Sinema Filmlerinde Ruh Halleri: Tabutta Rövaşata Filminin Fenomenolojik İncelemesi

Year 2023, Volume: 8 Issue: 15, 396 - 412, 31.12.2023

Selcuk Ulutas Serhat Koca

https://doi.org/10.55004/tykhe.1336898

Abstract

Ruh halleri, özneleri gündelik hayatta fazlasıyla etkilemektedir. Duygulara göre daha uzun süreli ve nesne eğilimli olmayan ruh halleri sinema filmleri için de oldukça önemli bir duygulanımsal sürecin parçasıdır. Son yıllarda ruh halleri ve sinema ilişkisine odaklanan pek çok araştırmacı için sinema filmlerinin estetik etkisi diğer ifade ile bedene yönelik söylemleri için ruh halleri oldukça önemli bir rol oynamaktadır. En genel ifadeyle, filmin duygulanımsal etkisinin yükseltilmesi, sahnelerde ortaya çıkarılması ve tasarlanan duyguların daha güçlü bir şekilde aktarılması adına ruh halleri kilit bir rol oynamaktadır. Diğer taraftan filmlerde çeşitli farklı estetik stratejilerle üretilen duyguların da ruh hallerinin devam etmesi ve güçlenmesi bağlamında önemli olduğu düşünülmektedir. Böylelikle ruh halleri ve duygular arasında bir sinema filmi içinde potansiyel olarak sınırsız düzeyde estetik strateji üretmek mümkün hale gelmektedir. Sinema filmlerinde ortak bir ruh halinin üretilmesi ise sinematik atmosferin tasarlanması ile ilgilidir. Bu çalışmanın amacı ruh halleri ve duyguların bir aradalığının estetik bir söylem olarak sinema yönetmenlerince nasıl kullanıldığına dair bir bakış açısı üretmek ve örneklendirmektir. Bu bağlamda çalışmada Smith’in “ruh hali ipucu yaklaşımı” temel alınarak fenomenolojik film inceleme yöntemi ile Derviş Zaim’in Tabutta Rövaşata filmi incelenmiştir. İnceleme sonrasında yönetmenin kendi üslubu ile ruh halleri ve duyguları birlikte nasıl ürettiği ortaya koyulmuştur.

Keywords

ruh hali, duygu, duygulanım, fenomenoloji, sinema

The Production of Mood States in Motion Pictures and Their Effects on Affective Levels of Films: A Phenomenological Analysis of The Movie Tabutta Röveşata

Abstract

Moods affect subjects a lot in daily life. Moods, which are longer lasting and less object-oriented than emotions, are part of a very important affective process for motion pictures. For many researchers focusing on the relationship between moods and cinema in recent years, moods play a very important role for the aesthetic effect of motion pictures, in other words, for their discourse on the body. In the most general terms, moods play a key role in enhancing the affective effect of the film and in order to reveal the emotions that are designed to be revealed and conveyed more powerfully in the scenes. On the other hand, it is emphasized that the emotions produced in films with various different aesthetic strategies are also important in terms of the continuation and strengthening of moods. Thus, it becomes possible to produce potentially unlimited aesthetic strategies between moods and emotions in a motion picture. The production of a common mood in motion pictures is related to the design of the cinematic atmosphere. The aim of this study is to produce and exemplify a perspective on how moods and emotions are used together by film directors in the name of an aesthetic discourse. In this context, the study analyzes Derviş Zaim's film "Coffin in the Röveşata" with the phenomenological film analysis method based on Smith's "mood clue approach". After the analysis, it is revealed how the director produces moods and emotions together in his own style.

Keywords

mood, emotion, affection, phenomenology, cinema

References

• Aurier, P. ve Guintcheva, G. (2015). The dynamics of emotions in movie consumption: A spectator-centred approach. International Journal of Arts Management, 17(2).
• Aytaş, M. ve Özkar, M. (2020). Platon’un mağarasından sinema perdesine sosyolojik film okumaları. Nergiz Karadaş ve Serhat Koca. (Edt.). Lacan’cı psikanaliz açısından Ömer Lütfi Akad sinemasına bakış: Anneler ve kızları. Konya: Literatürk Yayınları.
• Aytaş, M. (2020). Görsel tarih yazımı. Konya: Literatürk Yayınları.
• Carroll, N. (2008). Engaging the moving image. Yale University Press.
• Deigh, J. (2004). Primitive emotions. R. C. Solomon (Ed.), Thinking about feeling: contemporary philosophers on emotions içinde (ss. 9–27). Oxford University Press.
• Deleuze, G. & Guattari, F. (2013). Felsefe nedir? Yapı Kredi Yayınları.
• Ekkekakis, P. (2013). The measurement of affect, mood, and emotion: A guide for health-behavioral research. Cambridge University Press.
• Frijda, N. H. (2009). Mood. D. Sander ve KR Scherer (Eds.), The Oxford companion to emotion and the affective sciences içinde (ss. 258-259). New York: Oxford University Press.
• Gross, J. (2002). Emotion regulation: Affective, cognitive, and social consequences. Psychophysiology, 39(3), 281-291.
• Hume, D. (2012). Emotions and moods. S. P. Robbins ve T. A. Judge (Edt.), Organizational behavior içinde (ss. 258-297). London.
• James, W. (2012). What is an emotion? Simon and Schuster.
• Kriegel, U. (2015). The character of cognitive phenomenology. Breyer, T. ve Gutland, C. (Edt.), Phenomenology of thinking içinde (ss. 25-43). Routledge.
• Mitchell, J. (2021). Affective shifts: Mood, emotion and well-being. Synthese, 199(5-6), 11793-11820.
• Navarro, L. (2007). An emotional journey through Mexican films. Filmvetenskapliga institutionen, Stockholms Universitet.
• Ortiz, M. J. ve García, A. N. (2016). Mise-en-scène, embodied metaphors and mood in Hannibal. Dadun.
• Plantinga, C. (2008). Emotion and affect. The Routledge companion to philosophy and film içinde (ss. 106-116). Routledge.
• Podalsky, L. (2011). The politics of affect and emotion in contemporary Latin American cinema: Argentina, Brazil, Cuba, and Mexico. Springer.
• Reyes, X. A. (2012). Beyond psychoanalysis: Post-millennial horror film and affect theory. Horror Studies, 3(2), 243-261.
• Siemer, M. (2009). Mood experience: Implications of a dispositional theory of moods. Emotion Review, 1(3), 256-263.
• Sinnerbrink, R. (2012). Stimmung: Exploring the aesthetics of mood. Screen, 53(2), 148-163.
• Smith, G. M. (2003). Film structure and the emotion system. Cambridge University Press.
• Smith, G. M. (2013). The mood cue approach. Monica Grecove Paul Stenner (Edt.). Emotions içinde (ss. 347-353). Routledge.
• Sobchack, V. (1992). The address of the eye: A phenomenology of film experience. Princeton University Press.
• Sokolowski, R. (2000). Introduction to phenomenology. Cambridge University Press.
• Ulutaş, G. Ü. (2021). Sinestezi ve sanat ilişkisi ekseninde dijital sinestezi uygulamaları: The digital synesthesia project. Sanat ve İnsan. 5-2 (430-451).
• Zaim, D. (Yönetmen). (1996). Tabutta Röveşata (Film). İstisnai Filmler ve Reklamlar (IFR).
• Ziss, A. (1984). Estetik (Çev. Yakup Şahan). De Ki Yayınevi.