler ideal etkinliğini doğal ortamında kimyasal ve dış müdahalelerden uzakta yetişmesiyle sağlayabilmektedir. Anadolu’nun sahip olduğu doğal kaynakların ortaya çıkarılması ve sürdürülebilir üretimi türün korunması ve ekonomik fayda açısından alana ve ülkeye katkı sağlayacaktır. Bitkisel çeşitlilik sahip olduğu görsel özelliklerinin yanı sıra taşıdığı sağaltıcı özellikleriyle de halk tıbbında olduğu kadar bilimsel tıpta da önem kazanmıştır. Araştırma alanındaki bitkisel çeşitlilik ekoturizm, kırsal turizm ve botanik turizmi gibi doğa tabanlı turizm çeşitliliğindeki kullanım yönüyle örnek teşkil edebilecek bir özelliğe sahiptir. Doğa temelli etkinlikler olarak botanik turizmi ve kırsal turizm etkinlikleri arasında bağ kurulması ile kırsal alanlardaki biyolojik çeşitlilik değerlendirileceği gibi ekoturizm uygulamalarıyla kırsalda yaşayanlara ekonomik katkı sağlayacaktır. Araştırmaya konu olan çakşır bitkisinin kullanım alanlarının tespit edilerek yetiştiği doğal ortamında korunması, iyi tarım uygulamalarıyla bir bütün oluşturularak ekoturizm, kırsal turizm, botanik turizmi gibi turizm uygulamaları içinde kullanım olanaklarının araştırılması ve yerine göre ticari bir ürün olarak talep yaratılması amaçlanmıştır.

Keywords

Çakşır, Ferula meifolia, ekoturizm, Hatay

References

• Aslan, A.A. (2016) İbni Sina’dan Kars’a: İpek Yolu Boyunca Uzanan Türk topraklarında Yabanda Yetişen İlaç Bitkileri, Uluslararası İpekyolu’nun Yükselişi ve Türk Dünyası Bilgi Şöleni, Yükselen İpekyolu, 3. Cilt, s. 164. Ankara
• Balcı, A. ve Aktop, Y. (2019) Yeme Çakşır Otu (Ferula elaeochytris K. 1947) İlavesinin Japon Balığının (Carassius auratus L. 1758) Büyüme ve Gonad Gelişimi Üzerine Etkisi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1): 347-359, DOI: 10.21597/jist.431342 ISSN: 2146-0574, eISSN: 2536-4618.
• Başer, K.H.C., Özek, T., Demirci, B., Kürkçüoğlu, M., Aytaç, Z. ve Duman, H. (2000) Composition of the essential oils of Zosima absinthifolia (Vent.) Link and Ferula elaeochytris Korovin from Turkey, Flavour and Fragrance Journal, 2000;15 (6), 371-372.
• Baytop, T. (1965) Ferula Meifolia (Fenzl) Boiss. Bitkisinin Kökleri Üzerinde ilk Araştırmalar. İstanbul Eczacılık Fakültesi Mecmuası, 1-157 (1965), İstanbul.
• Baytop, T. (2013). Ferula meîfolia (Fenzl) Boiss. Bitkisinin Kökleri Üzerinde İlk Araştırmalar. Journal of Faculty of Pharmacy of Istanbul University, 1(0),157-162. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iujfp/issue/567/5687
• Bulut Solak, B. ve Kılınç, C. Ç. (2020). Botanik Turizm, R. Temizkan, D. Cankül ve F. Gökçe (Ed.) içinde Alternatif Turizm (Turizmin 41 Türü), s. 18. Detay Yayını, Ankara.
• Çalışkan, A. (2020). Hatay’ın ekoturizm potansiyeli ve yerel halkın ekoturizme bakışı, Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı.
• Demirtaş, N. (2020). Kırsal Turizm, R. Temizkan, D. Cankül ve F. Gökçe (Ed.) içinde Alternatif Turizm (Turizmin 41 Türü), s. 202. Detay Yayını, Ankara.
• Demirtaş, N. ve Kalaba, B. (2020). Ekoturizm Bakış Açısıyla Tıbbi Ve Aromatik Bitkilerin Kullanım Alanları Ve Ekonomik Boyutu, Z. Gölen ve S. Özer (Ed.) İnsanî ve Sosyal Bilimlerde Güncel Araştırmalar içinde, s. 824. Ivpe Cetinje, Montenegro.
• Doğaner, S., (2020). Flora turizmi: Orman, çiçek ve insan. Beşeri ve İktisadi Coğrafya Araştırmaları, s.73-104.
• Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (2018). Rapor, 18.05.2018 tarih ve 87395538-605.99-E.1084720 sayılı yazısı. https://doa.ogm.gov.tr/SiteAssets/Sayfalar/teknikrapor2018/15.pdf
• DPT (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Kırsal Kalkınma Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT: 2522 - ÖİK: 538
• Erdoğan, N. (2003). Çevre ve (Eko)turizm, Erk Yayıncılık, Ankara.
• Eser, N. (2016) Diyabet Oluşturulmuş Sıçanlarda Ferula Elaeochytris (Çakşır) Kök Ektresinin Erektil Disfonksiyon Üzerindeki Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı, Adana.
• Etçioğlu, E., Ağca Özen, F., İşsever, K., Toka, B., Tozlu, M., ve Eminler, A.T. (2018). Ferula Communis’in (Çakşır Otu) Neden Olduğu Karaciğer Toksisitesi: Vaka Sunumu, Sakarya Tıp Dergisi, 2018;8(2):674-677.
• Gill, S.S, Abbas, Z.K., Naeem, M., ve Ansari, A.A. (2017) Plant Biodiversity, CABI Publishing, s. 88. UK.
• Gökçe, F, Sunar, H. ve Türkoğlu, A. (2017) Doğal Çevrenin Korunmasında Bitki Müzelerinin Etkisi; Hatay Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Müzesi Örneği, International Congress on Cultural Heritage and Tourism (ICCHT - 2017), pp. 1129-1137 . İlçim, A. (2014). Hatay Tabiat Şifahanesi, T.C. Hatay Valiliği.
• Öztürk, Ö. (2015) Sıçan Prostat ve Vas Deferens Düz Kasları Üzerinde Ferula Elaeochytris (Çakşır) Kök Ekstresinin Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıbbı Farmakoloji Anabilim Dalı, Adana.
• Pakkaner, M. (2018). Bir Tutam Şifa, Bereket TV.
• Semerci, A. (2018) Hatay İlinde Tarım Sektörünün Yeri ve Önemi, TEAD, 2018; 4(1); 36-47.
• Taner, N, Koyuncu M. ve Coşkun M. (1998) Farmasötik Botanik, Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, Ders Kitabı, No: 78, Ankara. Taş, S. (2020). Kırsal Turizm, R. Temizkan, D. Cankül ve F. Gökçe (Ed.) içinde Alternatif Turizm (Turizmin 41 Türü), s. 90-91. Detay Yayını, Ankara.
• Tel, M, Bağcı, E, Subaşı, Ü ve Yıldız, E. (2015) Erzurum İli Kerkür (Ferula Mervynii) Tür Koruma Eylem Planı 2016 – 2020, Orman ve Su İşleri Bakanlığı 13. Bölge Erzurum Şube Müdürlüğü, Erzurum.
• Topal, A. ve Polat, S. (2018) Rapor, Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü, Kahramanmaraş.
• Yıldırım, Y. (2016). Mucize Burada TV. https://www.youtube.com/ Erişim: 27.03.2019
• http://dogalhayat.org/property/cagsirli/ (Foto) Mehmet Çelik, Erişim: 01.04.2019
• http://dogalhayat.org/property/caksir/#prettyPhoto (Foto) Fatih Güvercin, Erişim: 01.04.2019
• https://www.turkiyebitkileri.com, Erişim: 01.04.2019
• http://bitkilerimiz.com/caksir-bitkisi-nedir/ Erişim: 19.07.2021
• http://www.hatay.gov.tr/tibbi-ve-aromatik-bitkiler-muz, Erişim: 18.08.2021
• https://www.nefisyemektarifleri.com/blog/caksir-otunun-faydalari-nelerdir/Erişim: 10.07.2021
• https://www.dogaka.gov.tr/dogu-akdeniz/hatay/hatay-tarim-ve-hayvancilik Erişim: 10.06.2021