Okul Yönetiminde Yönetim Süreçlerinin Etkililiği ile Okul Etkililiği Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 200 - 219, 27.12.2024

Cüneyt Duran , Ender Kazak

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1413561

Öz

Okuldaki yönetim ve yönetim süreçleri ile okul etkililiği arasında bir ilişkinin varlığından söz edilebilir. Yöneticinin ortaya koyacağı yönetsel faaliyetlerin okulun etkililiği üzerinde anahtar role sahip olması söz konusudur. Bu araştırma öğretmenlerin görüşlerine göre okul yönetiminde yönetim süreçlerinin etkililiği ile okul etkililiği arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, nicel araştırma modelinde tasarlanmış olup ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini İstanbul’un Esenyurt ilçesinde 2021-2022 eğitim öğretim yılında görev yapan 406 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada kişisel bilgi formu araştırmacı tarafından oluşturulmuştur. Gül tarafından geliştirilen “Yönetim süreçlerinin Etkililiği” ölçeği ile Günal tarafından geliştirilen “Okul etkililiği” ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizi için, frekans, standart sapma ve korelasyon ve basit doğrusal regresyon analizleri yapılmıştır. Ulaşılan sonuçlara göre öğretmenlerin yönetim süreçlerine yönelik algıları yüksek düzeyde çıkmıştır. Öğretmenlerin okul etkililiğine yönelik algıları yüksek düzeyde çıkmıştır. Yönetim süreçlerinin etkililiği ile okul etkililiği arasında pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Yönetim süreçlerinin etkililiği, okul etkililiğin anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yönetim Süreçleri, Okul Etkililiği, Öğretmen

Kaynakça

• Ada, S. & Baysal, Z. N. (2015). Türk eğtim sistemi ve etkili okul yönetimi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Alanoğlu, M. (2014). Ortaöğretim kurumlarının örgütsel öğrenme düzeylerinin okul etkililiği ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Atıgan, F. (2017). Yönetim ve organizasyon (3. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Aydın, M. (2018). Eğitim yönetimi (11. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aydın, S. (2019). Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin yönetim süreçlerini kullanma becerilerinin okul iklimine etkisi (Kocaeli ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Aydoğan, İ. (2021). Örgüt ve yönetim kuramları. N. Can (Ed.), Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi (4. Baskı) içinde (s.2-33). Ankara: Pegem Akademi.
• Balcı, A. (2022). Etkili okul ve okul geliştirme (8. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Başaran, İ. E. & Çınkır, Ş. (2013). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (4. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bellei, C., Morawietz, L., Valenzuela, J. P., & Vanni, X. (2020). Effective Schools 10 Years On: Factors and Processes Enabling The Sustainability of School Effectiveness. School Effectiveness and School Improvement, 31(2), 266-288.
• Biljana, R. N. & Milos, C. (2012) : School management in Serbia: Key aspects of its relation to school success. Journal for East European Management Studies, Rainer Hampp Verlag, Mering, 17(2), 184-204.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2021). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (31. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çakır, E. (2021). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çevrik, M. (2022). Okul etkililiğinde karizmatik liderlik ve kolektif öğretmen yeterliliğinin rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Uşak.
• Çiftçi, K. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin pozitif psikolojik sermaye düzeyleri ile okul etkililiği düzeyleri arasındaki ilişki (Erzurum ili). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Duranay, P. Y. (2005). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerini karşılama düzeyleri (İzmir örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Erdoğan, İ. (2019). Eğitim ve okul yönetimi (4. Baskı). İstanbul: Alfa Basım Yayım. Ermeydan, M.(2019). Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile algılanan okul etkililiği arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Fayol, H. (2021). Genel ve endüstriyel yönetim. (M. A. Çolakoğlu, Çev.). Ankara: Adres Yayınları. (Orijinal yayın tarihi: 1916).
• Gül, İ. (2017). Yönetim süreçlerinin etkililiği ölçeği: Geçerlilik ve güvenlik çalışması, Journal of human sciences, 14(2), 1370-1387.
• Gül, İ. (2020). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Güleryüz, F. (2014). Bayrampaşa ilçesindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan yöneticilerin yöneticilik becerilerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Günal, Y. (2014). Etkili okul değişkenlerinin öğrenci başarısı ile ilişkisi ve okul hesap verelebilirliği. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2020). Eğitim yönetimi, teori, araştırma ve uygulama (Çeviri Editörü: Selahattin Turan). Ankara: Nobel.
• Işık, A., N., & Gümüş̧, E. (2017). Yönetici öz-yeterliği ve okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 419-434.
• İnanan, T. (2022). Öğretmen görüşleri çerçevesinde okul yönetim süreçlerinin etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Javornik, Š. & Klemenčič Mirazchiyski, E. (2023). Factors contributing to school effectiveness: a systematic literature review. European Journal of Investigation Health Psychology Education, 13, 2095-2111. https://doi.org/10.3390/ejihpe13100148
• Karasar, N. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri. (34. Basım). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Karpuz, E. (2020). Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan yöneticilerin yönetim süreçlerine ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kaşıkçı, B. (2015). Öğretmen ve müdür yardımcıları görüşlerine göre ilkokul müdürlerinin yönetim becerileri (Sultangazi örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kataria, A., Garg, P. & Rastogi, R. (2013). Employee engagement and organizational effectiveness: the role of organizational citizenship behavior. IJBIT, 6(1), 102-103. Kazak, E. (2021). Okul müdürlerinin etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi:
• Kuran ve Uygulama, 4(2), 79-96.
• Koçak, F. & Helvacı, M. A. (2011). Okul yöneticilerinin etkililiği (Uşak ili örneği). Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi Uluslararası E- Dergi, 1(1), 33-55.
• Kondakçı, Y. & Zayim, M. (2013). Yönetim süreçleri. S. Özdemir (Ed.), Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama (1.Baskı) içinde (s.9-62). Ankara: Pegem Akademi.
• Koyuncu, V. (2022). Okul müdürlerinin yönetim becerileri ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Düzce Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Düzce.
• Lunenburg, F. C., & Ornstein, A. C. (2013). Eğitim yönetimi. (G. Arastaman, Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
• Oral, Ş. (2005). İlköğretim okullarının etkili okul kavramı açısından değerlendirilmesi: “Batman İli Örneği”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Özdemir, M. (2021). Eğitim yönetimi alanın temelleri ve çağdaş yönelimler (3. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Polatcan, M. & Cansoy, R. (2018). Türkiye’de etkili okul araştırmaları: Ampirik araştırmaların analizi. Sakarya University Journal of Education, 8(3), 8-24.
• Scheerens, J. (2004). Review of school and instructional effectiveness research. Background paper prepared for the education for all global monitoring report 2005, The Quality Imperative, Unesco. Erişilen Tarih ve Adres: 29.06.2023 https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000146695
• Sertkaya, F. (2016) Zümre öğretmenler kurulu çalışmalarının yönetim süreçleri açısından değerledirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Söğüt, Ö. (2018). Öğretmen görüşlerine göre yönetim süreçleri açısından okul müdürlerinin duygu yönetimi davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Summak, M. S. & Özgan, H. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin yönetim süreçlerini kullanma etkinlikleri ile bazı duygusal sosyal ve ruhsal yetenekleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Kilis İli Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 261-290.
• Şekerci, M. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetim becerileri ile grup etkililiğiarasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Şekerci, M. & Aypay, A. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetim becerileri ile grup etkililiği arasındaki ilişki. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 57(57), 133-160. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/108271 adresinden 03.01.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Şişman, M. (2020). Eğitimde mükemmellik arayışı etkili okullar (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Tepe, N. (2018). Kolaylaştırıcı okul yapısı, akademik iyimserlik ve okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Toprak, M. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul etkililiğine ilişkin görüşleri: (Adıyaman ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Tural, H. (2019). Okul çevre ilişkileri ve okul etkililiği arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Yıldırım, İ. (2015). Okul yöneticilerinin kişilik ve denetim odağı özelliklerinin öğretmenlerin iş doyumu ve okul etkililiği açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Wajdi, M. B. N. (2017). The differences between management and leadership. Sinergi Jurnal IImiah Ilmu Manajement, 7(1), 75-84.