Sign Painters of Bursa

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 14, 46 - 61, 30.06.2023

Murat Ertürk

https://doi.org/10.55004/tykhe.1192452

Öz

Sign painters appear as figures who produce solutions to the visual communication and even painting needs of their region. Although the products produced by these figures are frequently used in daily communication, they are in danger of disappearing because they are mostly unsigned, not recorded and due to the impact of urban transformation. For our national graphic design history to be comprehensive, it is necessary to uncover the producers of the products that remain anonymous and document their work.
In this study, the resumes of sign painters such as Mustafa Tezmen, Mehmet Büyükcoşkun, Necdet Şapolyo, Rahmi Tartan operating in Bursa, starting with Cemal Nadir Güler, were transferred and it was aimed to take their place in the academic literature.

Anahtar Kelimeler

Bursa, Sign Painters, Cemal Nadir Güler, Mehmet Büyükcoşkun, Rahmi Tartan

Bursa’nın Tabela Ressamları

Öz

Bilgisayarlı grafik üretim sürecinden önce yereldeki görsel iletişim ürünlerinin çoğunluğu ticari sanatkârlar tarafından hazırlanmaktadır. Bu sanatkârlar tarafından hazırlanan levha, tabela, cam yazısı, duvar yazısı, apartman isimliği, bez afiş gibi ürünler bölgenin görsel iletişim ihtiyaçlarını karşılar. Aynı zamanda kentin görsel kültürüne katkı sağlayan görsel iletişim tasarımı tarihinin de önemli unsurlarıdır. Bu açıdan anonim olarak günümüze kadar gelen tabelaların, tabela ressamlarının ve çalışmalarının belgelenmesinin ulusal görsel iletişim tasarımı tarihimize katkı sağlaması bakımından önem taşıdığı düşünülmektedir. Bu çalışma, Türkiye’nin en kalabalık dördüncü kenti olan Bursa’da tabela ressamlığı yapmış Cemal Nadir Güler, Mustafa Tezmen, Mehmet Büyükcoşkun, Necdet Şapolyo ve Rahmi Tartan gibi sanatkârlar ve yaptıkları çalışmalarla sınırlandırılmıştır. Çalışmada alanyazın incelenmiş, adı geçen sanatkârların birinci dereceden akrabalarıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış, ilgili bilgi ve belgelere ulaşılmıştır. Araştırma ile tabela ressamlığı mesleği, bu mesleğin önemi ve Bursa’da adı geçen sanatkârların üretimlerinin tanıtılması, yerel görsel iletişim tarihine katkı yapılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bursa, Tabela Ressamları, Cemal Nadir Güler, Mehmet Büyükcoşkun, Rahmi Tartan

Kaynakça

• Açıkhava Reklamcıları Derneği. (Mart 2011). Bursa’da Açıkhava Reklamcıları Derneği Ustalara Saygı Töreni Yapıldı. https://www.ared.org.tr/app/uploads/bulletin/pdf/1302031488-mart-2011-163.pdf
• Balıca, K. (1965). Mesut Balıca, Mehmet Büyükcoşkun’un Orhan Cami’nin aşağısındaki dükkânında [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Balıca, K. (1966). Bir kamyonetin kapılarına yazı yazarken [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Balıca, K. (1969). Mesut Balıca, 1969 yılında yapılan Bursa Millî Fuarı için hazırladığı duvar resminin ve dekorun yanında [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Bayar, G. (tarihsiz). Mustafa Tezmen’in İstanbul’da yaptığı apartman resimleri [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Bayar, G. (5 Aralık 2022). Kişisel iletişim.
• Bilgi, S. G. (2006). Erken Cumhurı̇yet Dönemı̇nde Bursa’da Gündelı̇k Yaşam [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Büyükcoşkun, S. (2 Ocak 2022). Kişisel iletişim.
• Dalkılınç, D. (2018, Mart 26). Bursa’da Cemal Nadir, Cemal Nadir’de Bursa, https://www.belgeseltarih.com/bursada-cemal-nadir-cemal-nadirde-bursa/
• Dalkılınç, D. (2020, Aralık 22). Cemal Nadir, Bursa ve Amcabey. https://www.belgeseltarih.com/cemal-nadir-bursa-veamcabey/#Yildizi_Parlayan_Tabelaci
• Dostoğlu, N., Gürsakal, N., Öcalan, H. B., Elbas, A. (Ed.). (2010). Çarşının öyküsü. Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Ertürk, M. (2021). Halk resminden grafik tasarıma: Numan Balıca ve Adapazarı’nda yetiştirdikleri. Millî Folklor, 17 (130), 168–184.
• Ertürk, M. (2022). Dükkânın bugünkü görünümü [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Ertürk, M. (2022). Semih Büyükcoşkun’un 1984 yılında yaptığı Atatürk Caddesi’nde bulunan Uyumaztürk Samanlılar İş Merkezi’nin cam yazısı [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Ertürk, M. (2022). 1979 yılında taşındıkları 2. İmaret Sokak’taki günümüzde Kızılay Kan Bağışı Merkezi’nin hemen yanında, kumaş pazarı olarak kullanılan bina [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Eligür, K. H. (Yay. Haz.) (2015). Açıkhavada dünden bugüne ustalarımız, Açıkhava Reklamcıları Derneği Yayınları.
• Eligür, N. (7 Nisan 2022). Kişisel iletişim.
• Güler, C. N. (28 Şubat 1947). Hayatım ve sanatım, Cumhuriyet Gazetesi. 2.
• Güneysu Canbek, A. D. (2020). Fırça tabelacılığında dün, bugün ve yarın [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Kaplanoğlu, R. (2013). Elveda Bursa, Avrasya Etnografya Vakfı Yayınları.
• Nesin, A. (1984). Bir sürgünün anıları, Adam Yayıncılık.
• Sipahioğlu, A. (2007). Bir kimlik: Cemal Nadir. Yedi, (1), 66–71.
• Gümüş, S. (7 Nisan 2022). Kişisel iletişim.
• Şapolyo, T. (tarihsiz). Necdet Şapolyo, İş Bankası için hazırladığı ışıklı tabela ile Bakırcılar Ertaş Çarşısı’ndaki dükkânının önünde [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Şapolyo, T. (1950). Necdet Şapolyo hazırlanan tabelayı monte ederken [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Şapolyo, T. (1952). Necdet Şapolyo Koza Han girişindeki dükkânda 1952 yılının haziran ayında izinli olduğu günlerde tabela yazarken [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Şapolyo, T. (1959). Mehmet Büyükcoşkun ve Necdet Şapolyo, Gökmener Eczanesi için hazırladıkları tabelanın önünde, 9 Kasım 1959, Bursa [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Şapolyo, T (1 Ocak 2022). Kişisel iletişim.
• Tartan, S. (tarihsiz).Rahmi Tartan’ın çalışmalarından muhtelif örnekler [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Tartan, S. (1961). Rahmi Tartan’ın Reklam-İş Tabela adlı dükkânı [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Tartan, S. (1972). Rahmi Tartan’ın Kafoğlu Sabunları ve Ender Zeytincilik için hazırladığı çalışmalar [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Tartan, S. (7 Nisan 2022), Kişisel iletişim.
• Tunaşat, O. (tarihsiz). Mehmet Tevfik Tunaşat ve yaptığı resimlerden örnekler [Fotoğraf]. Kişisel arşiv.
• Tunaşat, O. (30 Ağustos 2022). Kişisel iletişim.
• Yavuz, K. (2002). Cemal Nadir Caddesi, Bursa Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Yücebaş, H. (1957). Cemal Nadir: Hayatı-Karikatürleri-Hatıraları, Dizerkonca Matbaası.