Rating Of The Adjustments Of The Questıonal Prepoition mI/mU in Turkısh Turkey

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 74 - 85, 04.07.2024

Ahat Üstüner , Meral Yıldırım

https://doi.org/10.61337/tusbd.1353333

Öz

In this study, by briefly mentioning the different evaluations and namings in the studies on the preposition mI/mU, which is widely used in Turkey Turkish, the various functions of the preposition, its functions in the sentence, its gradation in adjectives and adverbs are discussed and examined. The use of the mI/mU preposition between repeated adjectives and adverbs with sample sentences selected from Turkey Turkish; In these repetitions, the semantic features it added to the sentence were evaluated with examples taken from various sources.

Anahtar Kelimeler

mI/mU interrogative preposition, grading in adjectives, grading in adverbs, reinforcement, Turkey Turkish grammar

Türkiye Türkçesinde mI/mU Soru Edatının Sıfatları Derecelendirmesi

Öz

Bu çalışmada, Türkiye Türkçesinde yaygın olarak kullanılan mI/mU edatı hakkında yapılmış çalışmalarda yer alan farklı değerlendirme ve adlandırmalardan kısaca bahsedilerek, edatın çeşitli görevleri, cümle içindeki işlevleri sıfat ve zarflarda yaptığı derecelendirme ele alınmış ve incelenmiştir. Türkiye Türkçesinden seçilen örnek cümlelerle mI/mU edatının tekrarlanan sıfat ve zarflar arasında kullanılışı; bu tekrarlarda cümleye kattığı anlam özellikleri çeşitli kaynaklardan alınan örneklerle değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

mI/mU soru edatı, sıfatlarda derecelendirme, zarflarda derecelendirme, pekiştirme, Türkiye Türkçesi grameri

Kaynakça

• Abasıyanık, S. F. (2001). Lüzumsuz Adam. 14. Baskı, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Acarlar, K. (1970). -Mi Ekinin Türlü Kullanımları. Türk Dili Dergisi, C. XXII, S. 277, 358 – 363.
• Ağaoğlu, A. (2002). Üç Beş Kişi. 2. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Anar, İ. O. (2014). Puslu Kıtalar Atlası. 50. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aydın, A. - Tapar, D. (2023). Eski Türkçede Soru Eki. Folklor Akademi Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, 220 – 231.
• Banguoğlu, T. (2019). Türkçenin Grameri. 11. Baskı, Ankara: TDK Yayınları.
• Bilgegil, M. K. (2014). Türkçe Dilbilgisi. 2 Baskı, İstanbul: Salkımsöğüt Yayınları.
• Bolulu, O. (1997). Soru Mi’si, Soru Eki Mi?, Çağdaş Türk Dili Dergisi, Sayı 112, Haziran, 11-12.
• Bozkurt, F. (2004). Türkiye Türkçesi. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Buğra, T. (2002). Osmancık. 14. Baskı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Bulak, Ş. (2019). Türkçede “-mI/-mU” Soru Unsuru. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 309-330.
• Doğan, L. (2007). Çağdaş Türk Lehçeleri El Kitabı. İstanbul: Kriter Yayınları.
• Deny, J. (2012). Türk Dil Bilgisi (Çev: A. Ulvi Elöve). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Ediskun, H. (2005). Türk Dilbilgisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Eker, S. (2021). Çağdaş Türk Dili (13. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ergin, M. (2005). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Ertürk, H. İ. (2020). “Soru Eki Fiil Çekim Eki midir?” Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 2,377-386, Haziran).
• Ertürk, M. (2023). Kutadgu Bilig’de Soru Cümleleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Elazığ.
• Gencan, T. N. (2007). Türkçe Dilbilgisi. Ankara: Tek Ağaç Eylül Yayıncılık.
• Göknel, Y. (1974). Türkçe Dilbilgisi. İzmir: Hür Efe Matbaası.
• Güntekin, R. N. (2000). Miskinler Tekkesi. 17. Baskı, İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Hacıeminoğlu, N. (1992). Türk Dilinde Edatlar. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Hatiboğlu, V. (1981). Türk Dilinde İkileme. Ankara: TDK Yayınları.
• Hepçilingirler, F. (2004). Türkçe Dilbilgisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hengirmen, M. (1997). Türkçe Dilbilgisi. Ankara: Engin Yayınları.
• İpek, B. (2023). Türkçede Pekiştirme Edatları. İstanbul: Hiper Yayınları.
• Karaağaç, G. (2016). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ yayınları.
• Karahan, L. (2009). Vurgulama İşlevli Dil Birimler Üzerine. İstanbul Kültür Üniversitesi Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi, UTEK 2007, 27-28 Ağustos, C.1, S. 313-322.
• Karatay, A. (2003). Kısasü'l-Enbiya ve Nehcü'l-Feradis'te Soru Cümleleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana.
• Kayasandık, A. (2018). Tuḥfetü'l-İḫvān'da soru eki/edatı "mI". Science Resarch Congress Uluslararası İnsan ve Toplum Bilimleri Sempozyumu, 6, Kıbrıs: Uluslararası Dil Eğitimi Dergisi, 11-20.
• Kemal, Y. (2014). Sarı Sıcak. 14. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Korkmaz, Z. (1995). Türkçede ok /ök pekiştirme (intensivum) Edatı Üzerine, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, 1. C. Ankara. TDK Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). 3. Baskı, Ankara: TDK Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Livaneli, Z. (2016). Konstantiniyye Oteli. İstanbul: Doğan Kitap.
• Nar, K. (1995). Soru Ekiyle Kurulmuş Soru Cümlelerinin Anlambilimsel Yönden İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özmen, M. (2013). Türkçenin Sözdizimi. Adana: Karahan Kitabevi.
• Pala, İ. (2011). Od. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Pala, İ. (2012). Şah ve Sultan. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Pala, İ. (2014). Mihmandar. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Pul, M. (2002). Türkiye Türkçesinde Edat. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sakarya.
• Safa, P. (2004). Matmazel Noraliya’nın Koltuğu. 20. Baskı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Şafak, E. (2009). Aşk. İstanbul: Doğan Kitap.
• Üstüner, A. (2013). Türkçede Pekiştirme. Elazığ: Fırat Üniversitesi Yayınları.
• Türkçe Sözlük (2009). Ankara: TDK Yayınları.