Ortaokul Öğrencilerinin Matematiğe Yönelik Kaygı, Üstbilişsel Farkındalık Düzeyleri ve İlgili Değişkenlerin Matematik Başarılarındaki Etkisi

Year 2019, Volume: 10 Issue: 3, 732 - 756, 13.12.2019

Mehmet Mert , Fatih Baş

https://doi.org/10.16949/turkbilmat.508347

Abstract

Araştırmada, ortaokul
öğrencilerinin matematik dersine yönelik kaygı ve üstbilişsel farkındalık
düzeylerini, bu düzeylerin cinsiyet ve sınıf seviyesine göre değişip
değişmediğini belirlemek ve bu düzeylerin matematik başarılarını açıklama
durumları incelemek amaçlanmıştır. 
Kesitsel tarama yöntemi temel alınarak tasarlanan araştırma 1553
ortaokul öğrencisinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde
iki adımlı kümeleme analizi, bağımsız t-testi, tek yönlü varyans analizi ve
doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Katılımcılar matematik başarısına
göre üç grupta, üstbilişsel farkındalık ve matematik kaygısı puanlarına göre de
iki grupta kümelenmiştir. Yüksek başarıya sahip öğrencilerin üstbilişsel
farkındalıkları orta ve düşük başarı grubundaki öğrencilere göre daha yüksek ve
matematik kaygıları ise daha düşük olduğu görülmüştür. Üstbilişsel farkındalık
ve matematik kaygısı puanlarının matematik başarısını anlamlı olarak açıkladığı
görülmüştür. Üstbilişsel farkındalık puanları arttıkça matematik başarılarının
anlamlı olarak arttığı, matematik kaygısı puanları arttıkça matematik
başarılarının anlamlı olarak azaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca üstbilişsel
farkındalığın matematik başarısı üzerinde matematik kaygısına kıyasla daha az
etkiye sahip olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Matematik öğretimi, matematik başarısı, matematik kaygısı, üstbilişsel farkındalık

The Anxiety and Metacognitive Awareness Levels of Secondary School Students towards Mathematics and the Effect of Related Variables on Their Mathematics Achievements

Abstract

In the research, it was aimed to determine the level
of anxiety and metacognitive awareness of secondary school students about
mathematics lesson, whether these levels change according to gender and class
level and examine explaining status of these levels in mathematical
achievements. The research, designed on the basis of the cross-sectional
screening method, was carried with 1553 secondary school students. Two-step
clustering analysis, independent t-test, one-way variance analysis and linear
regression analysis were used to analyse the data. The participants were
grouped into three according to their mathematics achievement and into two
according to their metacognitive awareness and mathematics anxiety. The
metacognitive awareness of the students with high achievement was found to be
higher and the mathematics anxiety was lower than the students in moderate and
low achievement group. It was found that the metacognitive awareness and
mathematics anxiety scores explain the mathematics achievement significantly.
It was also determined that as the metacognitive awareness scores increased,
mathematics achievement increased significantly; on the other hand, as the
mathematics anxiety scores increased, the mathematics achievement was
meaningfully  reduced. In addition, it
was found that the metacognitive awareness had less effect on mathematics
achievement compared with the mathematics anxiety.

Keywords

Mathematics teaching, mathematics achievement, mathematics anxiety, metacognitive awareness

References

• Adibnia, A., & Putt, I. J. (1998). Teaching problem solving to year 6 students: A new approach. Mathematics Education Research Journal, 10(3), 42-58.
• Akçakın, V., Cebesoy, Ü. B. ve İnel, Y. (2015). İki boyutlu matematik kaygısı ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 283–301.
• Akgül, S. (2008). İlköğretim ikinci kademe 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin matematik kaygıları ile algıladıkları öğretmen sosyal desteğinin cinsiyete göre matematik başarılarını yordama gücü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akyüzlüer, F. (2014). Müzik öğretmen adaylarının bilişüstü becerileri. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9, 187–196.
• Alcı, B. ve Altun, S. (2007). Lise öğrencilerinin matematik dersine yönelik özdüzenleme ve bilişüstü becerileri, cinsiyete, sınıfa ve alanlara göre farklılaşmakta mıdır. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 33–44.
• Alcı, B. ve Yüksel, G. (2012). İngilizce öğretmenliği lisans öğrencilerinin özyeterlik ve bilişüstü algılarının farklılaşması ve akademik performanslarını yordaması. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 2(1), 143–165.
• Arıkam, G. (2004). Kırşehir ilköğretim II. kademe öğrencilerinin matematik kaygı düzeyleri ile matematik başarıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydemi̇r, H. ve Kubanç, Y. (2014). Problem çözme sürecinde üstbilişsel davranışların incelenmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 203–219.
• Aydın, B. (2011). İlköğretim ikinci kademe düzeyinde matematik kaygısının cinsiyete göre farklılıkları üzerine bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 1029-1036.
• Bağçeci, B., Döş, B. ve Sarıca, R. (2011). İlköğretim öğrenci̇leri̇ni̇n üstbi̇li̇şsel farkındalık düzeyleri̇ ı̇le akademi̇k başarısı arasındaki ı̇li̇şki̇ni̇n ı̇ncelenmesi̇. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551–566.
• Bai, H., Wang, L., Pan, W., & Frey, M. (2009). Measuring mathematics anxiety: Psychometric analysis of a bidimensional affective scale. Journal of Instructional Psychology, 36, 185-193.
• Bekdemir, M. (2009). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin matematik kaygı düzeylerinin ve başarılarının değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 169–189.
• Belet, Ş. D. ve Güven, M. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının epistemolojik inançlarının ve bilişüstü stratejilerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 31–57.
• Betz, N. E. (1978). Prevalence, distribution, and correlates of math anxiety in college students. Journal of Consulting Psychology, 25, 151-157.
• Bindak, R. ve Dursun, Ş. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin matematik kaygılarının incelenmesi veri toplama aracı sınırlılıklar ve varsayımlar. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35(1), 18–21.
• Birgin, O., Baloğlu, M., Çatlıoğlu, H., & Gürbüz, R. (2010). An investigation of mathematics anxiety among sixth through eighth grade students in Turkey. Learning and Individual Differences, 20(6), 654-658.
• Bozkurt, S. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde sınav kaygısı, matematik kaygısı, genel başarı ve matematik başarısı arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Christoph, N. (2006). The role of metacognitive skills in learning to solve problems (Unpublished doctoral dissertation). University of Amsterdam, the Netherlands.
• Civil, Ş. (2008). İstanbul ili Anadolu yakası Kadıköy ilçesinde bulunan resmi ve özel ilköğretim 8. sınıf öğrencilerine uygulanacak olan OKS sınavının öğrenciler üzerinde oluşturduğu sınav kaygısının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Clute, P. (1984). Mathematics anxiety, ınstructional method and achievement in a survey course in college mathematics. Journal for Research in Mathematics Education, 15(1), 50-58.
• DeCarlo, L. T. (1997). On the meaning and use of kurtosis. Psychological Methods, 2(3), 292-307.
• Dursun, Ş. ve Dede, Y. (2004). Öğrencilerin matematikte başarısını etkileyen faktörler: Matematik öğretmenlerinin görüşleri bakımından. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 217-230.
• Dede, Y. ve Dursun, Ş. (2008). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin matematik kaygı düzeylerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 295–312.
• Demir, Ö. ve Kaya, H. İ. (2015). Öğretmen adaylarının bilişsel farkındalık beceri düzeylerinin eleştirel düşünme durumları ile ilişkilerinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(1), 35–68.
• Deniz, D., Küçük, B., Cansız, Ş., Akgün, L. ve İşleyen, T. (2014). Ortaöğretim matematik öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 305–320.
• Desoete, A., Roeyers, H., & De Clercq, A. (2003). Can offline metacognition enhance mathematical problem solving? Journal of Educational Psychology, 95(1), 188-200.
• Dreger, R. M., & Aiken, L. R. (1957). The identification of number anxiety in a college population. Journal of Educational Psychology, 48(6), 344-351.
• Eldemir, H. H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kaygısının bazı psiko-sosyal değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Kılıç, E. ve Uygun, M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının hayat bilgisi öğretimine yönelik öz yeterlik algıları ile bilişötesi farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 1-15.
• Erdoğan, F. ve Şengül, S. (2014). İlköğretim öğrencilerinin matematik dersine yönelik öz-düzenleyici öğrenme stratejileri üzerine bir inceleme. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 108–118.
• Ersevim, İ. (2005). Freud ve psikanalizin temel ilkeleri. İstanbul: Assos Yayınları.
• Evran, S. (2013). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin bilişüstü farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 213-220.
• Flavell, J. H. (1987). Speculation about the nature and development of metacognition. In F. E. Weinert, & R. H. Kluwe (Eds.), Metacognition, motivation, and understanding (pp. 21-29). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Gökbulut, Y. ve Akdağ, M. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarnın üstbilişsel farkındalık ve matematik kaygı düzeyleri arasındaki ilişkisi. Turkish Studies, 11(9), 461-474.
• Gül, Ş., Köse, E. Ö. ve Sadi-Yılmaz, S. (2015). Biyoloji öğretmeni adaylarının üstbiliş farkındalıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 83–91.
• Gürefe, N. (2015). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalıklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5), 237–246.
• İflazoğlu Saban, A. ve Güzel-Yüce, S. (2012). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinde problem çözme, bilişsel farkındalık ve epistemolojik inançlar. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1402-1428.
• Jaafar, W. M. W., & Ayub, A. F. M. (2010). Mathematics self-efficacy and meta-cognition among university students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 8, 519–524.
• Kacar, M. ve Sarıçam, H. (2015). Sınıf öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıkları ile matematik kaygı düzeyleri üzerine bir çalışma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 137–152.
• Kalaycı, Ş. (2009) SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınevi.
• Kana, F. (2014). Ortaokul öğrencilerinin üstbiliş okuma stratejileri farkındalık düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 100-120.
• Kaplan, A. ve Duran, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin matematik dersine çalışma sürecinde üstbilişsel farkındalık düzeylerinin karşılaştırılması. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 417–445.
• Karakelle, S. ve Saraç, S. (2007). Çocuklar için üst bilişsel farkındalık ölçeği (ÜBFÖ-Ç) A ve B formları : Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 10(20), 87–103.
• Karakelle, S. ve Saraç, S. (2010). Üst biliş hakkında bir gözden geçirme: Üstbiliş çalışmaları mı yoksa üst bilişsel yaklaşım mı. Türk Psikoloji Yazıları, 13(26), 45–60.
• Karslı, T. A. (2015). İlköğretim dönemindeki ergenlerde üst-biliş işlevleri ile karar verme ve denetim odağı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 16–31.
• Kaya, N. B. ve Fırat, T. (2011). İlköğretim 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin öğrenme-öğretme sürecinde üstbilişsel becerilerinin incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 57–71.
• Kılınç, M. ve Doğan, A. (2014). Ortaokul 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin internet bağımlılığı ile biliş üstü farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 1385–1396.
• Konca, Ş. (2008). 7. sınıf öğrencilerinin matematik kaygısının nedenlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Kramarski, B., Mevarech, Z. R., & Arami M. (2002). The effects of metacognitive instruction on solving mathematical authentic tasks. Educational Studies in Mathematics, 49(2), 225-250.
• Kurbanoğlu, İ. N. ve Takunyacı, M. (2012). Lise öğrencilerinin matematik dersine yönelik kaygı, tutum ve öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, okul türü ve sınıf düzeyi açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 110–130.
• Küçük-Özcan, Z. Ç. (2000). Teaching metacognitive strategies to 6th grade students. (Unpublished master’s thesis). Boğaziçi University, The Institute for Graduate Studies in Sciences and Engineering, İstanbul.
• Memiş, A. ve Arıcan, H. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin matematiksel üstbiliş düzeylerinin cinsiyet ve başarı değişkenleri açısından incelenmesi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 1, 76–93.
• Mert, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin matematik başarılarında matematiğe yönelik kaygı ve üstbilişsel farkındalık düzeylerinin etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Mevarech, Z. R. (1999). Effects of metacognitive training embedded in cooperative settings on mathematical problem solving. The Journal of Educational Research, 92(4), 195-205.
• Mevarech, Z. R., & Kramarski, B. (2003). The effects of metacognitive training versus worked-out examples on students’ mathematical reasoning. British Journal of Educational Psychology, 73, 449–471.
• Moores, T. T., Chang, J. C. J., & Smith, D. K. (2006). Clarifying the role of self-efficacy and metacognition as indicators of learning: Construct development and test. ACM SIGMIS Datebase: the DATABASE for Advances in Information Systems, 37(2-3), 125- 132.
• Nancarrow, M. (2004). Exploration of metacognition and non-routine problem based mathematics ınstruction on undergraduate student problem solving success (Unpublished doctoral dissertation). The Florida State University, College of Education, USA.
• Pourmoslemi, A., Erfani, N., & Firoozfar, I. (2013). Mathematics anxiety, mathematics performance and gender differences among undergraduate students. International Journal of Scientific and Research Publications, 3(7), 1-6.
• Özgürlük, B., Ozarkan, H. B., Arıcı, Ö. ve Taş, U. E. (2016). PISA 2015 ulusal raporu. http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2014/11/PISA2015_UlusalRapor.pdf adresinden 10.02.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Özsoy, G. (2011). An investigation of the relationship between metacognition and mathematics achievement. Asia Pacific Education Review., 12, 227-235.
• Özsoy, G., & Ataman, A. (2009). The effect of metacognitive strategy trainingon mathematical problem solving achievement. International Electronic Journal of Elementary Education, 1(2), 68-83.
• Özsoy, G. ve Günindi, Y. (2011). Okulöncesi öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeyleri. İlköğretim Online, 10(2), 430–440.
• Saban, A. İ. ve Saban, A. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişsel farkındalıkları ile güdülerinin bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 1(9), 35–58.
• Sapma, G. (2013). Matematik başarısı ile matematik kaygısı arasındaki ilişkinin istatistiksel yöntemlerle incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Savaş, E., Taş, S. ve Duru, A. (2010). Matematikte öğrenci başarısını etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 113-132.
• Semerci, Ç. ve Elaldı, Ş. (2014). Eleştirel düşünme becerilerinin gelişiminde üstbilişsel inançların rolü. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 317–333.
• Sezgin-Memnun, D. ve Akkaya, R. (2012). Matematik, fen ve sınıf öğretmenliği öğrencilerinin bilişötesi farkındalıklarının bilişin bilgisi ve düzenlenmesi boyutları açısından incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(3), 312–329.
• Schraw, G. (2009). A conceptual analysis of five measures of metacognitive monitoring. Metacognition and Learning, 4(1), 33-45.
• Sırmacı, N. (2007). Üniversite öğrencilerinin matematiğe karşı kaygı ve tutumlarının incelenmesi : Erzurum örneklemi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 32(145), 54–70.
• Sperling, R. A., Howard, B. C. Miller, L. A., & Murphy, C. (2002). Measures of children’s knowledge and regulation of cognition. Contemporary Educational Psychology, 27, 51-79.
• Şahin, E. ve Küçüksüleymanoğlu, R. (2015). Öğretmen adaylarının özyöneti̇mli̇ öğrenmeye hazırbulunuşlukları, bi̇li̇ş ötesi̇ farkındalıkları ve deneti̇m odakları arasındaki̇ ili̇şki̇ler. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 317–334.
• Şentürk, B. (2010). İlköğreti̇m beşi̇nci̇ sınıf öğrenci̇leri̇ni̇n genel başarıları, matemati̇k başarıları, matemati̇k dersi̇ne yöneli̇k tutumları ve matemati̇k kaygıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Tan, M. N. (2015). Ortaokul öğrenci̇leri̇ni̇n matemati̇k kaygısı öğreni̇lmi̇ş çaresi̇zli̇k ve matemati̇ğe yöneli̇k tutum düzeyleri̇ arasındaki̇ i̇li̇şki̇leri̇n i̇ncelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Tüysüz, C., Karakuyu, Y. ve Bilgin, İ. (2008). Öğretmen adaylarının üst biliş düzeylerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(17), 147-158.
• Uysal, O. (2007). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin matematik dersine yönelik problem çözme becerileri, kaygıları ve tutumları arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Varol, Ş. (1990). Lise son sınıf öğrencilerinin kaygı düzeylerini etkileyen bazı etmenler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Venkatesh Kumar, G., & Karimi, A. (2010). Mathematics anxiety, mathematics performance and overall academic performance in high school students. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 36(1), 147-150.
• Yenilmez, K. ve Duman, A. (2008). İlköğretimde matematik başarısını etkileyen faktörlere ilişkin öğrenci görüşleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 251-268.
• Yenilmez, K. ve Özabacı, N. Ş. (2003). Yatılı öğretmen okulu öğrencilerinin matematik ile ilgili tutumları ve matematik kaygı düzeyleri arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14), 132–146.
• Yenilmez, K. ve Özbey, N. (2006). Özel okul ve devlet okulu öğrencilerinin matematik kaygı düzeyleri üzerine bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 431–448.
• Yenilmez, K., Girginer, N. ve Uzun, Ö. (2004). Osmangazi üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencilerinin matematik kaygı düzeyleri. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 147–162.
• Yıldırım, A., Özgürlük, B., Parlak, B., Gönen, E. ve Polat, M. (2016). TIMSS 2015 ulusal matematik ve fen bilimleri ön raporu 4. ve 8. sınıflar. http://timss.meb.gov.tr/wp-content/uploads/TIMSS_2015_Ulusal_Rapor.pdf adresinden 14.02.2018. tarihinde erişilmiştir.
• Zan, R. (2000). A metacognitive intervention in mathematics at university level. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 31(1), 143-150.